Jatten van de baas populair tijdverdrijf

Van de ondervraagde managers zegt 16 procent dat er ‘regelmatig’ wordt gestolen in het bedrijf en bij ruim 40 procent van de respondenten wordt er ‘een enkele keer’ gestolen op de werkvloer. Liefst 30 procent van de managers heeft wel eens een medewerker op heterdaad betrapt, 5 procent zelfs meerdere keren.

 

Pakken kopieerpapier worden het vaakst gejat (63 procent), pennen staan op de tweede plaats (61 procent) en het declareren van meer dan werkelijk gereden kilometers komt in 55 procent van de gevallen voor. Kennelijk zijn de dieven netjes aangelegd, want het stelen van ordners staat op de vierde plaats met 48 procent. Eetlustig zijn ze ook; het declareren van dinerbonnetjes die eigenlijk privé zijn ‘scoort’ bijna 40 procent. Medewerkers schrikken er tot onze verbazing evenmin voor terug om zaken als beamers (17 procent) en kantoorstoelen (6 procent) te ontvreemden. Verder worden er ook veelvuldig computers, pda’s, en usb-sticks gestolen. Door 88 procent van de respondenten wordt het meenemen van een pak kopieerpapier (enigszins) als diefstal gezien. Slechts 16 procent van de respondenten kwalificeert het meenemen van pennen echt als diefstal. Het meenemen van een ordner vindt 89 procent (enigszins) diefstal.

De schade die bedrijven ondervinden door, zoals dat heet, delicten van werknemers tegen het eigen bedrijf, wordt door werkgeversorganisatie VNO-NCW geschat op zo’n 6 procent van de bedrijfswinst. Het is een schimmig gebied: bedrijven willen het voor de buitenwereld niet weten en managers praten er niet (openlijk) over. Dat blijkt wel uit het feit dat in ruim een vijfde van de diefstalgevallen geen aangifte wordt gedaan door het betreffende bedrijf. Managers die leidinggeven aan een team van één tot vijf medewerkers doen overigens significant minder vaak aangifte dan leidinggevenden van grotere teams elf tot twintig medewerkers).

De redenen om de dader niet aan de politie over te dragen verschillen. Ruim 30 procent zegt het bewijs juridisch niet hard te kunnen maken, 28 procent vindt het te veel geld en moeite kosten en ruim 10 procent zegt het schadelijk te vinden voor het imago van het bedrijf. 

We vermoeden dat het laatste percentage in werkelijkheid hoger ligt. Geen van de managers die we hebben gebeld voor commentaar wil met naam en toenaam worden genoemd, laat staan dat de bedrijfsnaam in combinatie met diefstal dan wel fraude in het nieuws zou komen. Verhalen willen ze na enig aandringen wel vertellen onder de voorwaarde dat het anoniem kan. Twee anekdotes willen we u niet onthouden. Een medewerker van een helpdesk van een groot bedrijf is betrapt op het stelen van notebooks. Betreffende dief was verantwoordelijk voor het onderhoud, de installatie en afgifte van de laptops. De pc’s werden opmerkelijk vaak gestolen. Het gebeurde vaak twee, drie weken na afgifte van het apparaat door de helpdesk. Vermoedens rezen en werden na het zetten van valletjes bevestigd. De medewerker is per direct ontslagen. 

Een ander geval speelt zich een aantal jaar geleden af bij een bedrijf dat videobanden kopieert en distribueert. Grote aantallen videobanden verdwenen in het niets. Een manager heeft zich ‘s nachts gewapend met telefoon en zaklamp verschanst tussen de pallets in het magazijn. En ja hoor, rond twee uur in de ochtend wilde de dief zijn slag slaan. Dat feest ging dus niet door. Hij werd in de boeien geslagen en afgevoerd.

Terug naar het onderzoek. Het antwoord ‘Anders, namelijk’ werd door bijna 43 procent gegeven op de vraag waarom er bij diefstal op kantoor geen aangifte wordt gedaan. In veel gevallen, zo blijkt uit de open antwoorden, is ‘een en ander intern opgelost’ en ‘zelf door ons afgehandeld’.

Als de politie er niet wordt bijgehaald, is er dan op een andere manier actie ondernomen? ‘Ja, de medewerker is ontslagen’, zegt ruim 30 procent, ‘Nee’ volgens een kwart van de ondervraagden en ‘Anderszins’ stelt ruim 40 procent. De meeste antwoorden in deze laatste categorie komen neer op het hebben van een goed gesprek met betreffende medewerker met de nodige waarschuwingen. Eén respondent heeft zijn stelende medewerker zelfs naar therapie gestuurd.

Het zijn nare voorvallen en diefstal blijft de gemoederen bezighouden. Dat blijkt wel uit het convenant dat afgelopen februari is ondertekend door werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland, het Openbaar Ministerie en de Raad van Hoofdcommissarissen over een gezamenlijke aanpak van interne criminaliteit. Politie en OM zullen aangiftes van bedrijven die zelf veel doen om interne criminaliteit te voorkomen, met voorrang behandelen ten opzichte van bedrijven die geen maatregelen hebben genomen. Uit het onderzoek onder het MT-lezerspanel blijkt dat 64 procent van de bedrijven aan enige vorm van diefstalpreventie doet door middel van beveiligingscamera’s, bewaking of detectiepoortjes. Overigens vindt 31 procent het de eigen schuld als er geld uit een bureaula van een van de medewerkers verdwijnt. ‘Als je contant geld laat slingeren, vraag je erom.’

Hiermee wordt een pijnpunt weggenomen, omdat bedrijven en ondernemers al jaren klagen dat de politie weinig doet met aangiftes. Met als gevolg dat er weinig aangifte meer wordt gedaan. "Dat is onwenselijk. Interne criminaliteit is een belangrijk probleem", zegt Anne Volkers. Hij vindt ook dat ondernemers ‘in beginsel’ altijd aangifte moeten doen van misdrijven door werknemers. Volkers vindt dat moet worden voorkomen dat werknemers bij andere bazen hetzelfde gedrag vertonen. Hij kan zich voorstellen dat bedrijven terughoudend zijn maar het gaat volgens hem om solidariteit met andere ondernemers.

Volkers zegt dat op dit moment het convenant dat in februari is afgesloten verder wordt uitgewerkt en verdiept. "We willen onze leden meer en betere tools in handen geven om interne diefstal te bestrijden." In de detailhandel wordt al enige tijd gewerkt met een waarschuwingslijst (register), zegt Volkers. "Hoe dat systeem werkt en hoeveel werknemers er op staan kunt u het beste aan het Platform Detailhandel vragen.”

“Officieel heet het Waarschuwingsregister Fraude Aanpak Detailhandel. Winkelmedewerkers die zijn ontslagen voor bijvoorbeeld diefstal en tegen wie aangifte is gedaan, staan erin voor vier jaar. Inmiddels zijn er al een paar honderd mensen in opgenomen. Voor deze mensen wordt een andere baan in de detailhandel wel heel moeilijk. We zijn blij met de preventieve werking die ervan uitgaat.”