Werkt dat , twee geloven in één boardroom? Terwijl over de hele wereld mensen elkaar onder de vlag van het geloof te lijf gaan, is multireligieus management geen probleem. Sterker nog, het is een stimulans: 'Ik herken me in hem.'
JOODS EN CHRISTELIJK
Leo Polak (1961) traditioneel joods en Gert van Vugt (1967) evangelisch Christelijk, werkten samen als registeraccountants voor ACAM Accountantcy en Advies Amsterdam. Polak is groepsmanager accountancy bij ACAM.
Polak: "Mijn geloof uit zich aan de ene kant niet echt in mijn werk, want accountancy heeft niet zoveel met geloof te maken. Hooguit zien collega's het omdat ik verlof neem tijdens de joodse feestdagen en vrijdags in de winter ga ik vanwege de sjabbes eerder naar huis. Aan de andere kant neem ik mijn geloof altijd mee. "Bejegen de ander zoals je zelf bejegend wilt worden", zegt de Torah. Dat uit zich in de manier waarop je met klanten omgaat. Die regel heeft Gert ook in zijn geloof."
Van Vugt: "Op mijn werk ben ik er niet om te evangeliseren, maar ik ben 24 uur per dag christen. Ik vind dat je je werk moet doen alsof je het doet voor God. Er zijn veel mensen alleen in naam christen, maar het is de vraag of God ze ‘Christen' vindt. Geloof moet wel tot uitdrukking komen in je daden. Als je in een kerk gaat zitten word je nog geen christen. Leo is natuurlijk joods, dat is geweldig want dat is Gods uitverkoren volk. Het zou mooi zijn als hij Jezus zou leren kennen."
Polak: "Ik heb nooit gemerkt dat hij me wilde bekeren."
Van Vugt: "Als Christen heb ik natuurlijk zendingsdrang, dat is een groot verschil met Leo. Dit komt in mijn werk maar beperkt tot uiting."
Polak: "Joden hebben geen zendingsdrang. Ik vind het raar om een oordeel over een ander geloof te moeten vellen. Ik heb mijn geloof en daar voel ik me in thuis. Ik hoop dat andersgelovigen dat ook doen."
Van Vugt: "Op mijn werk weten mensen al vrij snel dat ik christen ben, omdat ik twee dagen per week als vrijwilliger leiding geef aan een evangelisatiestichting. Als accountant heb ik het niet voortdurend over mijn geloof. Dat gebeurt meer tijdens die andere twee dagen, als ik evangeliseer op houseparty's en in winkelcentra."
Polak: "Ik herken me in Gert doordat hij op een heel bewuste manier zaken afweegt. Dat ligt subtiel, maar het heeft wel met geloof te maken."
Van Vugt: "De trouw waarmee Leo vanuit de wet leeft kan ik waarderen. Daar herken ik mezelf in."
Polak: "Wat ik Gert uit mijn geloof mee wil geven, is dat vanuit het jodendom niet alleen de oplossing belangrijk is, maar dat de discussie die daarvoor gevoerd moest worden, minstens zo belangrijk is. Alle voor- en tegenargumenten die voor de uiteindelijke oplossing aangedragen zijn, moet je nooit vergeten."
Van Vugt: "Ik heb een tekst vanuit de bijbel voor Leo: 'Niet iedereen die zegt ‘Heer, Heer', zal het koninkrijk van God zien, maar wie de wil doet van de Vader.'"
SPIRITUEEL EN CHRISTELIJK
Maaikel Klein Klouwenberg (1961) is eclectisch spiritueel terwijl Jacques Pijl ( 1968) naar Crossroads gaat, een internationale evangelische beweging. Klein Klouwenberg en Pijl werken samen als directeuren van organisatieadviesbureau Turner.
Klein Klouwenberg: "Ik geloof in de Kosmos en in een samenhangende schepping. Alles heeft betekenis, niets is toeval. Geen enkele ontmoeting is voor niets. Mensen zijn zich maar voor twee procent bewust van de energieën die invloed op ze hebben."
Pijl: "Ik geloof in één God en niet in een God die overal in zit, in de bomen of in de tafel. En dat Jezus Christus mij heeft verlost van mijn zonden door de kruisdood."
Klein Klouwenberg: "Ieder mens heeft een sluimerend Christusbewustzijn. Daar bedoel ik mee: we hebben allemaal een goddelijke vonk in onszelf."
Pijl: "Maaikel wil overal over praten. Maar soms moeten we gewoon aan de slag."
Klein Klouwenberg: "Jacques werkt altijd volgens een plan naar een doel toe. Heel calvinistisch. Laat hem maar een businessplan maken, dat doet hij veel beter dan ik. Ach, ik geloof toch niet in businessplannen."
Pijl: "Maaikels visies schoppen vaak tegen mijn dogma's. Maar aan de andere kant moet ik die dogma's daardoor kritisch tegen het licht te houden. En door hem houden we nooit een loos praatje, we willen allebei dat het betekenis heeft."
Klein Klouwenberg: "Jacques werkt zich liever dood dan dat iets niet zou slagen. Daar kan ik weer iets van leren. Hij is consequent. Jacques werkt planmatig, ik organisch. Uiteindelijk werkt dat goed, we zijn complementair. We zijn als een huwelijk zonder seks."
