Hoe bereikte deze succesvolle zakenvrouw in het buitenland de top? 'Je moet in staat zijn tot zelfreflectie.'
Het is 1982 als Jacqueline Hoogerbrugge met de studie bedrijfskunde aan de Universiteit van Groningen start. Ze wil zichzelf klaarstomen voor een baan in het bedrijfsleven, maar na een jaar stopt ze er alweer mee. De reden? Ze mist de uitdaging in de studie. ‘Ik was de studie gaan doen voor het type baan, maar dit vond ik het niet waard. Toen ben ik dus iets gaan doen wat ik leuk vond. Voor veel managementbanen maakt het toch niet uit wat je precies hebt gestudeerd.’ In 1983 begint ze met de opleiding Chemical Engineering, waarvoor ze in 1988 cum laude slaagt.
Hoe ging ze de grens over?
Jacqueline Hoogerbrugge vertrok in 1991 voor een stage bij Shell naar San Francisco, waar ze in de baai voor een raffinaderij aan de slag ging. ‘Het was niet mijn droom om in het buitenland te gaan werken, maar ik heb wel bewust een stage gezocht over de grens’, zegt ze. Na haar afstuderen ging ze aan de slag bij ingenieursbureau Fluor Daniel, waar ze opklom tot salesmanager van één van de sectoren in Nederland. Van 1993 tot 2006 werkte ze in internationale functies voor Unilever. Dat bedrijf stuurde haar, samen met haar man, zo’n tien jaar geleden naar Zweden. Hoogerbrugge: ‘Vier dagen in de week reisde ik in die tijd door Europa.’ In 2006 stapte ze over naar Danone (voorheen: Numico), waarvoor ze vanuit Schiphol werkte. Iedere maandag om 5 uur ’s ochtends vertrok ze vanuit Zweden naar Nederland, om donderdagavond weer terug te keren. Sinds 2010 werkt Hoogerbrugge voor achtereenvolgens LEAF en Cloetta, gewoon vanuit woonplaats Stockholm. ‘We hebben het naar ons zin in Zweden, dus ben ik hier op zoek gegaan naar een baan. LEAF kwam toevallig langs, ze waren van plan van Nederland naar Zweden te verhuizen. Het bleek een perfecte match. In het begin van mijn carrière kon ik ook direct naar het buitenland vertrekken en nooit meer terugkeren. Maar dat wilde ik niet, dan wordt het te definitief. De band met mijn familie en vrienden is me te dierbaar.’Tegenwoordig is Hoogerbrugge president operations bij het Zweedse Cloetta, dat in Nederland bekend is van snoepmerken als Venco, Sportlife en Redband. Ze is onder andere verantwoordelijk voor de productie bij 11 fabrieken in Europa, de supply chain en het grondstofbeleid. In deze rol werd ze vorig jaar door MT uitgeroepen tot één van de 33 succesvolste Nederlandse leiders in het buitenland. Ze kwam bij het bedrijf terecht nadat haar vorige werkgever LEAF middels een reverse take-over werd opgekocht door Cloetta. Wat het management van LEAF was, is het huidige management van Cloetta. Het snoepconcern draait een jaaromzet van ruim 600 miljoen euro, heeft 2.600 werknemers op de loonlijst en is actief in 50 landen.
MT.nl: Hoe komt een chemisch opgeleid persoon in productie terecht?
Hoogerbrugge: ‘Ik ben begonnen als procestechnoloog bij Fluor Daniels, maar het was voor mij duidelijk dat ik niet de rest van mijn leven technoloog wilde blijven. Centraal voor mij staat de interactie tussen mensen, machines en processen, dat vind ik interessant. Mijn studie richtte zich meer op de machinekant, maar naar mate ik meer ging werken leerde ik het belang van mensen en processen kennen. Bij Unilever kreeg ik de mogelijkheid om de productie in te gaan en aangezien ik van diversiteit hou, zag ik het als een mooie nieuwe uitdaging.’
Vroeg je nieuwe rol om een andere benadering?
