Gül is in Nederland. Het zal u niet ontgaan zijn. Drie dagen lang maakt hij zijn rondgang door onze delta. In zijn kielzog komen de Turkse ondernemers massaal mee. Gisteren snuffelden zo’n vierhonderd Turkse, Nederlandse en Turks-Nederlandse ondernemers aan elkaar.
Het is een parade van bobo’s, zo’n staatsbezoek. Royals, ministers en presidenten wuiven elkaar op diplomatieke toon en in slecht Engels lof toe en koesteren de 400 jaar innige relaties. Als Gül en het kroonprinselijk paar aan het eind van de middag binnenkomen staat de zaal op in een collectief saluut. Op de achterste rijen rekt men de nekken nog wat verder, hopend op een glimp van de hoogwaardigheidsbekleders. Camera’s klikken. Het lijkt het hoogtepunt, maar de speeches van Maxime Verhagen, president Gül en eerder op de dag van iets mindere goden zijn bijzaak.
Het gebeurt in de marge van die niet zo inspirerende spreekbeurten. Naast de workshops en plenaire toespraken wordt er flink genetwerkt. Turkse en Nederlandse business mensen – opvallend veel Turkse vrouwen onder hen – tasten elkaar af. Waar liggen de kansen? Het gonst en sommigen hebben haast. Een journalist is niet interessant en snel wordt er doorgezocht naar de volgende partij. Eentje die wel de belofte van omzet in zich draagt.
Want dat er kansen liggen in de relatie met de Turken, zoveel is wel duidelijk. Tot vervelens toe herhaalt iedereen de indrukwekkende groeicijfers; 8,5 procent vorig jaar, wijst nog maar eens op de jonge bevolking en het snel stijgende opleidingsniveau, op de komeetachtige opkomst van de middenklasse met een steeds beter gevulde beurs.
Politiek
De verzamelde zakenlieden zijn hongerig. Aan hun zal het niet liggen. Ruim 2000 Nederlandse bedrijven zijn al actief in Turkije. Zo’n honderd Turkse ondernemingen hebben al een vestiging in Nederland. Beide landen zijn toegangspoorten. Turkije tot het Arabisch schiereiland en delen van de voormalige Sovjet Unie. Nederland tot Europa. De handel floreert, verdubbelde zelfs in de laatste 10 jaar. Toch mist Nederland kansen bij het Turkse groeiwonder. De handel tussen veel andere landen en Turkije ging in diezelfde periode vijf maal over de kop. Het zijn de politici die zand in de raderen dreigen te strooien.
De Turken balen van de Nederlandse en Europese opstelling. Ja, er is een douane unie, maar daarbinnen zijn een aantal afspraken en aanvullende eisen die de Turkse expansie op de Europese markt hinderen. Maar de echte doorn in het oog, eentje die consequent wordt genoemd, is het visumbeleid. Turkije verwacht van zijn ‘oude vriend’ actie om de eindeloze en vernederende procedures af te schaffen. Desgevraagd zegt minister Verhagen zich gebonden te voelen aan het Schengenakkoord en daaraan niks te kunnen doen. De opmerking dat Nederland wel andere delen van dat akkoord ter discussie stelt, roept enige irritatie op bij de minister van Buitenlandse zaken. Het is niet de bedoeling dat het feestje verstoord wordt door al te kritische vragen.
Turkije en de EU
De Turkse toetreding tot de EU is van de agenda afgevoerd, het is geen populair onderwerp. Al wijst president Gül er in zijn toespraak fijntjes op dat Turkije aan veel van de eisen voldoet en dat het wel wat vlotter mag. Shell´s Dick Benschop toonde een beetje lef. Tijdens zijn speech brak hij toch maar weer een lans voor snellere en verderstrekkende integratie. Benschop herhaalde de even bekende als sterke argumenten. Europa is grijs, heeft een tekort aan jeugdigen en moet zich focussen op het vergroten van de productiviteit. Op zijn beurt heeft Turkije, ondanks het afnemend enthousiasme en het sterke gevoel het ook alleen te kunnen, ook een groot belang bij aansluiting. Want net als andere emerging markets loopt Turkije het risico gevangen te worden in de middle income trap. Dan stagneert de economische ontwikkeling doordat de voord elen van de lagere loonkosten steeds kleiner worden, maar de economie niet de stap weet te maken naar het hoogste segment van de toegevoegde waarde .
Top 30 en 'kiezel' Wilders
Terwijl de vierhonderd ondernemers in de Amsterdamse Passenger Terminal op elkaars kaartjes jagen, vindt iets verderop in het Paleis op de Dam een rondetafeldiscussie plaats met 30 topmensen uit het bedrijfsleven, de prins en natuurlijk de ministers. Zij zijn zich bewust van die middle income trap. Daar, in de beslotenheid worden de grote zaken gedaan. “Nee”, zegt Verhagen. “Wilders is niet ter sprake gekomen. Hij is een grijsgedraaide plaat, nauwelijks de moeite van het reageren waard.” Ook dat is een grijsgedraaide plaat. Want op de vloer van de 400 is Wilders laatste uithaal naar Gül waarin hij hem wegzet met de getweete woorden: ´Turkse humor: christen-pester, koerden-mepper, hamas-vriend en islamist Gul klaagt over intolerantie´, weldegelijk onderwerp van gesprek. Vrijwel unaniem wordt het gedrag van Wilders als ´schadelijk voor het nationaal belang´ gekwalificeerd.
Wilders is een kiezeltje, maar zijn schaduw is aanwezig. De wenkbrauwen gaan omhaag als Maxime Verhagen in zijn speech de 380.000 Turken in Nederland als die belangrijke brug en driver voor de handel tussen de twee landen betiteld. Niet dat hij ongelijk heeft, maar zijn Catshuissessies met Wilders zijn ook hier bekend. Het is vuiltje dat wel weggepoetst kan worden in de persoonlijke relaties. Als de voortekenen van de matchmakingsessies in de ochtend en de bredere netwerkontmoetingen niet bedriegen, dan gaat er veel gebeuren.
Het zijn trendvolgers; de komende twee weken portretteert MT een aantal bedrijven en ondernemers die al langer succes boeken aan de Bosporus.
