Een hoge bloeddruk, hoofdpijn, een droge mond en een brok in uw keel. Voelt u zich zo als u moet presenteren? Dan bent u niet de enige. Zo houdt u uw zenuwen in bedwang.
Er zijn talloze websites te vinden met tips om een goede presentatie te geven, zoals u onderaan dit artikel vindt. Toch bent u niet klaar met alleen een paar mooie PowerPointdia's en een leuke stropdas. Eerst moet u uw zenuwen in bedwang zien te houden.
Extra adrenaline
Waaróm zijn we eigenlijk zo nerveus? "Door alle aandacht die ineens op je gericht is en de angst dat je wordt afgewezen door de groep", zegt Edwin Reurings van Groeiedag Training & Coaching. De extra adrenaline die op dat moment wordt aangemaakt, heeft allerlei fysieke gevolgen: uw hartslag stijgt, uw bloeddruk schiet omhoog, u krijgt vervelende vlinders in uw buik en u houdt een droge mond hoeveel water u ook drinkt.
Hard werken
Gelukkig kan iedereen presenteren heel wat beter onder de knie krijgen. Al is het verminderen van zenuwen volgens Reurings "niet iets wat je zomaar even doet". Het is een kwestie van er heel bewust mee aan de gang gaan. Technische tips zijn er genoeg, maar hebben we daar wel wat aan? "Die hebben zeker nut. Maar de basis is toch: hoe voel je je? Durf je verbinding te maken met de groep? Het is essentieel dat bij het aanleren van presenteren aandacht wordt besteed aan de binnenkant." Zo'n mooie PowerPoint kan overigens wel bijdragen aan een zeker gevoel, voegt hij toe.
Een goed begin
Klaar voor de start. Maar pas nadat u zich goed heeft voorbereid door drie vragen te beantwoorden: wie zijn uw toehoorders en hoeveel zijn het er? Hoe is de situatie waar u uw presentatie houdt – denk aan: zaal, apparatuur, hoeveelheid presentaties, hoeveel tijd? Wat is het doel van het publiek en van u of uw organisatie?
Lippen
Uw eerste woorden zijn belangrijk, want de inleiding bepaalt voor een groot deel of mensen de rest van de presentatie aan uw lippen hangen of langzaamaan in slaap dommelen. "De beginfase wordt door velen als een lastige fase ervaren. Maak vóór je begint te spreken tijd om iedereen even aan te kijken", adviseert Reurings. Tijdens dit oogcontact maakt u tegelijk contact met uw zenuwen, legt hij uit. "Het aangaan van het contact met jezelf en je publiek helpt om de spanning te verminderen." Laat zonodig ook gerust een stilte vallen tijdens uw verhaal, zegt hij.
Accepteren
Belangrijk is de acceptatie. "Je moet het gevoel niet omzeilen. Accepteer dat je zenuwachtig bent. Het alternatief is oordelen en denken ‘o wat erg', en dat maakt de zenuwen eerder erger." Gerritsen heeft in haar boek een paar zinnen staan, die u op zo'n moment van binnen kunt opdreunen: ‘ik ben niet vreemder of raarder dan anderen' of ‘het duurt maar een half uur en daarna gaat het leven gewoon weer verder'.
Rupsje Nooitgenoeg
Waar begint u mee? Bijvoorbeeld met de actualiteit, want dat leeft onder mensen. Positief nieuws werkt beter dan negatief nieuws, zegt Corona de Wert op Leren.nl. Of kies een metafoor, wat overigens makkelijker gezegd is dan gedaan. Ze geeft het voorbeeld van Frits Bolkestein die Ad Melkert ooit vergeleek met 'Rupsje Nooitgenoeg', een figuur uit een kinderboek die gretig en onverzadigbaar is. Verder doen humor, anekdotes en citaten het ook goed als inleiding.
Slagersmes
Suzanne Gerritsen spreekt in haar boek ‘Een goed verhaal' eveneens over het belang van een goed attentum. Heeft u een presentatie over een moordzaak? Kom dan eens binnenlopen met een groot slagersmes in uw hand en zeg: ‘Dit mes speelt een cruciale rol in de zaak die ik vandaag met u wil bespreken'. U kunt overigens ook makkelijk de mist ingaan met een leuk bedoelde opening. Een dia met een tabel met actuele informatie over de staatsschulden in dertig landen is leuk. Maar niet als u er veel te veel informatie in propt, de cijfertjes te klein zijn om te lezen en u de dia maar een halve minuut toont.
Dialoog
U bent begonnen en de inleiding zit erop. We gaan er gemakshalve vanuit dat het met uw inhoud wel goed zit. Maak het levendiger door af en toe de dialoog op gang te brengen. "Mensen vinden het leuk als ze zelf wat kunnen inbrengen en zo kom je erachter wat er binnen de groep leeft." Dat kunt u bijvoorbeeld doen door een vraag te stellen aan uw publiek vóórdat u de informatie met ze deelt. Wilt u iets vertellen over zakendoen in China? Vraag dan bijvoorbeeld naar de associaties die het publiek met China heeft en schrijf dit op een flap. Daar kunt u later nog op terugkomen.
Goede hekkensluiter
Ten slotte is een goed einde ook een hele kunst. "Vertrek met iets aardigs, dan blijf je in de gedachten van je publiek. Het belang van een goede hekkensluiter is evident: wat je het laatst zegt, ligt vers in het geheugen," zegt De Wert. Sluit bijvoorbeeld af met een bondige samenvatting, van maximaal vier of vijf zinnen. Of maak uw verhaal rond, door terug te grijpen naar de opening. Pak het slagersmes er dus weer even bij of kom terug op het pakkende citaat waarmee u aftrapte. Is er gelegenheid om nog na te praten na uw presentatie, dan kunt u kiezen voor een stelling. U kunt ook eindigen met een intrigerende vraag zónder antwoord, zodat uw toehoorders nog even verder denken over het onderwerp.
Don'ts
Tot slot: u heeft ze vast al wel eens gehoord, maar toch nog even wat don'ts op een rijtje:
– U verstoppen achter een laptop of iets anders
– Voor of naast een verlichtend deel gaan staan, zodat u slecht te zien bent. Nog erger: voor uw PowerPointdia's gaan staan
– Uw presentatie helemaal voorlezen
– Uw handen in uw zakken of juist veel bewegen met uw handen
– Cconstant plukken aan uw haar, kleding of bril
– Uw powerpointsheets volledig volzetten met tekst in lettergrootte negen
– Tijdens de presentatie informatie uitdelen. Dat kost veel tijd en leidt af
– Na afloop het publiek niet bedanken, applaus niet in ontvangst nemen en snel weglopen
De hele online cursus van Corona van Wert op Leren.nl kunt u hier bekijken.
Voor een betere presentatie in zeven stappen en een lijstje do's en dont's, klik hier.
