Het probleem achter het probleem-Moberg is tijdgebrek bij de raad van commissarissen. Er zijn te veel mensen die te veel doen en dus zijn er ook te veel mensen die te weinig doen. Het verschil tussen die twee groepen wordt alleen maar groter. Een maand geleden ontmoette ik bij een prijsuitreiking een collega die mij bezorgd maar tevreden meldde dat hij omkomt in het werk. Hij is vakgroepvoorzitter, runt een eigen beleidsadviesbureautje, is lid van het bestuur van een onderzoeksinstituut, schrijft een column, doet een paar commissariaten, participeert in enkele denktanks, is actief in de partij en nog wat van die dingen. “Ik zit hier in de jury,” zei hij, “en nu hoop ik maar dat ik niet voor het Innovatie Platform gevraagd word, want dat kan er echt niet meer bij.” Maar dat meende hij natuurlijk niet. De praktijk is dat een nieuwe klus bij voorkeur gegund wordt aan iemand die al tot over zijn oren in het werk zit. Die doet het er nog wel even bij. Degene die nog ruimte in zijn agenda heeft, wordt liever gemeden omdat het gevaar bestaat dat hij de opdracht te belangrijk maakt, dat hij je lastigvalt met tussentijdse resultaten, dat hij een paar keer bij je terugkomt voor nadere toelichting of om te vragen of hij ook niet dit en dat zou moeten ‘meenemen’. Bovendien, die ander heeft het niet voor niets zo druk. Het zijn steeds dezelfde politici, topmanagers, dirigenten, tv-presentatoren, wetenschappers die uitgenodigd worden om er op hun gebied nog iets bij te doen. Dat doen ze graag want dat leidt altijd tot meer macht en macht is lekker. De workaholic is niet verslaafd aan werk maar aan macht. Dat geldt zeker voor commissarissen. Zit je eenmaal in het old boys network, dan word je steeds vaker gevraagd. Als het allemaal lekker loopt, hoeft een tjokvolle agenda geen probleem te zijn. Maar bij crisis weet je in dat geval niet waar je de tijd vandaan moet halen om de zaak weer op de rails te krijgen. Daarom waren de commissarissen van Ahold allang blij dat ze iemand gevonden hadden die het bedrijf weer op de rails kon zetten. Dat die meneer veel geld kostte, was een detail. Wat telde, was dat de zwaar belaste toezichthouders weer eens een avond op tijd thuis konden zijn. Het vele overleggen en vergaderen van de laatste maanden begon immers fysiek en sociaal zijn tol te eisen. Er is misschien wel goed nagedacht door de raad, maar niet lang genoeg, anders hadden zij de nadelige externe effecten van de aanstelling van de dure Moberg voorzien en daarop geanticipeerd. De regel in de code-Tabaksblat dat een toezichthouder maximaal vijf commissariaten mag bezitten, is dus een prima regel. Die zorgt er voor dat veel commissarissen meer tijd krijgen dan ze nu hebben. De kwaliteit van de besluitvorming is daar in hoge mate mee gediend.
Mathieu Weggeman is hoogleraar organisatiekunde aan de TU Eindhoven en chef innovatie van de Baak Managementcentrum VNO-NCW
Winkelmand
