Denk je te weten hoe een ander in elkaar zit? Volgens Podiumauteur Marjan Haselhoff trek je misschien voorbarige conclusies.
De hele dag door doen wij onbewust aannames. Anders gezegd: wij interpreteren er flink op los. Zonder dat we merken wat de gevolgen hiervan zijn. Voor managers kan dit grote consequenties hebben voor hun effectiviteit. Stel dat iemand in je team zegt dat hij achter je voorstel staat, maar non-verbaal laat hij heel iets anders zien. Toch ga je er niet op in, je negeert de andere signalen. Je doet dan dus de aanname dat hij achter je idee staat en je steunt, terwijl hij ondertussen steen en been klaagt bij collega’s over je idee.
Ander voorbeeld: iemand uit je team heeft een probleem. Hij komt naar je toe omdat hij geen oplossing ziet. Die ga jij vervolgens bedenken. Vanuit de aanname dat je wel moet helpen. Hij weet het immers zelf niet. Daarbij vergeet je te vragen wat er werkelijk aan de hand is. Nog een voorbeeld: iemand in je team toont terugtrekkend gedrag. Je ziet dat er iets aan de hand is. Je doet hier aannames over als; ‘hij zal thuis wel problemen hebben’ of ‘hij is nog boos op mij vanwege mijn uitval laatst’. Het gevolg kan zijn dat je deze persoon even geen aandacht geeft terwijl hij juist behoefte heeft aan begrip of erkenning.
Dergelijke voorbeelden geven aan hoe makkelijk we zaken invullen voor anderen. Waarschijnlijk kom je elke dag dergelijke voorvallen in je werk tegen.
Hoe komt het?
Ieder mens valt regelmatig in een patroon waarin hij of zij denkt zaken beter te weten dan de ander. Je gaat zaken invullen voor die ander omdat je denkt dat de ander op dezelfde manier in elkaar zit als jijzelf. Realiseer je echter dat iedereen vanuit zijn of haar eigen ‘bril’ naar de wereld kijkt. We zijn geprogrammeerd vanuit ons eigen referentiekader, onze eigen overtuigingen en ervaringen die wij in ons leven hebben opgebouwd. Dat kader krijg je onbewust mee door je opvoeding, school, vrienden, familie etcetera.
Als je niet oppast worden deze ervaringen jouw werkelijkheid en kun je niet meer anders naar de wereld kijken. Met als gevolg dat je er zeker van bent dat iedereen hetzelfde denkt. En daar gaat het mis! Ieder mens heeft namelijk een eigen set aan denkbeelden, een eigen ‘bril’ op. Maar heeft niet iedereen recht op zijn of haar eigen ideeën? Rationeel gezien, vindt je dat misschien wel, maar gevoelsmatig vinden de meeste mensen het enorm lastig voor te stellen dat anderen anders denken.
Gekleurde bril
Ons eigen referentiekader vinden we dus ook net iets beter dan dat van anderen. Uiteraard speelt dit op onbewust niveau; je hebt meestal niet door dat het zo werkt. Ga maar eens na; hoe vaak denk je wel niet ‘wat een gekke opvattingen heeft die ander’, of ‘wat een onzin kraamt die ander uit’. Als je herkent dat je dergelijke gedachtes wel eens hebt, realiseer je dan dat dit slechts jouw overtuigingen zijn. Belandt niet in de valkuil dat jij ook gelijk hebt.
Politieke partijen zitten bijna continue in deze valkuil. Die verklaren elkaar voor gek vanwege bepaalde standpunten. Terwijl het gewoon verschillende overtuigingen zijn. Het is belangrijk dat je beseft dat jij vanuit een gekleurde bril de wereld waarneemt. Word je bewust van jouw bril. Denk niet dat de ander eenzelfde bril op heeft. Check de aannames die je doet over een ander.
Aannames zijn (schijn)veiligheid
Veel mensen vinden het lastig of eng die aannames te checken. Het is namelijk heel makkelijk en veilig niet te hoeven onderzoeken wat die ander allemaal vindt. Er kunnen allerlei emoties bovenkomen en hoe ga je daar dan mee om?
Veel mensen moeten over een flinke drempel stappen om aannames te checken. Ten eerste moeten ze misschien durven toegeven dat ze geen gelijk hebben. Dit kan veel met je eigenwaarde doen. Het kan als falen voelen. Daarnaast moet je open vragen durven stellen; je moet iemand uitnodigen zich bloot te geven. Je zult dan eerst zelf open moeten zijn. Voor velen kan dit kwetsbaar aan voelen en dus eng zijn.
Het checken van aannames kan ook betekenen dat je van alles losmaakt en dat het moeilijk is hoe daar mee om te gaan. Neem het eerste voorbeeld van hierboven. Stel dat de manager ingaat op het non-verbale gedrag van de medewerker en dit benoemt. Misschien wordt de medewerker wel boos. Of krijg je negatieve feedback. Veel managers maken zich hier vooraf druk over, belanden in aannames over wat er zou kunnen gebeuren en gaan daarom de confrontatie uit de weg.
Weerleg je eigen aannames
Dat is jammer. Ga de uitdaging aan. Realiseer je dat aannames alles over jou zeggen en ook niets. En dat het ook niets zegt over de ander. Je zult moeten dealen met je eigen overtuigingen en je niet laten verlammen door wat er allemaal zou kunnen gebeuren. Volg dit stappenplan voor het effectief omgaan met aannames:
Stap 1: Er gebeurt iets in je team met één of meerdere personen. Word je bewust welke aannames jij allemaal doet. Schrijf ze eens op.
Stap 2: Bedenk wat deze aannames over jou zeggen. Wil je graag je gelijk halen? Of ben je onbewust bang iets los te maken waardoor je aannames niet checkt?
Stap 3: Accepteer dat aannames van jou zijn. Realiseer je dat het niet effectief is de ander te belasten met jouw dilemma’s. Die zijn immers gevoed door jouw aannames. Breek door je dilemma’s heen. Hoe? Accepteer de angst.
Stap 4: Luister naar wat de ander zegt of juist niet zegt. Stel open vragen om te achterhalen of je aannames correct zijn.
Eerdere bijdragen:
-
Heb geen medelijden met je werknemers
-
Voorkom weerstand in 5 stappen
-
Hoe je het potentieel uit je team bevrijdt
-
Haal energie uit het fiksen van problemen
Over de auteur:
Podiumauteur Marjan Haselhoff van Buro Kracht helpt leidinggevenden om met minder moeite meer uit hun werk te halen. Deze tekst is afkomstig uit haar gratis eBook ‘In 12 oefeningen effectief leren managen’. Dit gratis ebook ontvangen? Kijk dan op Buro Kracht.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
