Heldere taken, een duidelijke missie en een sterk gevoel van saamhorigheid. In het leger is het vanzelfsprekend. In uw organisatie ook?
Nergens is leiderschap, teamgevoel en optimale samenwerking zo belangrijk als bij de krijgsmacht. Het is een geoliede machine, waar alles in het werk wordt gesteld om teams hechter te maken. Teams zijn zo sterk dat de leden zelfs bereid zijn voor elkaar hun leven te riskeren. Het bedrijfsleven kan daar veel van leren, zegt reserveofficier en managementcoach Rob Evers. Volgens Evers is de krijgsmacht een waardevolle bron van inzichten en methodieken om teams of organisaties beter te laten functioneren. In zijn net verschenen boek Teams door het vuur vertaalt hij lessen uit de krijgsmacht naar de beroepspraktijk.
Dienstplicht
Sinds Nederland geen dienstplicht meer kent, is het bedrijfsleven het contact met de krijgsmacht voor een groot deel verloren, stelt Evers. Weinig managers hebben ervaring als militair. Ze weten dus niet wat het leger aan inzichten te bieden heeft. De krijgsmacht zelf vindt die inzichten zo vanzelfsprekend dat er weinig mee naar buiten wordt getreden.
Door het gebrek aan uitwisseling ontstaan ook veel misvattingen over de cultuur binnen het leger. "Hiërarchie bijvoorbeeld, is in het bedrijfsleven vaak veel belangrijker dan bij de krijgsmacht. Natuurlijk is er in het leger een duidelijke structuur, maar teams zoeken samen naar oplossingen. Militairen wachten niet tot hun baas met een voorstel komt. In het bedrijfsleven doen werknemers dat vaak wel. Teamwork is bij bedrijven vaak niet meer dan een loze kreet. In het leger kun je je dat simpelweg niet veroorloven, je móet wel samenwerken. In het bedrijfsleven hebben te vaak individuele belangen de overhand."
Geen bootcamp, wel buddy’s
Bij de krijgsmacht staat het belang van de groep voorop. Die groepscultuur heel belangrijk, maar het betekent niet dat een militair zijn individualiteit inlevert. "Juist in het leger wordt iemands persoonlijkheid zichtbaar, met al zijn sterke én zwakke kanten. Binnen een groot bedrijf kun je je verstoppen. Bij de krijgsmacht lukt dat niet. Je moet elkaar door en door kennen, en ook kunnen aanspreken als dingen misgaan." Evers brengt teams bij elkaar in workshops waarbij de deelnemers zichzelf moeten laten zien. Geen bootcamps. "Een bootcamp is leuk voor een dag, maar je leert er het soldatenleven niet mee kennen. Soldaatje spelen verandert niet werkelijk iets in je functioneren." Evers leert teamleden liever zichzelf te leren kennen en op elkaar te vertrouwen. "Zorg ook dat je, net als in het leger, binnen het bedrijf een buddy hebt van wie je op aan kunt. Iemand die jou in de gaten houdt en kijkt of alles nog goed gaat."
Dat teamgevoel en vertrouwen speelt ook een belangrijke rol bij het aannemen van nieuwe mensen. "In het bedrijfsleven komt een nieuwe collega binnen als een plant in volle bloei. Hij of zij moet meteen presteren. Bij de krijgsmacht gaat dat anders. Daar snoeien ze de plant wat terug, ze resetten de persoonlijkheid van de nieuwe medewerker een beetje. Die stap is in het bedrijfsleven ongebruikelijk, maar een plant gaat er wel beter van groeien."
Rob Evers heeft vijf concrete tips voor managers die willen leren van de krijgsmacht.
1. Be, Know, Do
Dat is het credo van de Amerikaanse militair. Het begint met Be, het zijn. Als leider moet je in gedrag het voorbeeld zijn voor de mensen die je aanstuurt. Als dat gedrag is gebaseerd op een hoge morele standaard, en dat is snel zichtbaar en voelbaar, dan zullen je mensen je volgen. Know staat voor weten wat je doet voordat je overgaat tot actie, beschikken over de benodigde competenties en vaardigheden. Do betekent doelen stellen en mensen motiveren om te handelen naar dat doel, uitvoerbare plannen maken en de organisatie verbeteren.
2. Scheid dialoog van besluitvorming
"Maak een onderscheid tussen dialoog en besluitvorming, dus eerst een beeld vormen van de situatie en pas daarna een besluit nemen. Bij die beeldvorming mag en moet iedereen meepraten. Zorg dat je ook de mensen hoort die geen grote mond hebben of op een minder zichtbare positie zitten. Als manager ben je daarin procesbegeleider, niet degene die zijn mening doordrukt. Wanneer de situatie duidelijk in beeld is gebracht, neem je een besluit."
3. Organiseer feedback
"Laat medewerkers al in een vroeg stadium feedback geven op nieuwe plannen. Dat zorgt ervoor dat het plan beter wordt geaccepteerd. Je hoeft niet met alle feedback iets te doen, maar geef wel ruimte om kritiek te geven. Check of het plan daadwerkelijk uitvoerbaar is. In het leger is luisteren naar ondergeschikten juist daarom zo belangrijk: aan plannen die niet kunnen worden uitgevoerd heb je niets."
4. Vorm 40-seconde teams
"Teams moeten elkaar perfect aanvoelen en binnen 40 seconden een beslissing kunnen nemen. Je moet weten wat je collega gaat doen in een kritieke situatie en wat hij of zij van je nodig heeft. Oefen daarmee. Train die samenwerking bijvoorbeeld met business games en spelsituaties die op jouw branche van toepassing zijn."
5. Vier rituelen
"Saamhorigheid creëer je ook door aandacht te hebben voor rituelen. Sta stil bij belangrijke momenten, zoals het opnemen van nieuwe mensen of het afscheid nemen van collega’s. Vier promoties en het behalen van diploma’s. Mensen studeren niet alleen voor zichzelf, ze leren ook voor het bedrijf."
Meer lessen uit de krijgsmacht zijn te vinden in het boek ‘Teams door het vuur’ van Rob Evers.
Lees ook:
- Dit kunt u leren van manager Beatrix
- De 6 fouten van teambuildingsessies
- In 8 stappen naar inspirerend leiderschap
- Leiderschap draait om vertrouwen
