Super-interimmer Paul Sturkenboom heeft een revolutionair plan: een keten van geprivatiseerde ziekenhuizen opzetten en al doende de Nederlandse gezondheidszorg moderniseren. En in zijn wereld is er maar één die dat kan: Paul Sturkenboom.
De eerste Nederlandse ziekenhuistycoon moet-ie worden. Geld verdienen in de gezondheidszorg. Het gebeurde allemaal al langer, maar Paul Sturkenboom gaat het deze keer groot aanpakken. De baas van Sturkenboom Partners – in interim-management en medisch advies – tevens zelf interim-directeur en crisismanager in tal van ziekenhuizen, gaat de komende jaren noodlijdende ziekenhuizen opkopen en ze commercieel exploiteren. De eerste jaren vier of vijf, op wat langere termijn misschien wel tien. Een geprivatiseerde ziekenhuisketen wordt het. De Sturkenboom-ziekenhuizen.De gewenste marktwerking in de gezondheidszorg kan de regering krijgen, als het aan Paul Sturkenboom ligt. Er komt een einde aan wachtlijsten en verlieslijdende ziekenhuizen als ziekenhuizen meer als een bedrijf gaan werken: kosten omlaag, productie omhoog en meer onderlinge concurrentie. De bedrijfsvoering kan tot 30 procent goedkoper, meent hij. Dan kan er winst worden gemaakt. Winst maken in de gezondheidszorg is geen vies begrip, want verlies lijden blijkbaar ook niet. Uiteindelijk wordt iedereen beter van zijn plannen: het ministerie van Volksgezondheid (goedkoper uit), mensen die op een ingreep wachten, premiebetalers en niet in de laatste plaats Sturkenboom zelf. Met bouwbedrijf Volker Wessels en technisch concern Imtech richtte Sturkenboom Het Ziekenhuis Consortium (HZC) op. De combinatie heeft alles in huis om zieltogende klinieken – fysiek én qua personeel – om te vormen tot moderne ziekenhuizen of die desnoods compleet nieuw te bouwen. HZC heeft zijn oog laten vallen op het Dr. J.H. Jansenziekenhuis in Emmeloord, voor een volledige overname, en op het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam, waar Sturkenboom interimdirecteur is, voor aankoop van gebouwen en apparatuur. Beide instellingen zitten in financiële moeilijkheden, en in beide gevallen presenteert HZC zich als enige alternatief voor een faillissement. Het is Sturkenboom of sluiten. Er zijn meer marktpartijen met commerciële plannen in de gezondheidszorg. Maar concurrenten als KPMG, PricewaterhouseCoopers of ‘die lullo’s’ van Boer & Croon kunnen geen goede ziekenhuizen maken van failliete boedels. “Wij zijn de enigen die het kunnen,” liet Sturkenboom zich ontvallen. Sommige mensen zíen dingen gewoon niet. Zo’n Jan Willem Brinkman, interim-directeur van de IJsselmeerziekenhuizen waaronder ‘Emmeloord’ valt, die het waagde Sturkenbooms spreekwoordelijke gelijk te betwijfelen, is een slechte manager die het ziekenhuis kapotmaakt. Zo. Als dat is gezegd, moet het overleg met Brinkman nog beginnen.
Functioneel boos
Misschien dat er in het Utrechtse gezin waarin hij opgroeide – negen jongens, vier meisjes, vader prominent bij de vakbond – enige stemverheffing nodig was om te worden opgemerkt. In ieder geval hoeft Sturkenboom, thans 53, nu niet meer om de aandacht te vragen. Hij zit nooit om ideeën of pittige uitspraken verlegen, het komt nooit voor dat hij even niet meer weet hoe het moet. Lieden die er anders over denken worden omver gediscussieerd en afgeserveerd, conflicten worden naar Sturkenbooms inzichten bezworen. Een felle, bombastische man, zegt Ivo van der Werk, voorzitter van de ondernemingsraad van het Slotervaart. Hij is goed in ruziemaken en wordt op de juiste momenten ‘functioneel boos’. Hij studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, waar Machiavelli erin ging als droge worst in een Drent. Op zijn dertigste begeleidde hij de fusie van het Amsterdamse Wilhelmina Gasthuis en Binnengasthuis tot het Academisch Medisch Centrum. Hij was interim-manager, bestuursvoorzitter of troubleshooter bij ziekenhuizen in onder meer Nijmegen, Sittard, Eindhoven, Maastricht, Gouda, Dordrecht, Amersfoort en Blaricum, voordat hij