Stress door het vele overwerk? Dan doet u toch echt wat verkeerd. Wie zijn zaken goed op orde heeft, kan gerust om vijf uur naar huis.
Overwerken is helemaal niet nodig, zegt Johan Burghouts van WerkXpres, die onder meer de training ‘Nooit meer overwerken’ heeft bedacht. Volgens Burghouts hebben veel managers last van tijdgebrek omdat ze geen prioriteiten stellen en grip op hun agenda missen. Als ze het roer omgooien, kunnen ze veel meer doen in minder tijd. Pim Paffen die voor het Competence Development Center onder meer workshops op het gebied van stressmanagement geeft, is het daar grotendeels mee eens. “Managers creëren vaak hun eigen stress doordat ze niet durven delegeren of hun medewerkers teveel controleren. Ook is er nogal eens de neiging het werk zelf te gaan doen omdat men meent dit sneller en beter te kunnen dan de mensen die ze moeten aansturen.”
Genieten van stress
Maar is overwerken dan zo erg? Lang niet iedereen heeft er problemen mee. Als je je werk leuk vindt, vliegt de dag om. En dan maakt het niet zoveel uit of je nou om 5, 6 of 7 uur naar huis gaat. Daarnaast wordt overwerk in sommige banen gewoon van je verwacht. Volgens Pim Paffen is bij overwerken vooral de subjectieve beleving belangrijk. “Voor sommige mensen is lange dagen maken een sport. Die genieten van stress en strakke deadlines. Anderen kunnen er veel minder goed tegen. Maar hoe je overwerk beleeft hangt ook af van andere factoren: heb je controle over je eigen agenda, kun je flexibel zijn, ervaar je steun van je chef, is er thuis begrip. Dat soort zaken weegt zwaarder dan het precieze aantal uren dat je overwerkt.”
Zuidascultuur
Ook Burghouts erkent dat overwerken er in sommige sectoren bij hoort. Niet omdat er teveel werk is maar omdat het bij de cultuur past. “Op advocatenkantoren aan de Amsterdamse Zuidas brandt ’s avonds om 8 uur vrijwel altijd nog licht. Dan is het heel moeilijk om je eigen plan te trekken, zelfs al heb je al je werk af. Maar bij de meeste bedrijven gaat het er niet om wie ’s avonds het licht uitdoet, maar om resultaten, afspraken nakomen en een prettige collega zijn.”
Depressie en hartklachten
Wie regelmatig tegen zijn zin overwerkt, moet zichzelf dus eens achter de oren krabben. Of je werkt bij een bedrijf dat niet bij je past, of je hebt je zaken niet goed geregeld. Tijd voor actie dus, want structureel overwerken is slecht voor je gezondheid. Onlangs bleek uit onderzoek dat werknemers die regelmatig overwerken twee keer zoveel kans hebben om depressief te worden. Van de mensen die 60 uur of meer per week werken lijdt een kwart aan slaapstoornissen en heeft bijna één op de tien hartklachten.
Carrière maken zonder overwerk
Volgens Johan Burghouts van WerkXpres is overwerken zelden effectief. “Overwerk geeft stress, mensen nemen die stress mee naar huis. Het gevolg is vaak dat ze op hun werk kampen met onrust en schuldgevoelens of onder werktijd zaken regelen die eigenlijk privé zijn. Je werkt prettiger en efficiënter als je je voor honderd procent kunt concentreren op de taak die op dat moment gedaan moet worden. Pas dan voeg je iets toe voor jezelf en anderen.” Net als Paffen denkt ook Burghouts dat mensen overwerk vaak zelf creëren, bijvoorbeeld door taken op zich te nemen die eigenlijk bij een ander liggen.
Veel mensen werken over omdat ze denken dat ze het werk anders niet afkrijgen. Volgens Burghouts is harder en langer werken geen oplossing maar symptoombestrijding. Als je de symptomen bestrijdt, blijft het druk en wordt het waarschijnlijk alleen nog maar drukker. Je moet dus kijken naar de oorzaken achter dat vele werk. Veel mensen hebben niet duidelijk in hun hoofd wat écht belangrijk is, of kunnen moeilijk nee zeggen.
