Fons van Westerloo is een slap mannetje. Jarenlang was hij het boegbeeld van SBS en bouwde dit bedrijf in zes jaar uit tot een succesvol tv-station met drie zenders. Om vervolgens doodleuk over te stappen naar zijn grootste concurrent: de Holland Media Groep. Of neem Ben Verwaayen. Eerst was hij directeur van KPN Telecom. Toen trad hij in dienst van Lucent Technologies, een concurrent van KPN. En vorig jaar heeft hij weer zo’n stijlloze overstap gemaakt door de grote baas te worden van British Telecom. Informeel weten we natuurlijk allang dat concurrentiebedingen, non-disclosure en confidentiality agreements niet echt helpen. Ben Verwaayen kende de plannen van KPN toen hij naar Lucent ging en nu hij bij BT zit, is inside kennis van de strategie van Lucent mooi meegenomen. Dat geldt ook voor Achterhoeker Derk Haank die zijn lidmaatschap van de raad van bestuur van Reed Elsevier heeft opgezegd om bestuursvoorzitter te worden van concurrent Springer (ontstaan uit de fusie van de wetenschappelijke uitgeverijen van Wolters Kluwer en Bertelsmann). Zelfs als de overlopers zeggen dat ze de strategische plannen van de onderneming waar ze vandaan komen willen vergeten, dan kan dat niet, omdat mensen – in tegenstelling tot computers – hun geheugen niet kunnen wissen. Stijlvolle bestuurders zijn zich daarvan bewust en stappen daarom niet over naar de vijand. Ook stellen zij geen managers van de concurrent aan op strategische posities in hun eigen bedrijf. Ben Verwaayen heeft wèl mooie praatjes nodig om zijn gezwalk te rechtvaardigen. Zo noemde hij de overstap van KPN naar Lucent destijds ‘een uitdaging’. Maar zijn praatjes deugen niet omdat het er alle schijn van heeft dat het ware motief het verzamelen van zo veel mogelijk geld is. Echte mannen doen zoiets niet. Karel Vuursteen ging van Philips naar Heineken en niet naar Sony. John Sculley kwam van Pepsi, liet Coca-Cola links liggen en werd ceo van Apple Computer. Ex-Shell medewerkers Wouter Bos en Frits Bolkenstein meldden zich niet aan bij Exxon of BP, maar gingen de politiek in. Integere kerels kunnen koninklijk rechtop blijven staan omdat ze op een voor iedereen begrijpbare manier kloppen met hun verleden. Eenvoud is het kenmerk van het ware. Zij hebben geen ingewikkelde redeneringen nodig om aan zichzelf en anderen uit te leggen waarom ze zoveel jaar met hart en ziel hebben gewerkt voor een bedrijf dat ze nu te vuur en te zwaard gaan bestrijden.
Mathieu Weggeman is hoogleraar organisatiekunde aan de TU Eindhoven en innovatieadviseur bij managementcentrum De Baak
Winkelmand
