Voor velen zal het een grote verassing zijn, voor het winnende bedrijf ongetwijfeld niet: Shell is volgens de 1096 door TNS Nipo geënquêteerde managers (m/v) het vrouwvriendelijkste bedrijf van Nederland. En Agnes Jongerius wordt gezien als de topvrouw die in 2008 het meeste indruk heeft gemaakt.
Toen bij de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven het nieuws binnensijpelde dat TNS Nipo in opdracht van Management Team een onderzoek ging starten naar het vrouwvriendelijkste bedrijf van Nederland, haasten vele bedrijven en organisaties zich om aan ons te melden dat zíj een zeer vooruitstrevend diversiteitbeleid voeren waarbij de vrouw een belangrijke rol speelt. Zo ook Shell. Media-woordvoerder Peter van Boesschoten van de oliemagnaat liet onomwonden weten dat "al sinds de late jaren negentig Shell een D&I-beleid voert waarbij het creëren van een werkomgeving centraal staat waarin iedereen, ongeacht geslacht, huidskleur, geloof of andere zichtbare en onzichtbare verschillen, succesvol kan zijn". Blijkbaar is dat niet onopgemerkt gebleven. Shell werd met 340 punten winnaar, net voor Philips en KPN. Toch won Shell, om in schaatstermen te spreken, zelf geen afstand. Bij de 549 ondervraagde mannen werd Shell tweede, vlak achter Philips. KPN won brons. De 547 vrouwelijke respondenten zien Rabobank als het vrouwvriendelijkste bedrijf, en zetten Shell op een tweede en Philips op een derde plaats.
Overheid vs. bedrijfsleven
Zoals gezegd, Shell is overall winnaar geworden. Hoe kwamen zij aan het totaal van 340 punten? In het onderzoek stonden drie vragen centraal: bij welk bedrijf of organisatie hebben vrouwen de meeste kans de top te bereiken, waar worden de beste secundaire arbeidsomstandigheden voor vrouwen gecreëerd en welk bedrijf of organisatie stimuleert vrouwen het meest om door te groeien naar de top? Elk bedrijf dat als eerste werd genoemd kreeg drie punten, de nummer twee kreeg twee punten en de nummer drie één punt. Zoals gezegd deden 549 mannelijke en 547 vrouwelijke managers aan het onderzoek mee, die minimaal een hbo- of universitaire opleiding hebben genoten. Om een reëel beeld te krijgen zijn de resultaten herwogen naar de verhouding mannen/vrouwen, aangezien in Nederland veel minder vrouwelijke managers werkzaam zijn dan mannen.
Wat in ieder geval keihard aan het licht kwam, is dat de overheid het volgens de managers veel en veel beter doet dan het bedrijfsleven. De overheid scoorde als branche 4006 punten. De nummer 2, gezondheidszorg, werd tweede met 800 punten. Een verschil om u tegen te zeggen.
Het onderzoek beperkte zich niet tot de drie genoemde vragen. Ook wilde wij weten wie in de ogen van de managers de vrouw is die in 2008 de meeste indruk heeft gemaakt. Agnes Jongerius eindigde op nummer één en dat is geen verrassing. De FNV-topvrouw wordt in breed kader hoog aangeslagen. Verassend was wel de nummer drie: Sonja Bakker. De opmerkelijke (commerciële) afvalkruistocht van de dieetgoeroe uit Noord-Holland wordt door de managers hoog gewaardeerd, veel hoger dan de prestaties van bekende topvrouwen als Nancy McKinstry (Wolters Kluwer) of Charlene de Carvalho (Heineken).
