Terwijl de Chinese economie zich door innovatieve hoogstandjes ontwikkelt tot een van de grootsten, ziet de Deense journalist en China expert Christina Boutrop vooral de aandacht naar Amerika gaan. ‘Maar wie zijn neus die kant op richt, keert een systeem de rug toe waar de echte ontwikkeling zich afspeelt.’
En dat is zorgwekkend en bovenal onterecht, stelt Boutrop. Ze is in Nederland ter ere van een evenement over technologie en innovatie. Wellicht lijkt ons wereldbeeld wel meer op dat van Amerika, maar wie echte grote stappen wil maken kan het best zijn pijlen richten op de Volksrepubliek.
Gezichtsscanner
Met zijn 800 miljoen gebruikers is China de grootste digitale economie ter wereld. En ondanks dat veel mensen het land vooral zullen kennen als communistische grootmacht met een hoop controle van de overheid, lijkt dat juist ook een van de factoren te zijn die innovatie in de hand werken. Boutrop geeft het voorbeeld van AI, wat in het land veel grotere vormen heeft aangenomen dan in andere delen van de wereld. ‘De Chinese bevolking is al gewend dat ze constant in de gaten worden gehouden, dus gezichtsscanners, QR-codes en camera’s in winkels die jouw betaalgegevens aan je aanwezigheid koppelen, daar kijken ze hier allang niet meer van op.’
Boutrop was zelf correspondent in het land en zag verschillende bedrijven van de grond komen. ‘Ik interviewde Jack Ma in 2006. Die vertelde dat internet als elektriciteit zou worden en hij met zijn bedrijf Alibaba eerst China over zou nemen, om vervolgens Amerika te verslaan door groter te worden dan eBay. Dat klonk als grootspraak, maar inmiddels is het bedrijf groter dan Amazon en eBay bij elkaar.’
Wat bedrijven in China zo groot maakt niet alleen de omvang van het land of het gebrek aan terughoudendheid van consumenten. ‘Het is ook de eenheid. Iedereen heeft een aantal bedrijven omarmd en gebruikt die volop.’ Ze noemt weChat en onderdeel JD. ‘Mensen reageren zelfs niet meer op emails, ze gebruiken dit chatprogramma voor alles. Je kunt er winkelen, met vrienden praten, mee betalen. Mensen spenderen per dag zo’n drie uur op de dienst.’
Toekomst
Dit klinkt als een walhalla voor techbedrijven, maar waarom horen wij hier dan zo relatief weinig over? In haar boek The Great Tech Revolution beschrijft Boutrop dat het allereerst een taalbarriere is: veel zaken vinden nou eenmaal in een wereld plaats die we nauwelijks kennen. ‘En daarnaast bestaan sommige bedrijven als alternatief voor diensten als Facebook en Google, wat wij gebruiken.’
Daarnaast worden er diensten aangeboden waar wij helemaal geen equivalent van kennen. Sterker nog: ze klinken als de toekomst en in China is het booming. Neem bijvoorbeeld social commerce, met als voorloper de app Pinduoduo. Gebruikers kunnen anderen aanmoedigen om gezamenlijke aankopen te doen, wat hun weer enorme kortingen oplevert. Een fenomeen dat wij in het westen niet kennen, maar in China kan de app rekenen op zo’n 400 miljoen bezoekers en een omzet van 17 miljard dollar.
Privacy
Nu een aantal Chinese bedrijven voorzichtig over de grens durft te kijken, kan er in die onbekendheid van sommige diensten weleens verandering komen. Tegelijkertijd betekent dat dat China zich aan zal moeten passen aan de regelgeving die hier geldt. ‘De innovatie die je nu veel in het land ziet, wordt gestimuleerd door de communistische partij, die nauwelijks regels oplegt. In Europa kennen we GDPR, dat bestaat in China simpelweg niet. Ze zitten op een data goudmijn die slecht bewaakt is.’
Boutrop vraagt zich dan ook af of dit systeem privacytechnisch houdbaar is. ‘De Chinese overheid heeft een systeem ontwikkeld op het gebied van privacy, geinspireerd door GDPR. Wanneer bedrijven te veel inbreuk maken op de dataprivacy van burgers, dan kan de overheid mogelijk hoge boetes opleggen. De overheid zal zelf nooit kunnen voldoen aan zijn eigen spelregels, maar bedrijven hebben dus niet helemaal vrij spel.’
Maar dat mag geen reden zijn voor Westerse bedrijven om achterover te leunen. China is een land dat ontzettend snel leert en de werkwijze van anderen kopieert en verbetert. Ze hebben de werkwijze die bekend is van de film Karate Kid: leer van de meester. Maar hoe lang kunnen andere landen nog die meester blijven?’
