Kunst rendeert beduidend beter dan aandelen. De prijs van Naoorlogse en Hedendaagse kunst steeg de afgelopen tien jaar met 35 tot 40 procent, terwijl aandelen in dezelfde periode gemiddeld 20 procent van hun waarde verloren.
Dat blijkt uit onderzoek van economen Ernst Bos en Aris Gaaf van LEI, onderdeel van Wageningen Universiteit, waarover gepubliceerd in het tijdschrift Economisch Statistische Berichten.
Het nieuwe goud?
Is kunst dan het nieuwe goud, de veilige haven in tijden van onrust op de beurs? Bos en Gaaf stellen dat beleggen in kunst een goed alternatief is als de aandelenmarkten in het slop zitten. Maar de prijzen voor kunstwerken kunnen ook behoorlijk volatiel zijn en er kleven meer risico's aan het beleggen in kunst. Net als bij aandelen geldt: risico en rendement gaan hand in hand.
De twee economen baseerden zich voor hun onderzoek op de gegevens van 2.900 veilinghuizen. Daaruit blijkt dat er grote verschillen bestaan tussen de kunstwerken. Zo leverden Oude Meesters in tien jaar tijd aan waarde in, met een gemiddeld daling van 4 procent. De oudere kunst komt nauwelijks nog op de markt, omdat die kunst vaak in bezit is van musea, en die verkopen nauwelijks. Wel zijn de prijzen voor oudere werken veel stabieler. Voor de rest geldt dat de prijs enkele jaren omhoog kan knallen, om daarna weer te dalen.
Veiling of galerie?
Opvallend detail uit het onderzoek is dat kunst die op een veiling wordt aangekocht, over het algemeen een beter rendement oplevert, dan kunst uit een galerie.
De onderzoekers hebben uit hun bevindingen ook nog een nuttig advies gedestillerd voor beleggers die op zoek gaan naar een goed renderend werk. De kans op een waardevermeerdering is volgens het tweetal het grootst wanneer het werk zich duidelijk onderscheidt van andere stukken en wanneer de kunstenaar nog actief is.
Speciale adviseurs
Beleggen in kunst heeft de afgelopen jaren een aardige vlucht genomen. Banken besloten er zelfs speciale adviseurs voor aan te stellen. Zo begon ABN Amro in 2004 een samenwerking met het Britse kunsttaxatiebureau Seymour's om vermogende klanten beter te kunnen bedienen. Kunst is een aantrekkelijke belegging voor de middellange en zelfs de korte termijn, stelt de bank. In 2004 becijferde ABN dat het jaarlijks rendement in kunst sinds 1950 11,5 tot 12,5 procent bedroeg.
Toch is beleggen in kunst geen garantie voor succes. Het is een stuk rsicovoller dan investeren in aandelen, concludeert Iris, het onderzoeksinstituut van Rabobank en Robeco na onderzoek in 2007. Het onderzoeksbureau deed vergelijkend onderzoek en baseerde zich op de top van de schilderkunst, want daarvan zijn verkoopcijfers bekend.
Risico's
Nadeel van beleggen in kunst is volgens Iris dat niet bij elk schilderij een rendement überhaupt zeker is. Kunst is namelijk minder liquide dan aandelen. "Het blijft een beetje wat de gek ervoor geeft, en die gek moet je maar net vinden', aldus Iris. Eigenaren blijven wel eens zitten met een doek. Dat wordt niet meegenomen in de onderzoeksuitkomsten.
De kunstmarkt is bovendien niet bijzonder transparant, zegt econoom Bos. De goederen zijn uiterst heterogeen en de omvang van de handel is veel lager dan bij aandelen. De prijsontwikkeling wordt bepaald door de verkoop op veilingen, omdat die het meest transparant zijn.
Nadeel is dat de kunstmarkt maar klein is. Volgens het onderzoek van Iris in 2004 ging er dat jaar 20 tot 30 miljard dollar in om, tegenover zo’n 1800 miljard euro op de Euronext-beurzen in die periode.
Hoge kosten
Wat verder niet meegenomen wordt in de onderzoeken naar rendement van beleggen in kunst, maar waar een investeerder wel rekening mee moet houden, is de inefficiëntie van de markt, die tot hoge extra kosten leidt.
Veilinghuizen vragen hoge transactiekosten bij een verkoop. Vergeleken daarmee zijn de kosten bij handel in aandelen relatief laag. Daar komt bovenop dat de kosten voor verzekering en beveiliging behoorlijk in de papieren kunnen lopen en er altijd het risico blijft dat een schilderij vervalst is.
Waarde schatten
Het grootste probleem is echter dat de toekomstige waarde van een doek moeilijk is in te schatten. Je weet pas wat het waard is op het moment dat het verkocht is. Het devies blijft dan ook: steek vooral geld in kunst als je het ook mooi vindt, dan kun je het altijd nog aan de muur hangen.
En voor wie op zoek is naar een waardevaste oude meester: in maart dit jaar is op de kunst- en antiekbeurs Tefaf Maastricht een schilderij van Rembrandt te koop (zie foto). Het portret van een man met de handen in de zij (1658) kost 34 miljoen euro. Het werk werd in december 2009 nog geveild door veilinghuis Christie's in Londen voor ruim 20 miljoen Britse pond (nu 23 miljoen euro). Een fikse waardevermeerdering dus, mits de verkoop slaagt natuurlijk.
Lees ook:
- Hoe u rijk wordt in 8 stappen
- Waar is uw geld nog veilig?
- Toiletpapier versus dollarbiljet
- Bedrijfskunst ter inspiratie
