Opmerkelijk nieuws uit België: het postbedrijf en vijf werknemers zijn in hoger beroep vrijgesproken voor schuld aan de zelfmoord van een collega. Dat terwijl in een eerder vonnis De Post een boete van 235.000 euro aan de broek had en de pestende collega's tot 18 tot 22 maanden voorwaardelijk waren veroordeeld. "Ook in Nederland lopen werkgevers een serieus risico op dergelijke aansprakelijkheid", zegt Ruben Moonen, arbeidsrechtadvocaat bij Pellicaan Advocaten.
In 2000 pleegde een postbeambte zelfmoord. Het briefje wees de pestende collega's aan als oorzaak voor zijn suïcide. Zijn collega's hadden zijn brommer te koop gezet terwijl hij ziek thuis lag. En meer van dat soort vriendelijkheden.
Conclusie in eerste aanleg, voorwaardelijke gevangenisstraffen voor de directe collega's en een kwart miljoen boete voor de werkgever wegens nalatigheid. Nu dus vrijspraak, maar de ouders van de overledene overwegen nog of ze in cassatie gaan. Onder de Nederlandse wet zouden de ouders een flinke kans hebben om hun gelijk te halen.
"De kans dat Nederlandse werkgevers aansprakelijk worden gesteld groeit," zegt Moonen. "We zien een tendens naar de verzwaring van de zorgplicht. Dat ligt ook aan het politiek klimaat. Partijen als het CDA leggen erg de nadruk op die zorgende houding en de werkgeversverantwoordelijkheid." Dat en een gewijzigde wet die sinds dit jaar van kracht is, maken in dergelijke gevallen het aansprakelijkheidrisico groot.
"Natuurlijk is het vaak een beetje gepiep en gezever," vindt Moonen, "maar als ik arbeidsvoorwaarden en regels opstel, neem ik altijd een kopje op over ‘pesten'. Een werkgever moet aantonen dat er beleid is om pesten, net als seksuele intimidatie, te voorkomen. Verder moet je een vertrouwenspersoon aanstellen. Ook moet het aan de orde komen in de functioneringsgesprekken." Het zijn namelijk harde normen en als je daaraan niet voldoet "moet je als werkgever aantonen dat het gevolg, bijvoorbeeld de Belgische suïcide, niet aan jou te wijten is." Of er een causaal verband is doet er dan in juridische termen niet toe.
Werkgevers zijn, ook als de relaties op de werkvloer niet direct leiden tot zelfdoding, behoorlijk kwetsbaar. "Pesten staat redelijk hoog op de agenda als maatschappelijk probleem. Het is daardoor waarschijnlijk dat het vaker zal worden betrokken in ontslagzaken," denkt Moonen. "Wanneer er geen expliciet beleid op dit deel van de arbeidsomstandigheden wordt gevoerd, dan heeft dat gevolgen voor de hoogte van de ontslagvergoeding."