Salarisverschillen
Voorts vroeg TNS Nipo aan de managers of in het bedrijf waar zij zelf werkzaam zijn, vrouwen goede secondaire arbeidsvoorwaarden van kracht zijn in vergelijking tot de arbeidsvoorwaarden van de mannen. 73 procent liet weten dat die voorwaarden gelijk zijn, vier procent vindt dat mannen op dat punt beter uit zijn dan vrouwen. Op de vraag hoeveel vrouwelijke managers bij het eigen bedrijf werken, antwoordde maar liefst 35 procent dat minder dan een kwart van de managers vrouw is. Slechts 12 procent van de managers liet weten dat de helft van het management uit vrouwen bestaat. Ook vroegen we de managers in welke branche volgens hen het salarisverschil tussen mannen en vrouwen in vergelijkbare functies het kleinst is. De overheid en onderwijs kwamen met respectievelijk 29 en 28 procent als beste uit de bus. Bij financiële instellingen (3 procent), zakelijke dienstverleners (2 procent) en in de ICT (2 procent) is dat blijkbaar veel slechter geregeld.
Kortom, er is nog veel werk aan de winkel. Maar dat kan geen verrassing zijn. Uit diverse studies, onder andere van consultancybedrijf Accenture, is gebleken dat de laatste 10 jaar vrouwelijke managers wereldwijd nog steeds een zware strijd moeten leveren voor gelijke behandeling in hun werk. Volgens het Accenture-onderzoek gelooft slechts 30 procent van de vrouwelijke en 43 procent van de mannelijke managers dat vrouwen in hun werk dezelfde kansen hebben als mannen. Bovendien kampt Nederland met het probleem dat niet minder dan driekwart van de werkende Nederlandse vrouwen (met én zonder kinderen) in deeltijd werkt, en dat is twee keer zoveel als het Europese gemiddelde. Dat blijkt uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Vergeleken bij andere westerse landen werken in Nederland veel vrouwen (tweederde van de vrouwelijke beroepsbevolking); alleen in de Scandinavische landen en Zwitserland ligt het percentage werkende vrouwen hoger. De gemiddelde arbeidsduur van de werkenden in Nederland neemt echter nauwelijks toe. Om de verhouding tussen mannen en vrouwen gelijk te trekken is dus veel inspanning en ambitie nodig van de bedrijven en van de vrouwen zelf. Wellicht dat deze MT150, die voortaan elk jaar verschijnt, een extra stimulans is?
Eindscore per branche
1 Overheid 4006
2 Gezondheidszorg/zorginstellingen 810
3 Onderwijs 800
4 Financials 383
5 Ziekenhuizen 234
6 Uitzendorganisaties\arbeidsbureaus 214
7 Kledingbranche 163
8 Multinationals\grote bedrijven\middelgrote bedrijven 107
9 Detailhandel\handel\warenhuizen\winkelketens 103
10 Goede doelen 99
Top 10 volgens de mannelijke managers
1 Philips 199 punten
2 Shell 197 punten
3 KPN 163 punten
4 Randstad 151 punten
5 ING 131 punten
6 Rabobank 115 punten
7 Unilever 114 punten
8 ABN AMRO 58 punten
9 Belastingdienst punten
10 TNT 55 punten
Top 10 volgens vrouwelijke managers
1 Rabobank 147 punten
2 Shell 120 punten
3 Philips 109 punten
4 KPN 101 punten
5 ABN AMRO 91 punten
6 Unilever 72 punten
7 ING 72 punten
8 Randstad 60 punten
9 Belastingdienst 57 punten
10 KLM 56 punten
Waar is het verschil in salaris het kleinst?
1 Overheid 29%
2 Onderwijs 28%
3 Ziekenhuis en gezondheidszorg 10%
4 Vrije beroepen 5%
5 Horeca 5%
6 Maatschappelijke dienstverlening 4%
7 Financiële instellingen 3%
8 Zakelijke dienstverlening 2%
9 ICT 2%
10 Detailhandel/Food 2
Financials:
1 Rabobank (4 in totaalstand)
2 ING (6)
3 ABN Amro (8)
4 Achmea (14)
5 Fortis (15)
6 KPMG (25)
7 Interpolis (29)
8 Aegon (31)
9 Nationale Nederlanden (33)
10 Postbank (35)
ICT:
1 KPN (3 in totaalstand)
2 KPMG (25)
3 IBM (26)
4 HP (43)
5 Siemens (66)
6 Cap Gemini (69)
7 Oce (85)
8 CRM (88)
9 Accenture (98)
10 Ordina (101)
