Wantrouwen is duur en contraproductief. En toch neemt het onderling wantrouwen sterk toe, blijkt uit de Vertrouwensmonitor. "Bescherm de minder dominant aanwezigen binnen een groep."
Zes op de tien mensen wordt op het eerste gezicht gewantrouwd. En als het onderlinge vertrouwen 10 procent stijgt dan stijgt het nationaal inkomen met één procent, blijkt uit de Vertrouwensmonitor. In tijden van crisis lijkt dat een weg naar boven te bieden. Maar helaas, "Juist als er druk op de situatie staat stellen mensen zich sneller wantrouwend op. Dat zijn natuurlijke, defensieve reacties." Rob Berghuis is psycholoog en managing partner bij MIND HUNTER. Hij helpt individuen, teams en organisaties in het (her)winnen van vertrouwen.
Goede wil
We zijn van goede wil en we willen elkaar graag vertrouwen. Eerder onderzoek van MT wees dat al uit. Bijna 90 procent van de managers denkt het vertrouwen van zijn team snel voor zich te kunnen winnen. Andersom gunnen managers elkaar het voordeel van de twijfel. Zo gaat een even groot aantal er -tot het tegendeel is bewezen- vanuit dat de eigen teamleden te vertrouwen zijn.
Misverstanden
Het tegendeel wordt vaak bewezen, niet door werkelijk achterbaks gedrag, maar komt in 95 procent van de gevallen voort uit misverstanden, meldt de Vertrouwensmonitor. Misverstanden die hun oorsprong vinden in gebrekkige communicatie. En daar ligt dus de sleutel tot het voorkomen, meent ook Berghuis. "Elkaar vertellen hoe iets moet gebeuren is voor veel mensen zo'n 80 tot 90 procent van het werk. Als dat kan in een sfeer van vertrouwen dan is dat efficiënt en vooral aanzienlijk goedkoper."
Loont
Vertrouwen kun je opbouwen, levert je krediet op en dat kun je inzetten om een situatie in je voordeel te laten kantelen. Investeren in vertrouwen loont. Het winnen van vertrouwen dient altijd een doel: iets verkopen, iemand overtuigen of meer algemeen het opbouwen van een relatie. En dat kan op het niveau van het een op een gesprek, op teamniveau en in de grote relatie tussen onderneming en samenleving.
Eén op één
"Vertrouwen winnen is vooral goed luisteren en kijken", zegt Berghuis. In een één op één gesprek is dat belangrijk. "Vertrouwen groeit als je je begrepen voelt." Dus als iemand aangeeft ‘precies te willen weten hoe iets zit' dan gaat u er voor zitten en neemt de tijd om het tot op detailniveau uit te leggen. En als iemand heel snel schakelt, "dan moet je geen gedetailleerd onzinverhaal ophangen", zegt Berghuis. "Het gevoel van vertrouwen ontstaan als het idee bestaat dat er bepaalde waarden en normen worden gedeeld. Vertrouwen is ook een gevoel van herkenning en het gerespecteerd worden." Door goed te luisteren en te kijken wordt duidelijk welke normen en waarden belangrijk zijn voor uw gesprekspartner.
Team
Vertrouwen binnen een team is al complexer. Omdat er meer spelers zijn. Afspraken maken om met respect met elkaar om te gaan, elkaar de ruimte te geven is hier de sleutel. Het klinkt wat betuttelend misschien. Maar "Dit soort afspraken zijn altijd om de minder dominant aanwezigen binnen de groep te beschermen, zodat ook zij de ruimte hebben om hun inbreng te leveren en dat er naar hen geluisterd wordt. De meer dominante mensen hebben die bescherming niet nodig, die kunnen vaak het een en ander leren door eens afgeremd te worden."
Weinig oprecht
Een andere oorzaak van ontbrekend vertrouwen zijn de omgangsvormen in het bedrijfsleven. "Vaak wordt er pas bedankt voor een geleverde inspanning als inleiding op een ander verzoek." Dat zijn weinig oprechte blijken van waardering en die verhogen het onderling vertrouwen niet. Wees daarom tijdig en oprecht als u mensen bedankt of prijst.
Organisatie
Bij het vertrouwen tussen de stakeholders in de samenleving en de organisatie gaat het grotendeels om consistentie. "Het moet kloppen. Iemand of een organisatie die consistent is, is ook al snel authentiek." Een dominee gekleed in tijgerprint die hetzelfde geloof van dezelfde kansel verkondigt maar zelf een nieuw hip jasje aantrekt in een poging om aan te spreken verliest aan geloofwaardigheid. "Identiteit en imago -het ‘dit ben ik' en het ‘dat is wat ik wil laten zien'-, moet op elkaar aansluiten", zegt Berghuis.
Toon begrip
Vertrouwen win je met practice what you preach. Daarom is het van belang een heldere lijn te kiezen en vast te houden. "Mensen herkennen laveergedrag en dat wordt niet gewaardeerd", meent Berghuis. Beter is het om niet overduidelijk sociaal wenselijk te zijn, maar om – naast het tonen van begrip voor de ander – aan de eigen lijn en opvatting vast te houden. "Dat geldt ook voor individueel gedrag en binnen een team."
