Verplichte vakantie of herinvoering van de scholingsaftrek. Werknemers, werkgevers en andere partijen hebben zo hun eigen ideeën om de arbeidsmarkt te redden van de crisis.
"Het is alle hens aan dek,'' zei premier Jan Peter Balkenende voor het weekend begon. Het kabinet komt met een pakket maatregelen voor het bedrijfsleven, waar onder meer ruimte is voor vervroegde afschrijvingen. Daardoor kunnen bedrijven in feite het betalen van belasting uitstellen. Hij herhaalde de belofte dat de overheid voortaan rekeningen aan bedrijven sneller zal betalen.
Werktijdverkorting
Verder steggelt het kabinet al een tijdje of er wel of geen werktijdverkorting moet komen. Om bedrijven die tijdelijk in zwaar weer terecht zijn gekomen, wat meewind te geven. Minister Donner van Sociale Zaken komt naar verwachting vandaag met de voorwaarden. Het bedrijfsleven reageerde in een eerste reactie "ingenomen" en "gematigd positief". Maar: ze wachten liever nog even rustig af of die regeling in de praktijk wel eenvoudig uitvoerbaar zal zijn.
Eigen ideeën
Partijen buiten politiek Den Haag hebben zo hun eigen ideeën. De voorzitter van NOBOL, de brancheorganisatie voor outplacements, loopbaanbegeleiding en coaching, pleit bijvoorbeeld voor het tijdelijk herinvoeren van de scholingsaftrek. Bedrijven sluiten op eigen initiatief rond de feestdagen de deuren en sturen hun werknemers verplicht op vakantie. De FNV komt met een tienpuntenplan om de crisis te bezweren.
Scholingsaftrek
Roeland Doornbosch, voorzitter van brancheorganisatie NOBOL, pleit voor herinvoering van de scholingsaftrek. "Sinds een aantal weken zien we het aantal aanvragen voor outplacementtrajecten toenemen. Bedrijven raken in paniek en gaan mensen ontslaan. Terwijl we in normale tijden investeren in opleiding en ontwikkeling, wachten we nu tot we te veel mensen hebben en ontslaan we hen", legt de voorzitter uit. "Om bedrijven te stimuleren, moet de scholingsaftrek tijdelijk heringevoerd worden." Die werd in 2004 juist afgeschaft.
Rare arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt zit momenteel raar in elkaar. "Er is enerzijds sprake van een overschot aan mensen, en aan de andere kant is er een tekort aan mensen. In de bouw is er bijvoorbeeld een teveel aan mensen, die omgeschoold kunnen worden naar de metaalindustrie." Voor de werkgever die met overtollig personeel zit, bespaart dat geld. Want reorganisaties, outplacements, ontslagen en sociale plannen lopen allemaal flink in de papieren. "Deze regeling voorkomt de verspilling aan geld en maakt de arbeidsmarkt flexibeler."
Verplichte vakantie
Bedrijven kiezen ook al eieren voor hun geld. Hewlett-Packard sluit volgend jaar een week de deuren, om de kosten te drukken. "De meeste werknemers zijn dan toch al met vakantie", aldus de printergigant. De topman van Dell vroeg begin deze maand zijn medewerkers vijf dagen onbetaald verlof op te nemen.
Nederland
In eigen land spelen organisaties ook met die gedachte. Corus ziet weliswaar af van een verplichte vakantie, maar gaat zijn werknemers wel stimuleren om in week 52 en week 1 van het nieuwe jaar thuis op de bank te gaan zitten. Eaton uit het Overijsselse Hengelo is zijn werknemers rond de feestdagen liever drie weken kwijt. Volgens het elektronicabedrijf hebben werknemers veel te veel vrije dagen opgespaard.
Philips
Of neem Philips als voorbeeld. Die sluit voor zes weken een fabriek in Drachten. Werknemers die nog vakantiedagen over hebben, moeten die verplicht opnemen. Voor de mensen die geen vrije dagen meer hebben, heeft Philips iets anders ‘leuks' bedacht: zij worden ingezet bij schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden.
Vakbonden vs. werkgevers
FNV pleitte eerder in zijn tienpuntenplan voor een loonoverbruggingsregeling voor de periode van twee keer een halfjaar, die óók geldt voor flexwerkers. Werkgevers zouden dan een deel van die flexibele krachten op hun loonlijst moeten zetten. VNO-NCW ziet daar niets in. "Het voorstel druist in tegen de essentie van wat flexibele arbeid is, namelijk dat je er snel van af kunt als de omstandigheden daartoe dwingen", zei directeur Niek van Kesteren eerder. Ook het plan van de vakbond dat de werkgever het later terug moet betalen, vindt de werkgeversorganisatie maar niks. Dat maakt het plan "onaantrekkelijk" voor werkgevers.
Definitieve plannen
Afijn, de verschillende partijen kijken uit naar de definitieve plannen later vandaag. Die hard nodig zijn, als we onze premier mogen geloven. Nederland moet rekening houden met een "zwaardere economische periode". Ook voor het bedrijfsleven dus. Die zal niet een paar maanden duren, maar wellicht in 2009 en 2010 nog merkbaar zijn. We zijn benieuwd.