Pijl: "Ik vind het waardevol om voortdurend op scherp te staan. Want mijn leven is doortrokken van mijn geloof. Ik laat mijn geloof niet 's ochtends thuis. Dus moet ik er op aangesproken kunnen worden. En dat zou ik niet willen missen in dit bedrijf. Ik geloof overigens niet in ‘christelijk leiderschap' als een absoluut begrip. Iedereen werkt vanuit bepaalde drijfveren. Maaikel en ik hebben ook overeenkomsten: we geloven niet in toeval en we geloven beiden dat alles gebeurt met een reden."
Klein Klouwenberg: "Maar ik heb niks met kerkelijke instituten en ik hou me verre van dogma's."
Pijl: "En ik heb niets met spirituele werkvormen. Zoals: ‘leg je handen op je buik. Het is er, ik voel het!' Dan ben ik dus weg. Gelukkig is Maaikel geen zweefkees, want moeilijke puzzels lost hij klip en klaar op."
Klein Klouwenberg: "Zweven kan ook niet, we zijn en blijven een organisatieadviesbureau dat aan strategie-implementatie doet."
Pijl: "Dit is totaal geen zweverig bedrijf. Als je een fikse reorganisaties doorvoert kun je ook niet zweven. Dan moet je nuchter zijn."
Klein Klouwenberg: "Deze oneliners wil ik Jacques meegeven: Praat minder over God in de kerk, maar ga hem ervaren. En ook: Kom uit je hoofd, ga naar je hart."
Pijl: "Eentje voor Maaikel uit het Nieuwe Testament: "Dient elkander in liefde."
ISLAMITISCH, JOODS EN CHRISTELIJK
Simon A. Cohen (1948), joods en priester, vestigingsmanager Petercam Bank. Ibrahim Spalburg (1947), moslim en imam, manager SPIOR, werkt samen met Cohen in een adviserend platform voor de gemeente Rotterdam. Op verzoek van Cohen schuift theoloog Jaap van de Meent (1951) voor dit interview aan, protestants christelijk, dominee en manager GCW.
Cohen: "Ik kom uit een orthodox-joods milieu, maar ik heb de orthodoxe dogmatiek losgelaten. Ik ben heel bewust gelovig, ik probeer me zoveel mogelijk te houden aan de Torah. Mijn bedrijf was op de joodse feestdagen dicht. Ik vind het ongepast om anderen voor me te laten werken en geld te laten verdienen als ik een feestdag heb. Dan hebben ze een extra dag vrij, heeft niemand problemen mee."
Spalburg: "Ik ben christelijk opgevoed, maar toen ik vanuit Suriname naar Nederland kwam, heb ik me bekeerd tot de Islam. De warme sfeer en de gastvrijheid binnen de Islam vielen me op. Mijn moeder is nog steeds christelijk, maar ze heeft geen moeite met mijn geloofsverandering."
Van de Meent: "Ik heb liever een goede gelovige dan een slechte christen. Mijn geloof helpt me om in mensen te blijven geloven. Het geeft me grond in dit wereldse bestaan. Jezus is voor mij de zoon van God en een voorbeeld van menselijkheid."
Cohen: "Ik heb ontdekt dat de reden waarom ik belegger geworden ben, te maken heeft met mijn joods-zijn. Ik wilde het vooroordeel ontkrachten van de woekerende jood, ik wilde aantonen dat een jood ook geld kan beleggen op een eerlijke manier. Zo kwam ik erachter dat mijn joodse identiteit belangrijker is voor het verloop van mijn leven dan ik eerst dacht. De bekroning is dat ik in 2003 ben uitgeroepen tot Rotterdamse ondernemer van het jaar wegens integer ondernemerschap. God is voor mij het Al, verleden, heden en toekomst."
Spalburg: "Als belijdend moslim bid ik vijf keer per dag. Daar put ik kracht uit. God is de Kosmische, de Altijd Aanwezige. Ik word soms verdrietig van alle ellende die ik zie in Rotterdam. Het wordt erger, naar mijn idee."
Van de Meent: "Daarom is het belangrijk dat we de krachten bundelen in dit Platvorm. Al deze netwerken van religies en levensovertuigingen geven toegang tot de individuele burger. De stad is zó gewelddadig geworden in alle opzichten."
Cohen: "Gezamenlijkheid tussen de verschillende religies is een noodzaak. Bovendien voorvoel ik een internationale financiële crisis gekoppeld aan de dreiging vanuit het Midden-Oosten. Door gezamenlijkheid staan we sterker."
Spalburg: "We moeten een bondgenootschap sluiten. Alleen zo krijg je meer menselijkheid en liefde in deze stad. Moslims kunnen wat leren van de joodse humor, de zelfspot."
Cohen: "In het christendom en in de Islam proef ik veel liefde."
Van de Meent: "Joden geven alles een diepere maar ook een concretere betekenis, heel zinvol. Voor mij is de tekst 'Heb je naasten lief als jezelf' belangrijk.
Spalburg: "Zeggen wij ook, maar wij noemen ‘naasten' ‘nabuur'."
Cohen: "En alles is Eén."
