Werkgevers houden te weinig rekening met mantelzorgende werknemers. Terwijl dat percentage door de vergrijzing flink zal toenemen. Tijd voor een einde aan het taboe. "Mantelzorgers moeten we koesteren."
Ruim zeventig procent van de mantelzorgers onder de 65 jaar heeft momenteel een betaalde baan. De definitie: een mantelzorger besteedt minstens acht uur per week en/of een periode van minimaal drie maanden aan de verzorging van een chronische zieke of gehandicapte. Mantelzorgers moeten we koesteren, volgens Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Zij vormen namelijk 'onmisbaar kapitaal voor een betrokken, zorgzame samenleving' en dat kapitaal onderschatten we, stelde hij tijdens de vierde Nationale Mantelzorglezing.
Spanning
Het percentage mantelzorgers is sinds de jaren negentig flink gestegen en nog belangrijker: het percentage zal verder stijgen door de vergrijzing en de tekorten in de professionele zorg. Dit zorgt voor spanning tussen werknemer en werkgever. Volgens een persbericht van de stichting werk & mantelzorg ondervindt bijna de helft van de werkende mantelzorgers problemen om de twee goed met elkaar te combineren.
Win-win situatie
Het is van belang dit spanningsveld te beperken. De Gids voor Personeelsmanagement haalt een Engels onderzoek aan, waaruit blijkt dat oog voor zorgende werknemers een win-win situatie creëert. Voor werkgevers zorgt het voor: minder verloop van personeel, behoud van productiviteit, betrokken en loyale werknemers, een goede werk-privé balans en een aantrekkelijk werkgeversimago. Ook Rinnooy Kan stelt dat een goed beleid ziekteverzuim en uitval kan voorkomen.
Vaste regels
Maar hoe werkt dat in de praktijk? Alles begint met het bespreekbaar maken van de combinatie mantelzorg en werk, stelt Rinnooy Kan. Werkgevers en leidinggevenden kunnen ervoor kiezen beleid te ontwikkelen dat geldt voor iedereen of uitgaan van maatwerk, afgestemd op de situatie van de werknemer. "Officieel beleid kan voordelen hebben", aldus de Gids voor Personeelsmanagement. "Als organisatie blijf je anders namelijk je grenzen verleggen." Zeker bij terminale situaties is het moeilijk om toezeggingen te veranderen of terug te schroeven. Ook voelen medewerkers zich minder schuldig tegenover collega's en klanten als ze terug kunnen vallen op vaste regels en zorgt het voor een gelijke behandeling tussen medewerkers.
Eén aanspreekpunt
Volgens Werk & Mantelzorg is het van belang dat er één aanspreekpunt is binnen de organisatie, bij voorkeur met een HR achtergrond. "Verder moeten organisaties het thema bespreekbaar maken, wettelijke verlofregelingen toepassen en flexibel zijn in het bieden van maatwerkoplossingen. Denk bijvoorbeeld aan flexibele werktijden, zorgtaken regelen onder werktijd en de mogelijkheid krijgen om het werk onverwachts te onderbreken." Rinnooy Kan: "Werkende mantelzorgers hebben vooral behoefte aan structurele maatwerkoplossingen zoals flexibiliteit van werktijden en werkplek." Drie organisaties die het goed doen volgens de stichting Werk & Mantelzorg kregen onlangs een Erkenning: verzekeraar Achmea, vloerenspecialist Unipro en Stichting Zorggroep Noordwest-Veluwe.
Op papier
Makkelijker gezegd dan gedaan, uiteraard. De auteurs melden in de Gids voor Personeelsmanagement dat "de meerderheid van de door ons onderzochte organisaties toch weinig voelt voor specifiek beleid. Ze willen zo min mogelijk op papier vastleggen." Ten eerste omdat ze weinig mantelzorgers zien en ten tweede omdat ze niet aan harde afspraken vast willen zitten.
Taboe
"Op dit moment is er in veel werksituaties nog vaak sprake van een taboe aan twee kanten", vervolgen de onderzoekers. Werkgevers weten vaak niet dat de werknemers tegelijk mantelzorg verleent en áls ze het weten, aarzelen ze toch om het bespreekbaar te maken uit angst voor een te groot beroep op verlofmogelijkheden. Dan moet er namelijk veel sterker nagedacht worden over beleid of maatwerk, en het voorkomen van misbruik ervan.
Vakantiedagen
Werknemers durven het niet te vertellen en zijn daarnaast vaak niet op de hoogte van verlofregelingen. Ze nemen volgens de auteurs vaak ADV- en vakantiedagen op. Ze nemen soms kortdurend (betaald) verlof op, maar in weinig gevallen langdurig (onbetaald) verlof. Liever vraagt een verzorgende werknemer om flexibele werktijden.
Mogelijkheden
Een beknopt lijstje van de mogelijkheden die mantelzorgers:
– Opnemen van vrije dagen en vakantiedagen
– Kortdurend (betaald) verlof
– Langdurend (onbetaald) verlof
– Herverdeling van taken
– Zorgoplossing: inzet eigen netwerk of thuiszorg
– Flexibel werken (werkplek en/of werktijden)
– Minder / korter werken
– Stoppen met werken
Meer informatie vindt u op: http://www.werkenmantelzorg.nl/
