Vertrouwen is in bedrijven even onontbeerlijk als schone lucht. Leidinggevenden moeten daarvoor wel ‘de plek der moeite’ opzoeken, zegt Erasmus-promovenda Pauline Voortman.
Wat heeft u precies onderzocht?
“Het fenomeen ‘vertrouwen’ is vaak onderzocht, maar zelden multidisciplinair. Economen onderzoeken vertrouwen in termen van kosten, psychologen focussen op de relatie en sociologen kijken naar het vertrouwen in instituties. Daarom heb ik eerst een model ontworpen waarin alle invalshoeken samenkomen. Vervolgens heb ik gekeken of dit model ook herkend werd en toepasbaar was in de praktijk.”
Wat blijkt daaruit?
“Vertrouwen blijkt belangrijk voor bijvoorbeeld de mate van creativiteit, kennisdeling en oplossend vermogen. Dat vertrouwen begint bij leiderschap. Voorbeeldgedrag van leiders is daarbij essentieel. Het gaat niet alleen om intenties, maar ook om effectief gedrag. Werken aan vertrouwen blijkt te vaak terzijde te worden geschoven als soft. Dat heeft te maken met het gebrek aan kennis en vaardigheden van leidinggevenden. Te vaak komt wat gezegd wordt over de onderliggende waarden van de organisatie niet terug in hun gedrag en zijn managers niet in staat om te gaan met hun eigen en andermans emoties.”
Wat moeten leidinggevenden doen om het vertrouwen te herstellen?
“Het is belangrijk dat ze ‘de plek der moeite’ opzoeken. Dat wil zeggen dat als er een vertrouwensbreuk is, ze de tijd en de moeite nemen goed te kijken naar de waarden die ze zeggen uit te dragen en hoe die waarden zich uiten in het gedrag. Pas als waarden en gedrag in balans zijn, wordt ook duidelijkheid gegeven. Die duidelijkheid kan overigens ook hard zijn, maar het vertrouwen wordt pas geschaad als er een discrepantie is tussen de waarden en het gedrag van de leidinggevenden. Bijvoorbeeld als kwaliteit prioriteit nummer één wordt genoemd, maar in de praktijk vooral wordt gestuurd op kosten.”
Dus vertrouwen wordt hersteld door een beetje te ‘herbronnen’?
“Als je het zo plat wil stellen: ja. De waarden en de missie opnieuw vaststellen is intrinsiek vertrouwenwekkend. Maar zonder een geloofwaardig vervolg in het gedrag helpt het natuurlijk niet veel. Want eerst moet dat ‘softe’ op orde zijn, voordat weer succesvol kan worden teruggepakt naar de harde kanten van het managen van een organisatie.”
>> Dit artikel komt uit MT Magazine. Abonnement?
