Vorige maand werd in Monaco de Ernst & Young-verkiezing gehouden voor de ‘beste ondernemer van de wereld’. Namens Nederland stond Zeeman-directeur Paul Schouwenaar op het podium. Zijn geheim? “Ik hou het simpel.”
“And Paul, could you tell us, what is the secret of your succes?” Spreekstalmeester James Turley, in het gewone leven chairman en ceo van accountantskantoor Ernst & Young, stelt de vraag vanavond al voor de 26e keer. Aan de geforceerde smile van de Amerikaan valt duidelijk af te lezen dat het antwoord hem eigenlijk niet zo veel meer interesseert. En het aanwezige publiek snakt ook naar het einde, want de vijfhonderd genodigden zitten inmiddels al ruim drie uur in de grote zaal van de Summer Sporting Club in Monaco tijdens deze World Entrepreneur of the Year-verkiezing 2004. Desalniettemin doet Paul Schouwenaar, directeur van de Zeeman textielsupers, zijn uiterste best om zich nog even van zijn goeie kant te laten zien “Een scherpe focus is heel belangrijk,” stelt Schouwenaar in vloeiend Engels. “Wij houden al jaren consequent vast aan de uitgestippelde strategie: goede producten tegen de laagste prijzen.” En zijn persoonlijke bijdrage? “Ik hou het simpel. Je moet boven op de business zitten, daar gaat het om,” meent Schouwenaar. “En als het nodig is, moet je snel kunnen schakelen. Timing is everything.” Ondernemerschap is weer ‘in’. Juist nu iedereen de mond vol heeft van innovatie, vernieuwing en het creëren van new business staat het ondernemerschap weer volop in de belangstelling. De internationale Ernst & Young Ondernemersprijs die dit jaar voor de vierde keer werd georganiseerd, is mede daarom dit jaar nog grootser aangepakt dan de voorgaande edities. Uit ruim tienduizend genomineerden kwamen vorig jaar uiteindelijk 31 landenwinnaars die op nationaal niveau allemaal ‘Entrepreneur of the Year’ zijn geworden. Kosten nog moeite zijn gespaard om de award het nodige prestige te verlenen. Ruim vijfhonderd genodigden, waaronder de landenwinnaars met aanhang, pers en medewerkers van Ernst & Young zelf, verbleven eind vorige maand drie dagen aan de Côte d’Azur om te beslissen wie dit jaar de World Entrepreneur of the Year zou gaan worden. Het niveau van het deelnemersveld is hoog. Zonder uitzondering hebben alle genomineerden (uitsluitend mannen) zich de afgelopen jaren bewezen als succesvol entrepreneur. Bij elkaar opgeteld zijn de ondernemers zelfs goed voor een omzet van 23 miljard euro en verschaffen ze werk aan 375.000 medewerkers. Maar het is toch een beetje appels en peren met elkaar vergelijken. Want de variatie onder de kandidaten is groot: van de directeur van een industrieel conglomeraat met miljardenomzet in India (Tata Group) tot de eigenaar van de grootste shopping mall in Finland (Veljekset Keskinen) of een studentikoze ontwikkelaar van games en computeranimaties uit Japan (Production I.G.). Voor Nederland doet dit jaar Paul Schouwenaar mee, de directeur en mede-eigenaar van Zeeman textielsupers. Hoewel niet de meeste sexy business – “ik verkoop één miljoen onderbroeken per week” – dwingen de prestaties van de in Soest wonende ondernemer veel respect af. Na een carrière van twintig jaar bij onder andere V&D, Kijkshop en Macintosh nam hij in 1999 het roer over van Jan Zeeman en verwierf voor een onbekend bedrag 20 procent van het aandelenpakket. Schouwenaar wist in de afgelopen vijf jaar de omzet en het aantal winkels van de Zeemangroep te verdubbelen en de brutomarge op te krikken richting 10 procent. De groep exploiteert op dit moment zo’n achthonderd textielsupers in West Europa en het Caribisch gebied en heeft eigen inkoopkantoren in Azië. Belangrijke activiteiten als inkoop, logistiek, het werven van nieuwe locaties, automatisering en reclame voert Zeeman allemaal in eigen beheer uit. Jaarlijks komen er zo’n vijftig miljoen klanten over de vloer. Doelstelling van Schouwenaar, die regelmatig op de koffie gaat bij de door hem bewonderde Jaap Blokker, is om in 2005 de grens van de duizend winkels te passeren. Daarbij zoekt hij nadrukkelijk naar uitbreiding in de nieuwe EU-Landen (Polen, Tsjechië Hongarije), maar ook Turkije is volgens Schouwenaar een markt met ‘zeer interessante mogelijkheden’.
Bedrijfsbrochure
Wie in Monaco een spannende confrontatie had verwacht tussen fel om de titel strijdende ondernemers, komt bedrogen uit. Het is vooral een samenzijn van succesvolle ondernemers met aanhang die drie dagen lang handenschuddend en netwerkend hun eigen feestje staan te vieren. Op het programma staan een aantal sessies die vooral tot doel hebben de kandidaten uit de verschillende landen te presenteren en beter te leren kennen. Maar dat valt in de praktijk nogal tegen. De meeste meetings hebben een hoog borrelgehalte waardoor er weinig tijd overblijft voor diepgaande gesprekken. Het interessantste onderdeel van het programma – de individuele presentatie van de landenwinnaars voor de jury – vindt vrijdagochtend achter gesloten deuren plaats. Ook bij de beraadslaging van de jury die daarna plaatsvindt is de pers niet welkom. Wel is er een groepsdiscussie onder leiding van een gelikte CNBC-presentator, maar die valt een beetje in het water omdat de helft van de kandidaten abominabel Engels spreekt. De Turkse kandidaat presteert het zelfs om midden in de discussie het woord te vragen om vervolgens hakkelend en stotterend zijn bedrijfsbrochure voor te lezen van een paar spiekbriefjes. Op dat moment is Paul Schouwenaar al weggelopen. De ongeduldige Nederlandse hands on manager staat in de coulissen met zijn mobieltje in zijn oor nog wat lopende zaken door te nemen.
Filippino
Als zaterdag rond middernacht in de Summer Sporting Club alle kandidaten op het podium zijn geweest voor een laatste presentatie, ontstaat er uiteindelijk toch nog iets wat je een climax zou kunnen noemen. Hoewel het Schouwenaar allemaal niet zoveel lijkt te interesseren – “ik heb net kennisgemaakt met de winnaar uit Tsjechië, hij wil wel een partnership met ons” – kijken de Nederlandse Ernst & Young-medewerkers gespannen naar het podium als juryvoorzitter Stevenson de envelop openmaakt. Helaas voor hen gaat de prijs dit jaar naar de Filippijnse ondernemer Tony Tan Caktiong van Jollibee Foods Corporation. Deze eigenaar van ruim duizend fastfoodrestaurants weet met een marktaandeel van 65 procent op de Filippijnen al jarenlang partijen als McDonald’s en Burger King te verslaan. Volgens de jury heeft Caktiong ‘een vernieuwend concept in de markt gezet dat hij met een conservatieve financiering heeft uitgebouwd tot een solide en succesvol bedrijf’. De stralende Caktiong heeft daar zelf niet meer zo veel aan toe te voegen. Hoe hij erin slaagt de grote Amerikaanse fastfoodketens te verslaan? “Mijn concurrenten hebben alles,” aldus de goedlachse Filippino. “Behalve één ding. Goeie producten.”
