Overheidsmanager van het jaar Bert Keijts vertelt MT waarom managen bij de overheid wél iets is om trots op te zijn.
De directeur-generaal van Rijkswaterstaat werd deze week gekozen tot Overheidsmanager van het jaar 2008. Hij kreeg de award uit handen van ´zijn´minister van Verkeer en Waterstaat, Camiel Eurlings.
De overheid staat niet altijd even goed bekend. Bent u wel trots op deze titel?
"Absoluut, ik ben apetrots. Het is erkenning voor mijn werk en waardering voor mijn manier van leidinggeven. Dit is een stereotype beeld van mensen die totaal geen verstand van zaken hebben. Je hebt overal goede en slechte managers; mensen die het proces vertragen of versnellen. Zowel bij de overheid als bij bedrijven. Het beeld, dat mensen bij Rijkswaterstaat en de overheid de hele tijd zitten te slapen, klopt van geen kant. Deze verkiezing biedt de gelegenheid om mensen bewust te maken dat er bij de overheid óók hele goede managers werken."
Wat is er anders aan leidinggeven bij de overheid?
"De complexiteit bij de overheid is groter. Je werkt als het ware in een glazen huis. Je moet transparant zijn, de media en de politiek kijken mee. Je staat middenin de maatschappij en moet rekening houden met de reacties van mensen. Daartussen moet je schakelen en afwegingen maken. In het bedrijfsleven kun je meer zelf beslissen: ik zet hier een product in de markt. Bij de overheid hoef je weer geen winst te maken en geen rekening met concurrentie te houden."
Zullen we u ooit in het bedrijfsleven aantreffen?
"Ik heb een paar keer de gelegenheid gehad. Dat heb ik niet gedaan, omdat ik op die momenten ook bij de overheid mooie aanbiedingen kreeg. Ik werk nu 28 jaar bij de overheid en mag nog acht of negen jaar werken. Ik zit me hier nog lang niet te vervelen; de agenda die we net voor vier jaar hebben vastgesteld geeft me veel energie. Maar ik weet wel dat de wereld groter is en het lijkt me leuk om een keer die overstap te maken."
Waarom bent u de verdiende Overheidsmanager van het jaar geworden?
"Het belangrijkste wapenfeit is dat Rijkswaterstaat sinds 2003 een grote veranderslag heeft gemaakt, naar een publieksgerichte organisatie. We zijn nu intern ‘in control' en hebben een gelijkwaardige relatie opgebouwd met de bouwsector. Van die omslag zie je nu de resultaten. De waardering – die we meten via tevredenheidsonderzoeken – van medewerkers en gebruikers is positiever geworden. Dat kostte veel energie, maar wel positieve energie."
Hoe is dat gelukt, die veranderslag maken?
"Ik heb in 2003 duidelijk gezegd: als wij niet gaan bewegen, grijpt de politiek in. Dat is doorgedrongen tot de mensen en voelde als een ‘sense of urgency'. Door middel van een concrete aanpak en een duidelijke visie konden we de omslag maken. Je kunt wel ronkende verhalen vertellen, maar dat is niet genoeg. De vertaling naar de werkvloer, van boven naar beneden, is heel belangrijk."
Hoe maakt u die vertaling?
"Ik heb mijn medewerkers duidelijk gemaakt wat er moest gebeuren en wat ik van hen verwachtte. Daar houd ik scherp toezicht op; ik houd mensen bij de les. We maken een afspraak en daar kun je niet aan ontsnappen. Ook ga ik met mensen de dialoog aan. Het is een kwestie van stimuleren en disciplineren."
Dat klinkt alsof u heel streng bent.
"Ik denk dat mensen me vriendelijk streng zouden noemen. Streng, omdat ik heel duidelijk ben in wat ik van mensen verwacht. Als het niet goed gaat, spreek ik mensen daar op aan. Maar ik laat óók zien dat ik erg betrokken ben. Dat moet je ook doen, anders moet je geen leider willen zijn. Ik toon mijn kwetsbaarheid; ik weet het ook niet altijd. Daarmee maak je de verbinding met je medewerkers groter."
Is dat de tip die andere managers en leiders van u kunnen oppikken?
"Ik ben altijd huiverig om iemand anders' aanpak zomaar te kopiëren. De basisprincipes van managen kun je leren, maar leiderschap is méér dan managen. Je moet een duidelijke visie uitstralen om mensen mee te trekken. Leiderschap is heel persoonlijk, dat doet iedereen anders. Mijn manier van leidinggeven heb ik niet op school geleerd. Je kunt kijken naar hoe iemand anders het doet en daar dingen uithalen, maar je moet niet zomaar alles overnemen. Als het niet bij je past en je niet laat zien dat je het meent, wordt het niks."
