De deskundigheid van managers staat weer in het middelpunt van de belangstelling. Nu de marges van het ondernemen smal zijn, komen interne managementproblemen aan het licht die in betere tijden verhuld werden door mooie groei- en winstcijfers.
Immers, in een periode van hoogconjunctuur bepaalt de kwaliteit van het management 'slechts' het verschil tussen mooie en zeer mooie cijfers, terwijl vandaag de dag die kwaliteit het verschil uitmaakt tussen positieve en negatieve resultaten. Dat vonden ook de interim-managers van Berenschot die vorig jaar een interessant onderzoek deden naar de actuele oorzaken van bedrijfscrises. Van de tien belangrijkste oorzaken blijkt er slechts één extern te zijn: 'nieuwe toetreders tot de markt'. In de rangorde van belangrijkheid staat die factor bovendien op de een na laatste plaats. Alle andere negen crisisoorzaken zijn van bedrijfsinterne aard en hebben met dommigheid van directies te maken. De top-5 luidt: niet-functioneel management, gebrek aan inzicht en informatie, onvoldoende commerciële slagkracht, slechte financiële besturing en een negen-tot-vijf cultuur.
Als de meeste crisis-ellende te wijten is aan deze incompetenties van managers, dan is er iets goed mis met de managementopleidingen. En inderdaad, MBA's leren de verkeerde dingen aan. In die cursussen is nauwelijks aandacht voor de techniek waarmee op de vloer gewerkt wordt, voor kennis- en informatiemanagement, voor het ontwikkelen van commerciële vaardigheden en voor het begrijpen en veranderen van de organisatiecultuur. Er wordt vooral veel strategisch geanalyseerd en gemodelleerd met behulp van papieren businesscases waarbij de deelnemers wijsgemaakt wordt dat een verzameling A4-tjes en grafieken de bedrijfswerkelijkheid representeert. Wel wordt er veel gedaan aan financiële besturing. Maar blijkbaar niet op de goede manier, want het onderzoek laat zien dat de manager van dat vak toch te weinig kaas heeft gegeten; zie Ahold, Getronics en de Betuwelijn, om het bij drie voorbeelden te houden.
Concluderend: de kwaliteit van het management is in veel ondernemingen zwaar onder de maat en dat komt onder meer doordat de meeste MBA-opleidingen niet deugen. Hoe teleurstellend die bevindingen ook zijn, dat ze nu dankzij de stagnerende economie boven tafel komen, is winst. Zo heeft de recessie ook haar positieve kanten. Hoe nu verder? Gewoon maar even wachten tot de economie weer groeit, dan stijgt de managementkwaliteit vanzelf. Vrij naar Shakespeare: when the sea is calm, all vessels show mastership in floating. Pas bij storm en tegenwind ontdek je wie de echt goede stuurlui zijn.