‘Ja, je werkt veelal met mensen die geen tot een lagere opleiding hebben, en emoties spelen een belangrijke rol. De theorie is goed om te weten, maar toen ik in het begin een mooi verhaal vertelde tegen een operator betekende het niet dat hij naar me luisterde. Het heeft een hoog Johan Cruijff-gehalte. Bij Cruijff zelf begrijp je niet altijd wat hij zegt, maar gaat iedereen in zijn theorieën mee door de manier waarop hij het brengt. In mijn praktijk is het net andersom. De inhoud is dus niet altijd het belangrijkste, het moet kloppen maar je moet het ook brengen op een manier die aanspreekt en raakt.’
Hoe heb je dat eigen gemaakt?
‘Je moet in staat zijn tot zelfreflectie, anders leer je niets. Je moet terugkijken hoe iets is gegaan en wat er anders of beter kon. In het geval van de weigerende operator had ik mijn verhaal anders kunnen brengen om tot het juiste resultaat te komen. Er zijn twee interpretaties mogelijk: wat hij zegt of doet klopt niet, of mijn benadering is niet de juiste.’
Wat is op dit moment je belangrijkste taak bij Cloetta?
‘De uitdaging hier is het grote aantal fabrieken van het bedrijf. LEAF en dus nu Cloetta is gegroeid door het opkopen van verschillende kleinere bedrijven, daardoor missen we schaalgrootte. Het was voor mij direct duidelijk dat dit alleen gecreëerd kan worden door fabrieken te sluiten. Dat is een zware beslissing, dat maar ik geloof niet in het in stand houden van inefficiëntie. Hoe moeilijk het ook is, het moet. Ik probeer het door te voeren met zo min mogelijk schade, dus door mensen ander werk te bieden, ze om te scholen en ze te ondersteunen bij de keuzes waar ze voor staan.’
Vorig jaar schreven we: op naar de volgende stap, het ceo-schap. Interesse?
ZAKEN DOEN IN ZWEDEN
Hoogerbrugge: ‘Het werkt hier veel indirecter. Als je in Zweden zaken wilt doen, moet je om kunnen gaan met subtiele hints. De belangrijkste opmerkingen worden tussen de regels door gecommuniceerd. Als een leidinggevende bijvoorbeeld ‘Is het een idee om…’ zegt, dan is het een vrij sterke suggestie. Ik weet het te verpakken in een glimlach, maar ben qua persoonlijkheid vrij direct. Ik heb er lang over gedaan om te ontcijferen hoe ik me moest gedragen. Maar in Zweden werkt het op deze manier erg goed. Het is minder confronterend dan in Nederland, maar je bereikt hetzelfde als zowel zender als ontvanger er open voor staan.’Lachend: ‘Ik zag het staan ja. Meerdere mensen hebben me die vraag gesteld, maar ik weet niet of ik er het type voor ben. Ik ben uiteindelijk een persoon van de inhoud, niet van de verpakking. Bij een b2b-bedrijf zou ik het kunnen, maar binnen de FMCG-industrie zie ik het niet gebeuren. Ik vind het ook juist leuk om onderdeel van een team te zijn. Het is eenzaam aan de top hoor. De komende jaren ga ik maar eens nadenken of ik een volgende stap wil zetten.’
Speelt het nog een rol in je carrière dat je vrouw bent?
‘Gisteren was ik in Nederland en las ik in de krant dat er bij de beursgenoteerde AEX-bedrijven maar 11 vrouwen in de Raden van Bestuur zitten. Dat kan ik me bijna niet voorstellen! Ik ben in Zweden echt geen uitzondering, er zitten hier veel vrouwen op hoge posities en de financiële pagina’s staan vol met vrouwen. Als dat niet het geval is, zoals in Nederland, dan groei je op met het idee dat het niet anders kan. Nederland zit in een vicieuze cirkel en ik denk niet dat het in staat is om daar uit te breken zonder concrete maatregelen. Ik geloof daarom wel in een quotum voor vrouwen aan de top.’
Meer over internationaal leiderschap?
-
De 33 succesvolste Nederlandse leiders in het buitenland
- Interview met Eelco van Heel, ceo van Rockwool in Denemarken