in 2001 werd aangesteld als interim bij het Slotervaartziekenhuis. De opdracht, zoals wel vaker: een dreigend faillissement afwenden. Het ziekenhuis lag (en ligt) in de clinch met zorgverzekeraar Agis over financiering van de ingrepen. Bovendien bleek het Slotervaart het slechtst draaiende ziekenhuis van Amsterdam, dat door ontwikkelingen in de gezondheidszorg (meer poliklinische zorg, minder dagbehandeling) óf 1400 bedden moest schrappen óf een van de ziekenhuizen sluiten. Sturkenboom moest ervoor zorgen dat het Slotervaart dat niet werd. Mét succes: het ziekenhuis bestaat nog, de productie is opgevoerd en het Slotervaart is even uit de rode cijfers. Sturkenboom voert zijn opdracht uit zoals het moet. “Dat doet-ie verdomd goed,” zegt Chiel Bos, directeur van Zorgverzekaars Nederland. “Bezuinigen, mensen eruit gooien, afdelingen sluiten, daar is hij een kei in.” Jammer alleen dat Sturkenboom de verkeerde opdracht zo goed uitvoert, want het Slotervaart had in de ogen van Bos om redenen van rendement dicht gemoeten, net als het ziekenhuis in Emmeloord. In de gezondheidszorg betekent meer productie meer geld van de verzekeraars. Sturkenboom heeft dat goed in de gaten. Meer productie draaien is niet moeilijk, zegt Bos. “Het is een kwestie van meer kunstheupen inzetten. Maar wordt er geopereerd naar behoefte of wordt er een behoefte gecreëerd?” Zolang er wachtlijsten zijn, is het voor patiënten fijn als Sturkenboom ergens komt werken. Maar het geeft te denken, zegt Bos, dat hij zelf enorm aan de transacties verdient, er premiegeld in zijn zakken verdwijnt. “Dat er zo’n bouwonderneming bijzit, betekent ook wat. Ziekenhuizen krijgen volgens de wet iedere acht jaar geld voor nieuwbouw. Hij weet precies wanneer de termijn verstrijkt.” Ondernemingsraadvoorzitter Van der Werk van het Slotervaart is ‘voorzichtig optimistisch’ over de activiteiten van Sturkenboom. “Het is voor een groot deel zijn verdienste dat we nog open zijn.” Het is raar dat winst door efficiencyverbetering niet terugvloeit naar de gezondheidszorg, maar het kan nu even niet anders. Bij een eventuele verkoop van gebouwen en toebehoren aan Sturkenbooms consortium is waakzaamheid geboden. Straks word bijvoorbeeld de catering uitbesteed. Een van de kandidaten is cateraar Tritico, van een neef van Sturkenboom. “Hij moet elke schijn van belangenverstrengeling bij ons wegnemen. Het moet transparant en helder zijn.” Het is alsof het paard van Troje is binnengehaald, vindt een medewerker van het facilitair bedrijf. Want sinds Sturkenbooms komst lopen overal medewerkers van zijn bureau, inclusief het hoofd van het facilitair bedrijf. Hij heeft wel een mening, maar wil die uit angst voor zijn baan niet kwijt. Nog niet. “Tot het hier echt uit de klauwen loopt.”
Niet vóór Sturkenboom zijn, betekent tegen, en vermoedelijk een naderend afscheid. Rode draad in interviews met hem: iedereen is gek, behalve hij. Jan Willem Brinkman van de IJsselmeerziekenhuizen kreeg ook al eens een veeg uit de pan. Een kennismaking vooraf bleek daar niet voor nodig. De interim-directie van de polderziekenhuizen wijst Sturkenbooms overnameplannen af. In een rapport van Sturkenbooms bureau werd de situatie van het J.H. Jansenziekenhuis rampzalig genoemd. “Maar geen enkel cijfer klopte,” zegt Brinkman. Het is vast niet alleen daarom dat hij al vóór aankomende onderhandelingen zijn tegenstanders tegen zich in het harnas jaagt. Maar handig is anders. “Als je een sterk plan hebt, hoef je het misschien niet zo te doen.”
CV Paul Sturkenboom
WOONT in Utrecht
BURGERLIJKE STAAT getrouwd
HOUDT VAN zeilen, zwemmen, huisje in Woudsend, Friesland
1951 geboren in Utrecht
± 1970 politicologie, UvA
1980 begeleidde fusie twee ziekenhuizen tot AMC, Amsterdam
1990 interim-manager in verschillende Nederlandse ziekenhuizen
± 1990 oprichting Sturkenboom Partners
2001 interim-manager Slotervaartziekenhuis, Amsterdam
2004 oprichting Het Ziekenhuis Consortium, bod op Dr. J.H. Jansenziekenhuis, Emmeloord