Vandaag gaat het roer om!
Wie zijn werk wél binnen de gestelde tijd af wil krijgen, moet dus eerst bepalen wat belangrijk is en die zaken daarna handig organiseren.
1. Bepaal uw belangrijkste waarden
Bedenk vanuit welke waarden u werkt. Wat wilt u nou echt toevoegen aan uw organisatie? En wat betekent dat voor uw afdeling? Welke taken zijn belangrijk? Wordt er misschien ook werk verricht dat eigenlijk geen prioriteit heeft, of niet door u en uw mensen moet worden gedaan? Als u te maken heeft met een direct leidinggevende boven u, vraag die dan helder te maken wat er specifiek van u en uw afdeling wordt verwacht.
2. Maak de waarden concreet
Bepaal welke acties voortvloeien uit de waarden die u heeft vastgesteld. Plan de belangrijkste taken als eerste in de agenda, de rest volgt later wel. Als u beter wilt samenwerken, leg dan vast wat u daar precies mee bedoelt. Bijvoorbeeld: ‘kijken wat de ander nodig heeft zodat wij ons gezamenlijke doel bereiken’.
Wie zijn waarden duidelijk heeft, weet ook beter hoe te handelen bij onverwachte opdrachten en verzoeken. Vallen die buiten het doel dat u voor ogen heeft, dan hebben ze minder prioriteit of moet u zich er misschien helemaal niet mee bezighouden.
3. Onderzoek waaróm werk naar u toekomt
Als uw mailbox voortdurend overloopt, neem dan even de tijd om te kijken hoe dat komt. Krijgt u steeds dezelfde vragen? Misschien communiceert u niet duidelijk, of kunt u op internet (of het interne netwerk) een standaardinstructie plaatsen. Krijgt u e-mails waarmee u eigenlijk niets kan, of cc’tjes die u niet interesseren? Spreek de afzender aan en vraag waarom hij of zij u steeds in de mailwisseling betrekt. Bent u met bepaalde mensen steeds heen-en-weer aan het mailen? Bel ze op, of ga naar ze toe en help misverstanden meteen uit de wereld. Komt uw chef steeds met extra taken? Vraag hem of haar wat die bijdragen aan de waarden en doelstellingen die u met elkaar heeft afgesproken. Realiseer u dat u niet alles dat op uw bureau of in uw mailbox komt hoeft op te pakken.
Timemanagement
Als u uw prioriteiten eenmaal duidelijk hebt, zijn er allerlei methoden om uw agenda beter beheersbaar te maken. Hier alvast wat tips van WerkXpres:
-
Check de afspraken in uw agenda: passen ze bij wat u echt belangrijk vindt?
-
Zet alleen tijdgebonden afspraken in uw agenda. Acties die wel moeten gebeuren maar niet op een bepaald tijdstip komen op een actielijst.
-
Beschrijf afspraken als actie, dus niet ‘contact met collega X’, maar ‘met collega X bellen over planning project Y’. Dan hoeft u niet meer te raden wat u ook alweer precies bedoelde met de afspraak.
- Doe af en toe een stap terug en kijk van een afstand wat u en uw afdeling aan het doen zijn. Komt dit (nog) overeen met de waarden die u het belangrijkst vindt? Lopen de processen lekker? Als het antwoord nee is, investeer dan in verbeteringen. Dat kost minder tijd dan nog maanden inefficiënt doorploeteren.
Als uw overwerk niet te maken heeft met onduidelijke prioriteiten of een gebrek aan planning, maar met uw eigen karakter of de bedrijfscultuur, bekijk dan eerlijk hoe u zich voelt bij het extra werk. Als het u geen prettige stress maar nare spanning oplevert, wordt het misschien tijd om de lat voor uzelf lager te leggen of te zoeken naar een functie waarin overwerken niet de norm is.
Lees ook:
- Ontspannen werken in de 24/7 economie
- Lange werkdagen zijn niet productief
- Overwerk leidt tot extra werkplezier
- Overwerk niet goed voor uw loopbaan
