Door te beweren dat de crisis voorbij is, sluit Klaas Knot aan in de rij van deskundigen die voorspellingen deden. Een overzicht.
Wie een euro krijgt voor iedere keer dat iemand beweert dat we uit de crisis zijn, kan de economie bijna uit eigen zak vlot trekken. Afgelopen maandag deed de president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot een duit in het zakje. Hoewel de meeste mensen optimistische voorspellingen met beide handen aangrijpen, leert de recente historie dat dergelijke voorspellingen het niveau van de voetbaltoto nauwelijks ontstijgen.
31 januari 2009
Wie: Jan Peter Balkenende en Wouter Bos
Wat: Crisis? Wat nou crisis? Met deze boodschap probeerden premier Balkenende en Minister van Financiën Wouter Bos de stijgende onrust door de financiële crisis in met name de Verenigde Staten de kop in te drukken. Balkenende beweerde dat het met de Nederlandse economie niet zo'n vaart zou lopen en dat 'China Nederland wel uit de recessie zal trekken'. Veel economen stonden meteen op hun achterste benen, zoals Sweder van Wijnbergen (zie kader), die het kabinet van naïviteit en oppervlakkigheid betichtte. Volgens Bos was de uitgangspositie van Nederland 'te midden van al deze onrust' een goede. 'Onze financiële markt is een andere dan de Amerikaanse, de producten die daar de crisis veroorzaakten, komen hier nauwelijks voor, de banken die daar omvallen bestaan hier niet en het toezicht dat daar gefragmenteerd en soms non-existent is, is hier eerste klas en voor de rest van de wereld een voorbeeld.' Niet lang daarna kieperde ook Nederland in een diepe crisis en moest de ene na de andere bank overeind worden gehouden.
6 oktober 2009
Wie: Multiscope
Wat: Het was even doorbijten, maar in 2010 werd alles anders. Dan zou de economie weer aantrekken, althans volgens de Nederlandse besluitmakers in de IT. Dat bleek uit onderzoek van marktonderzoeker Multiscope. Sterker nog, 28% van de ondervraagden dacht zelfs dat de economie al voor het einde van 2009 weer in goed vaarwater terecht zou komen. Van de 506 zogeheten IT-beslissers uit het bedrijfsleven en de overheid dacht 78% dat de recessie binnen drie maanden tot een jaar op haar einde zou lopen. De resultaten werden gretig opgepikt door al dan niet gespecialiseerde media. We zijn benieuwd hoe die 78% er inmiddels over denkt.
22 oktober 2009
Wie: ING Economisch Bureau
Wat: Zeer stellig waren ze dat de Nederlandse economie uit de recessie was, nauwelijks een jaar na het uitbreken ervan. Het economisch bureau van ING baseerde dit op de aanname dat de economie in het derde kwartaal van 2009 een groei van 0,3% zou vertonen ten opzichte van het tweede kwartaal. Groei is geen krimp, dus een officieel einde aan de recessie, zo redeneerde ING. Bovendien schatten ze in dat het consumentenvertrouwen langzamerhand zou toenemen. Zo zie je maar dat conclusies verbinden aan minieme percentages hetzelfde is als je begeven op glad ijs, want de Griekse schuldencrisis gooide flink wat roet in het eten in 2010.
Van Wijnbergen begrijpt niets van Knot
Volgens econoom Sweder van Wijnbergen spitsen dit soort voorspellingen zich toe op drie vlakken: politici die ofwel optimistisch zijn of juist positieve berichten proberen te temperen, economen en journalisten die de cijfers van het CBS proberen te duiden en mensen uit de financiële wereld. In die laatste categorie vallen de uitspraken van Klaas Knot.
'Die hebben me eerlijk gezegd verbaasd, gezien de zwakke aanwijzingen waarop hij zich baseert. Wat dat betreft waren de aanwijzingen voor economisch herstel begin 2011 veel groter en die heeft zich uiteindelijk ook niet doorgezet, mede door de situatie in Griekenland. Er ligt nog echt een grote rem op de groei, bovendien weet je niet wat voor effect de situatie in Amerika heeft op de economie hier. Vandaar dat ik zijn uitlating dat de crisis voorbij is te ver vind gaan. Dat Rutte het optimisme tempert, begrijp ik wel. Als je net een een bezuinigingspakket van zes miljard hebt gepresenteerd, wil je natuurlijk niet dat iedereen roept dat de crisis voorbij. Dat is hetzelfde opportunisme als Balkenende en Bos hadden in 2009 toen ze zeiden dat het niet zo'n vaart zou lopen met de crisis. Je helpt niemand met dit soort voorspellingen.
