Bijna iedereen heeft wel een kennis die een Prius of Ampera rijdt voor de lage bijtelling. Maar een duurzame auto leidt nog niet tot duurzaam rijgedrag.
Met een lage bijtelling stimuleert de overheid de aanschaf van auto’s die weinig CO2 uitstoten. En met succes. Nederland is een van de grootste afzetmarkten ter wereld voor zuinige hybrides als de Opel Ampera en de Toyota Prius. Maar de overheid stimuleert vooral de aanschaf van zuinige auto’s, niet het zuinig gebruik.
Patrick Langevoort, adviseur mobiliteit bij Alliander, rijdt in een Opel Ampera. Volgens hem worden plug-in hybrides maar zelden gebruikt op een manier die recht doet aan de techniek. ‘Ik rij 1 op 60 en voldoe daarmee redelijk aan de verwachtingen van die auto. Maar wat je ziet is dat lage bijtellingsauto’s worden gebruikt op een manier die nou niet per definitie het beste uit de techniek haalt.’
Ampera als benzineauto
In de praktijk betekent het dat leaserijders de elektrische auto met benzinemotor gebruiken als een benzineauto. Ze rijden te weinig op stroom, terwijl dit dé manier is om het benzineverbruik omlaag te brengen. Wel goedkoop maar niet duurzaam rijden dus. 'Het bedrijfsleven wordt zo met onvoorziene kosten geconfronteerd omdat het verbruik hoger is dan verwacht, je doet de techniek onrecht aan en schiet de doelstelling van het stimuleringsbeleid van de overheid voorbij.'
Een punt is volgens Langevoort dat veel mensen een negatief beeld hebben van een zuinige rijstijl. ‘De perceptie van de nieuwe manier van rijden is dat je de langzaamste bent op de snelweg en dat het meer tijd kost. Maar zelfs als dat zo is, over de afstanden die wij hier in Nederland rijden maakt het qua tijd nauwelijks uit of je 100 of 120 rijdt.’
Zuinig rijden als sport
Niels Verduijn is adviseur bij adviesbureau VCCR, dat bedrijven helpt bij de vergroening van hun mobiliteit. Hij denkt ook dat er door verkeerd gebruik potentiële duurzaamheidswinst verloren gaat. Tegelijkertijd ziet hij dat volledig elektrische auto’s wel een verandering van gedrag ontlokken. 'Je ziet een omslag bij mensen die normaal een wat wildere rijstijl hebben. Mensen maken een soort sport van zuinig rijden. Waar het eerst ging om zo snel mogelijk weg te spurten bij het stoplicht gaat het nu om zo zuinig mogelijk rijden om de actieradius van de auto te vergroten.'
Daarbij speelt een vorm van range anxiety, de angst om voortijdig met een lege accu te komen staan, een rol. 'Je bent van heel veel dingen afhankelijk. Als je in de winter de verwarming aanzet, schiet de actieradius omlaag.'
Een extra negatief bij-effect van de lage bijtelling voor plug-in hybrides is volgens Langevoort dat volledig elektrische auto’s in de verdrukking komen. Voor deze modellen geldt ook een bijtelling van 0 procent.
No way een Prius
Toch ziet hij ook wel de voordelen van het beleid. ‘Wat de lage bijtelling wel laat zien is dat een financiële trigger werkt. Vijf jaar geleden zei iedereen no-way dat ik in een Prius ga rijden en nu is de Prius een van de meest ingezette auto's in zakelijk Nederland. Op zich is het een goede ontwikkeling, maar je zou willen dat de techniek gebruikt wordt waar die voor bedoeld is.’
Een manier om dit te stimuleren is door het systeem van de bijtelling aan te passen. Deze zou afhankelijk moeten worden van het feitelijk verbruik dat een leaserijder heeft. ‘De gegevens over het verbruik in auto’s is wel beschikbaar. Voer daar een controle op uit en zorg dat bedrijven verantwoordelijk kunnen worden voor verbruik en bijtelling.’ Maar hij voegt wel meteen toe dat dit een ideale situatie is die in de werkelijkheid nog moeilijk te realiseren is.
