‘Ik ben een bekende man in Rusland, maar dat maakt mij nog geen vriend van Poetin’, zei Eugene (in het Russisch eigenlijk “Jevgeni”) Kaspersky in een interview met MT in juni 2016. De topman van Kaspersky Lab moet zich wel vaker verdedigen tegen aantijgingen onder een hoedje te spelen met het Kremlin. De 52-jarige Rus ontkent steevast. Hij moet wel, want als cybersecurityspecialist is vertrouwen dé peiler waar zijn bedrijf Kaspersky Lab op rust. Met 400 miljoen klanten, een omzet van 619 miljoen dollar in 2015 en 3.500 medewerkers zijn de belangen groot.
Het probleem voor Kaspersky is, dat hij in elk geval de schijn tegen heeft. Kaspersky werd in 1965 in Novorossisk geboren en toonde al vroeg een uitzonderlijk talent voor wiskunde. Na zijn middelbare schooltijd ging hij cryptologie studeren aan wat toen de Technische faculteit van de KGB Hogeschool heette, de hogeschool die gelieerd was aan de geheime dienst van de Sovjetunie. Dat gegeven blijft Kaspersky sindsdien achtervolgen.
Kaspersky’s succesvolle virusscanner AVP
Het is in Sovjettijd en in overheidsdienst dat hij in 1989 het eerste computervirus op zijn computer tegenkomt. Het is het virus ‘Cascade’ dat er voor zorgt dat de lettertekens op je computerscherm als Tetrisblokjes naar beneden komen vallen. Kasperky is gefascineerd en bestudeert de code nauwkeurig. Een jaar later bouwt hij zijn allereerste antivirusproduct. In 1997 besluit hij, na een aantal jaar in loondienst, dat hij voor zichzelf wil beginnen en begint hij samen met zijn ex-vrouw Natalja Kaspersky Lab.
Een jaar later zet één gebeurtenis het jonge bedrijf van de Russen in een klap op de kaart. Een virus, in elkaar geknutseld door een Taiwanse student Chen Ing-hau, besmet in 1998 ruim 60 miljoen computers met Windows. Alleen AVP (Antivirus Product), de virusscanner van Kaspersky, was in de eerste weken in staat het virus te detecteren. Het betekende meteen de internationale doorbraak van het bedrijf. Sindsdien is de Russische virusscanner een alternatief voor de producten van Norton en McAfee.
Aanvallen op fysieke doelen
De laatste jaren waarschuwt Kaspersky meer en meer tegen aanvallen op de kritische, fysieke infrastructuur. Hij lijkt daarin gelijk te krijgen, het stilvallen van haveninstallanties in Rotterdam en de gijzeling van de systemen van ziekenhuizen in Groot-Brittannië zijn precies het soort aanvallen waar hij al jaren aandacht voor vraagt. ‘ Onze wereld is half-cyber en die wereld is kwetsbaar’, zei hij tegen MT.
Dezelfde soort software-aanvallen waar hij altijd voor waarschuwt, zijn nu echter mede de reden dat Kaspersky nu in de VS onder vuur ligt. De recente hack bij onder meer de Democratische partij en de problemen rond het Petya-virus dat met name in Oekraïne, maar ook in de haven van Rotterdam systemen plat legde, maakt dat de Rus met heel andere ogen wordt bekeken. Echte bewijzen zijn nog niet opgedoken, maar alleen al het feit dat Kaspersky klussen heeft gedaan voor de FSB, de Russische erfopvolger van de KBG, doet nu in Washington de alarmbellen afgaan. Daar lijkt men inmiddels te denken: better safe than sorry.
De Amerikaanse overheid heeft de software van de cyberbeveiliger voor bepaalde systemen en diensten in de ban gedaan, schrijft Reuters. Ook lag er al een wetsvoorstel om het Amerikaanse leger bij de Senaat om het gebruik van Kaspersky-producten te verbieden. De angst is groot dat de Russische overheid via de software een achterdeur zou kunnen openen in de systemen van het Amerikaanse leger. Ondertussen heeft Kaspersky gezegd best onder ede te willen getuigen voor het Amerikaanse Congres.
