Om een film te maken moet je stressbestendig zijn, het overzicht houden en ook nog kunnen loslaten vindt regisseuse en schrijfster Paula van der Oest. “Ik vraag me weleens af of je hier oud mee kan worden.”
“Toen ik hier naartoe door Amsterdam fietste, dacht ik nog dat het wel erg makkelijk zou zijn als ik een manager was van een succesvol bedrijf. Dan had ik een secretaresse en misschien zelfs een chauffeur. Ook een persoonlijke assistent lijkt me wel wat. Zo is het toch vooral behelpen als ik tussen de bedrijven door ‘s ochtends moet monteren, mijn kinderen naar zwemles breng en dan weer doorga met werken.
“Mijn werk is zeker geen gewone baan. Als ik niet kan slapen, ga ik bijvoorbeeld in mijn hoofd mogelijke hoofdrolspeelsters af voor de verfilming van De gelukkige huisvrouw, het boek van Heleen van Royen. Gisteren zat ik nog in de tram een telefoongesprek af te luisteren waarbij ik meteen over een mogelijke film begon te fantaseren. Noem het maar een beroepsafwijking. Net als de meeste kunstenaars staat mijn hoofd bol van gedachtes die ik wil uiten en haal ik overal mijn inspiratie vandaan. “Als regisseur moet je het vermogen hebben ergens een verhaal in te zien. Wat je te vertellen hebt, kan je niet leren. Hoe je het wil vertellen wel. Mijn films moeten mensen raken. Ik wil niet dat kijkers de bioscoop uitlopen en denken ‘tja’. Of ze lachen of huilen maakt eigenlijk niet uit. Als het maar wat met ze doet. Dan ben ik tevreden. “Ik hou me vooral bezig met de creatieve invulling van mijn vak alhoewel ik weet hoe filmbudgetten in elkaar zitten. Maar ik draag uiteindelijk geen financiële maar een artistieke eindverantwoordelijkheid. Ik beslis wel mede hoe het budget wordt verdeeld. En teken een intentieverklaring dat het budget niet wordt overschreden. Bij een budget van 1,5 miljoen euro – wat niet veel is voor een speelfilm – weet je bijvoorbeeld dat je op ongeveer 25 draaidagen uitkomt. Dat is vaak krap en vrij stressvol. Ik vraag me dan ook soms af of ik hier oud mee kan worden. “Er is in Nederland weinig geld om goede films te maken. In Schotland filmden we laatst Verborgen gebreken. Het landschap zorgde er mede voor dat het een mooie film werd. Met weinig budget kan je wellicht beter Schiermonnikoog kiezen, maar dan heb je zeker een minder mooie film. Het was daar echter al om vier uur donker waardoor je overdag weinig tijd had. Dan word ik echt met hoofdpijn wakker.
“Er gaat natuurlijk altijd wel iets mis. Zo begon door de regen het ‘glazen oog’ van de hoofdrolspeelster te verlopen. Daar moet je snel een creatieve oplossing voor verzinnen. Vaak levert dit uiteindelijk toch de mooiste filmmomenten op. Zeker 5 procent van een film ontstaat door toeval. Dat is leuk. Je hebt nou eenmaal niet alles in de hand. In dit vak moet je ook kunnen loslaten. Je moet gebruiken wat zich aandient en niet rigide aan je plannen vasthouden. “Het is voor mij een stuk makkelijker om met mijn eigen scripts te werken. Die zijn niet heilig en gooi ik makkelijker weg dan wanneer ik het boek van iemand verfilm. Dan voel ik me meer verantwoordelijk er iets van te maken. “Een film maken is ook een kwestie van logistiek en goede planning. Met veertig draaidagen op veertig locaties filmen is nauwelijks haalbaar. Een goede productieleider is onmisbaar. Gelukkig kan ik vaak met mijn zus samenwerken. Op de set ben ik wel echt de baas. Ik word uiteindelijk ook op het resultaat afgerekend. Als regisseur moet je overzicht hebben van het geheel. Acteurs zijn meer bezig met hun eigen deel en uiteindelijk toch afhankelijk van mijn oog. “Mijn ervaring is dat je het vertrouwen moet winnen van acteurs dat je achter de film staat en er volledig voor wilt gaan. Dan gaan ze met je mee. Je moet ook veel praten en overleggen. Je kan ze wel van alles opdragen, maar als ze het niet begrijpen, zullen ze het niet doen. Als een acteur iets niet goed doet, reken ik dat mezelf aan.”
CV Paula van der Oest
1965 > geboren in Laag-Soeren
1983 > vwo Zutphen
1988 > Filmacademie Amsterdam
1994 > Gouden Kalf voor korte film Coma
1996 > eerste speelfilm De nieuwe moeder
1998 > De trip van Teetje
2002 > Moonlight (Beste Europese Film) en Zus & Zo (Oscarnominatie beste buitenlandse film)
2004 > Verfilming Verborgen Gebreken, een boek van Renate Dorrestein (verschijnt eind dit jaar)
Paula van der Oest heeft twee kinderen
