Een grote meerderheid van de Nederlandse managers vertelt thuis honderduit over werkzaamheden en collega's. Soms is het echter niet mogelijk om details prijs te geven, of zelfs verboden. "In de eerste weken is dat lastig, want je ziet veel waarover je eigenlijk wil vertellen."
Zelfs over het niet mogen praten, wordt soms niet gepraat bij bedrijven. Zoals bij Joh. Enschede, de drukkerij waar bankbiljetten en waardepapieren worden gedrukt. "Daar doen wij helemaal geen uitspraken over", zegt een woordvoerder als we vragen hoe het bedrijf omgaat met geheimhoudingsplicht.
Uit ons onderzoek blijkt dat de gemiddelde leidinggevende vele malen loslippiger is. 97,2% van de managers vertelt aan de eettafel over collega's, terwijl 99,3% met het thuisfront praat over hun eigen werkzaamheden. Dat doen managers om verschillende redenen: een meerderheid omdat ze het leuk vinden en om het thuisfront te informeren, maar ongeveer één op de drie ook of alleen maar om stoom af te blazen. "Daarbij gaat het niet zozeer om de persoon, maar meer om de daad van mijn collega", verduidelijkt een respondent.
Uit het onderzoek blijkt dat het thuisfront van de managers goed op de hoogte is van zijn werksituatie. De partner weet altijd wat voor werk hij doet, ook de kinderen (66,9%), moeder (68,9%), vader (53,8%), broers (54,1%) en zussen (56,7%) weten dit vaak. Sommige managers beweren dat zelfs de peetouders, nichten, neven en de schoonfamilie het juiste antwoord kent op de vraag wat hij voor werk doet. Daar blijft het niet bij, want 67% van de huisgenoten kent alle namen van directe collega's en 28,8% kent in ieder geval een deel van de namen. Kortom, de thuisblijvers worden goed geïnformeerd.
Goed voor de gespreksstof aan tafel, wellicht minder goed voor het bedrijf. Want wat als niet alles zo maar aan de eettafel verteld mag worden? Denk aan medewerkers van de AIVD, politie of het leger, werknemers van televisieprogramma's of beroepsgroepen als de zorg en de advocatuur.
Nooit meer praten?
"Advocaten en notarissen moeten in iedere omstandigheid zwijgen over wat aan hen wordt toevertrouwd, hoe verleidelijk het ook is om tijdens de maaltijd over nieuwe cliënten te vertellen", zegt F.A.W. Bannier, bijzonder hoogleraar advocatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Arbeidspsychologe Mirjam Mooijman: "Als mensen over werk willen praten, dan doen ze dat gewoon. Ik heb mensen begeleid bij de recherche en huisartsen en in beide groepen werd thuis gewoon gesproken over werk. Niet waar de kinderen bij zijn natuurlijk en zonder het noemen van namen of bijzonderheden. Maar het gebeurt wel, de regels ten spijt."
In de meeste branches gaat men er vanuit dat als de regels eenmaal verteld en geaccordeerd zijn, de medewerkers de naleven. Zo vertelt een anonieme ex-medewerker van een bedrijf dat gespecialiseerd is in beveiligd drukwerk, dat er na de sollicitatieprocedure nooit meer wordt benadrukt dat er een geheimhoudingsplicht geldt. "Je verwacht dat ze er constant op blijven hameren, maar dat gebeurt alleen helemaal in het begin. Dan word je verleden volledig nagetrokken, vul je een vragenlijst in, krijg je de regels te horen en moet je een overeenkomst tekenen." Het mag wel niet, toch is het volgens Frits Peters, bedrijfsarts en senior consultant bij Arbo Unie, goed als werknemers praten over hun werkzaamheden. "Op den duur, als het vaker voorkomt dat er gezwegen moet worden, kunnen er verschijnselen optreden die lijken op het post traumatisch stress syndroom. Ik heb zelf gewerkt met de politie. Daar werd dan bijvoorbeeld een kinderverkrachter opgepakt en die moest worden ondervraagd. Dat zorgt voor heftige emoties en als daar niet over gepraat kan worden, treden dit soort schadelijke mechanismen op."
Praten Helpt!
Erover praten met bazen of collega's, deelname aan intervisiegroepen of oprichting ervan en een bezoekje aan de vertrouwenspersoon van het bedrijf helpen om problemen te voorkomen, aldus Peters. Als er maar over gepraat wordt.
Uiteindelijk gaat iedere werknemer er op zijn eigen manier mee om, zo zegt ook de eerder genoemde ex-medewerker. "In de eerste weken is dat lastig, want je ziet veel waarover je eigenlijk wil vertellen. Maar daarna zie je het niet meer, dan wordt het normaal. Eén van mijn collega's vertelde mensen die naar zijn baan vroegen altijd dat hij bierviltjes drukte."
Vertel dat maar eens aan de praatgrage managers. Slechts één respondent uit ons onderzoek geeft een antwoord waar ze bij de AIVD blij van kunnen worden: "Ik praat niet over mijn werk."
Thuis praten over werk
63,2% denkt dat het thuisfront een reëel beeld heeft van de collega's
15,8% denkt van niet
42,6% denkt dat collega's een juist beeld hebben van de partner
19,5% denkt van niet
65,2% denkt dat collega's een juist beeld hebben over henzelf
14,1% denkt van niet
93,4% vindt het niet irritant als collega's over het thuisfront praten
99,3% schaamt zich er zelf ook niet voor
73,8% vindt dat praten over privé kwesties op de werkvloer bijdraagt aan de teamgeest
Mijn familie heeft niets te maken met collega's, aldus 32,5%
7,2% vindt het niet fijn als de partner collega's ontmoet
