Hoort u bij de grote groep managers die nooit, maar dan ook nooit ziek zijn? Dan heeft u de juiste instelling. Pas alleen wel op dat de bevlogenheid niet doorslaat. "Dan veroorzaak je je eigen verzuim."
Vreemd toch. 38,9 procent van de managers meldt zich geen enkele dag per jaar ziek, terwijl slechts 7,9 procent zegt nooit ziek te zijn. Waar die overige 31 procent opeens is gebleven? Niet in bed in ieder geval. Managers verzuimen gemiddeld slechts 1,6 dagen per jaar, zo blijkt uit onderzoek van Management Team. En dat terwijl volgens cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau uit 2007 Nederlanders gemiddeld 8,9 dagen per jaar nodig hebben om bij te komen. Managers van Nederland werken vaak gewoon door als ze ziek zijn. En dan blijft het niet bij een onschuldige verkoudheid. 9,6 procent gaat altijd werken op momenten dat ze volgens eigen zeggen beter thuis hadden kunnen blijven, 22,1 procent gaat in zo'n situatie regelmatig werken en 54,4 procent doet dat soms.
Presentisme
Is dat niet schadelijk? Nee hoor, zegt Guus Wieringa, bedrijfsarts en eigenaar van adviesbureau Acquir. "Sommige mensen zeggen dat je bij ziekte altijd moet thuisblijven, maar die zitten vast in oude denkpatronen. Zolang mens en werk in balans zijn, kan doorwerken tijdens bijvoorbeeld een lichte koorts een gezonde motivator zijn. Tussen werk en het hebben van klachten zit geen verband. Er gaat geen enkele manager dood door te blijven werken. Er zijn grenzen natuurlijk, ik ken niemand die met 39 graden koorts nog gaat werken."
Arnold Bakker is toch een iets andere mening toegedaan. Hij is hoogleraar positief organisatiegedrag aan de Universiteit van Utrecht en gelooft dat iedereen zeer gelukkig kan worden van werken. Kán, want tijdens ziekte doorwerken is volgens hem onverstandig. "Dat fenomeen is het tegenovergestelde van absentisme en heet presentisme. Op de lange termijn werkt het contraproductief. Je steekt andere mensen aan en erger nog: je gaat minder goed presteren. In Amerika zijn onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat presentisme meer kost dan absentisme. Wie ziek is, kan dus beter een dagje thuisblijven."
Dat gebeurt nauwelijks, sterker nog: mocht de manager tóch onverhoopt thuisblijven, dan gaat hij niet direct braaf in bed liggen. Eén respondent reageert als volgt: "Ik ga denken over dingen waar je anders niet aan toe komt, mits ik niet te ziek ben." Andere managers gaan veel verder dan dat. Zo checkt 68,3 procent e-mails tijdens ziekte, beantwoordt 52,1 procent de telefoon en belt 39,6 procent zelf, terwijl slechts 19,5 procent zegt niets te doen. 12,2 procent denkt ooit nog eens een burn-out te krijgen als ze zo doorgaan, 28,7 procent denkt fitter te zijn als ze minder zouden werken. Toch zegt 68 procent een gezonde levensstijl te hebben.
Wieringa: "Als ze dat zo voelen, dan zijn ze in balans. Wanneer ben je ziek? Hoe je je voelt is iets subjectiefs. Zeventig procent van de mensen in Nederland leeft met klachten, dat gaat van diabetes naar een hoge bloeddruk tot kapotte enkels. En voor iedere werknemer die door een bepaalde klacht niet werkt, kan ik een werknemer vinden met dezelfde klacht die wél werkt. Managers dragen verantwoordelijkheid en willen die ook dragen. Dat vind ik gezond gedrag, zelfs als ze zich even niet zo goed voelen. Wie het leuk heeft op zijn werk en betrokken is, kan in zo'n geval nog urenlang doorwerken. De manager heeft dus de juiste instelling."
Zelf corrigeren
Maar wat als deze betrokkenheid doorslaat? Zowel Wieringa als Bakker zeggen: bevlogenheid is goed, té bevlogen zijn is schadelijk. Bakker: "Wie maar door blijft gaan met werken, herstelt niet. Dan ga je door om andere redenen dan alleen je eigen enthousiasme en hou je een innerlijke drang om door te blijven gaan. Dan werk je vanuit een negatieve gedachte, wat kan uitmonden in een burn-out. Werkweken van tachtig tot honderd uur maken is in principe geen probleem, als je maar de tijd neemt om weer in balans te komen. Anders veroorzaak je je eigen verzuim".
Makkelijker gezegd dan gedaan. De targets moeten worden gehaald, het team aangestuurd en de klanten tevreden gesteld. Wie doet dat als de manager afwezig is? Volgens 41,6 procent van de managers staat er geen goede vervanging klaar als ze ziek zijn. Ook Bakker beaamt dat de manager het lastig heeft in deze situatie. "Managers moeten zichzelf corrigeren en dat vinden ze moeilijk. Het is belangrijk dat beginnende managers leren dat ze zich eerst zelf goed moeten voelen, voor ze naar de rest van de afdeling kijken. Het is te vergelijken met de uitleg voor noodgevallen in het vliegtuig; 'doe eerst je eigen zuurstofmasker op en help daarna je kind'."
Managers en ziek zijn
– Griep is de grootste boosdoener bij ziekte (55,9%), op gepaste afstand gevolgd door koorts (18,6%) en een verkoudheid (17,9%)
– In 5,4% van de gevallen was de ziekte gerelateerd aan werk
– 47,5% zegt dat werken juist een goede invloed heeft op de gezondheid
– 16,5% gaat liever overwerken dan sporten
– 34,4% denkt dat ziek zijn de weg naar de top belemmert
– Slechts 1% meldt zich wel eens ziek na een zwaar weekend
– Een grote meerderheid (71,3%) is minder vaak ziek dan collega's