'Over het algemeen vind ik dat we veel te veel focussen op kleine verbeteringen. Een groei van 0,1% of een krimp van 0,1%, daar merk je helemaal niets van; een tiende is de foutmarge. Pas als de groei op 2% zit, kun je pas spreken van groei. Geen enkele werkloze voelt iets van 0,1%, want zolang de werkloosheid niet daalt, is economisch herstel nog ver weg. Wat je wel kunt zeggen is dat we inmiddels de bodem hebben bereikt, dat het dieptepunt achter ons ligt. Maar over stevig herstel kunnen we nog lang niet spreken.'
30 december 2010
Wie: Kredietbeoordelaar Standard & Poor's
Wat: Nederland kon zo aan het einde van het jaar wel wat goed nieuws gebruiken. Dus toen kredietbeoordelaar Standard & Poor's (S&P) voor het eerst sinds 2007 de kredietwaardigheid van Nederlandse bedrijven vaker verhoogde dan verlaagde, was dat voor talloze media aanleiding om te schrijven dat het Nederlandse bedrijfsleven de economische crisis achter zich had gelaten. Door die verbeterde kredietwaardheid zou het voor bedrijven makkelijker worden in 2011 om geld te lenen bij banken. Dat een andere beoordelaar, Moody's, wel meer verlagingen dan verhogingen had, mocht de pret niet drukken. Nederlandse vermogensbeheerders stonden in de rij om de verwachting uit te spreken dat de trend van verbeteringen zich zou doorzetten in 2011. Ook hier werd geen rekening gehouden met feit dat de eurocrisis zich in 2011 zou verdiepen.
18 januari 2011
Wie: Topeconoom Wim Boonstra
Wat: Nederland heeft het hoogste pensioenvermogen van Europa en we zijn het zevende exportland ter wereld. Dit waren redenen genoeg voor Rabo-econoom Wim Boonstra om tijdens een toespraak in het WTC Carlton Tower in Almere in 2011 de zaal gerust te stellen dat het met de crisis hier in Nederland wel meeviel. Hij durfde zelfs te stellen dat de crisis voorbij was, hoewel Nederland nog wel last zou hebben van naweeën. En hoewel hij tijdens dezelfde toespraak ook genoeg redenen aangaf waarom de recessie en de gevolgen daarvan nog lange tijd voelbaar zouden zijn, werden zijn bevrijdende woorden van een crisis die achter ons lag, gretig overgenomen.
26 juni 2012
Wie: CBS
Wat: Technisch gezien waren we uit de recessie, zei het CBS vorig jaar zomer. Feit was dat dat in het eerste kwartaal van 2012 de Nederlandse economie in vergelijking met het vierde kwartaal van 2011 met 0,3% gegroeid was. En dat terwijl bij een raming eerder dat jaar er nog van een krimp van 0,2% werd uitgegaan. Kortom, zo redeneerden de optimisten van deze wereld, een groei van 0,5%. Het CBS haastte zich om erbij te zeggen dat de export weliswaar groeide, maar dat de werkloosheid en de consumentenuitgaven nog altijd in een dalende trend zaten. Bovendien waren dit ramingen, maar het 'kwaad' was al geschied en de berichten dat Nederland uit de crisis was, waren niet van de lucht.
8 augustus 2013
Wie: ING-topman Jan Hommen
Wat: Het was vooral een gevoel waarop Jan Hommen van ING zich baseerde. Hetzelfde gevoel dat Rutte eerder dit jaar probeerde te stimuleren, door te roepen dat we een nieuwe auto of een koelkast moesten kopen om het consumentenvertrouwen nieuw leven in te blazen. De mensen hadden genoeg van de stroom van negatieve verhalen, aldus Hommen. 'Het sentiment is omgeslagen, de mensen willen weer vooruit,' zei Hommen, waarbij een dosis wishful thinking hem niet vreemd was. Hij durfde zelfs de voorspelling te doen dat er volgend jaar 'wel een procentje groei in zit.' We zullen hem er maar niet aan houden.
