KLM maakt de slag naar de cloud om sneller te kunnen inspringen op de eisen van een continu veranderende business.
Als er één bedrijfstak is die IT in het hart van zijn bedrijfsprocessen heeft opgenomen, is het wel de luchtvaart. Er schuilt een kolossale logistieke operatie achter het gemak waarmee reizigers tegenwoordig een vlucht boeken en in het vliegtuig stappen, dat ze veilig naar de plek van bestemming brengt. Het boekingssysteem, het managen van de toestellen en hun bemanning en natuurlijk alle contacten met klanten, waarvoor KLM stevig inzet op sociale media en mobiele apps: de IT-afdeling van KLM Air France heeft de handen vol.
Cloud is logisch
Frank Moll, projectleider bij de afdeling IT Operations van KLM, is mede-verantwoordelijk voor de innovatie van alle IT-systemen, die draaien in de drie eigen datacenters van Air France KLM in Schiphol-Rijk, Toulouse en Nice. Als grootverbruiker van hard- en software maakt hij de technologische revolutie die cloud computing is, van nabij mee. Of liever gezegd: hij helpt hem vormgeven, al doet Moll daar zelf niet al te gewichtig over. 'Wat cloud computing is gaan heten, is een logische ontwikkeling waarvoor al jaren geleden de basis is gelegd.' De overgang naar de cloud bij KLM is daardoor op dit moment in volle gang, al is het bepaald geen kwestie van ergens wat knoppen omzetten. 'Technologische innovatie zoals cloud computing biedt geweldige mogelijkheden, maar elke stap die je daarin zet, heeft enorme gevolgen voor de werkprocessen, zeker die van je IT-mensen.'
Computercapaciteit bestellen
Voorheen moesten de mensen die grote online reclamecampagnes of nieuwe services als geautomatiseerde bagage drop-off voorbereidden, de computercapaciteit die ze daarvoor nodig hadden, zorgvuldig inplannen. Als een afdeling die met een nieuw softwareproject aan de slag ging een nieuwe server bestelde, nam dat van begin tot eind zes weken in beslag. 'En daarmee deden we het nog erg goed, als ik om me heen kijk. Het gevolg van die toch lange wachttijd, is dat afdelingen gaan bestellen 'voor het geval dat': ze hebben dan meer IT-systemen voor zich draaien dan strikt noodzakelijk.'
Snelheid
De cloud waar KLM nu aan bouwt, biedt IT-capaciteit 'op afroep'. Het maakt als het ware zelfbediening mogelijk voor de collega’s van Moll, die op elk moment servers kunnen in- maar ook weer uitschakelen. En dat niet alleen: ze krijgen desgewenst alle software en ander virtueel gereedschap erbij geleverd, zodat ze meteen hun nieuwe programma's kunnen schrijven en testen. De cloud brengt namelijk niet alleen de hardware op afstand binnen hun bereik – Infrastructure as a Service in cloudjargon – het maakt het ook mogelijk een kant-en-klare IT-omgeving bij te schakelen: Platform as a Service. 'Dat biedt enorme voordelen. De business vraagt steeds vaker om nieuwe toepassingen, die men ook snel wil kunnen inzetten of aanpassen. Die snelheid is een argument om op cloud computing over te gaan, naast wat ik maar de 'klassieke' reden van kostenbesparing noem.'
Levertijd van 6 weken naar 1 dag
De eerste cloudpilot, die KLM vanaf begin 2012 heeft gedraaid, verliep veelbelovend. De IT- Operationsafdeling van KLM stelde intern clouddiensten ter beschikking aan de ontwikkelaars en testers van software – technici die voldoende vertrouwd zijn met de materie om niet terug te schrikken voor het bestellen van een paar servers. En inderdaad, waar de engineers tot voor kort zes weken op moesten wachten, klikken ze nu binnen één dag een nieuwe server bij elkaar via een ‘web portal’, een soort dashboard dat de self service zo overzichtelijk mogelijk maakt.
Private vs. public cloud
KLM kiest voor een variant van cloud computing waarbij zijn eigen datacenters worden uitgerust als een zogenoemde ‘private’ cloud. Er is ook een 'public'-versie van cloud computing, waarbij alle IT als dienst wordt afgenomen vanuit de computerhallen die draaien bij leveranciers als Amazon Web Services of Microsoft’s Windows Azure. Vaak kiezen bedrijven voor een combinatie van beide strategieën: de hybrid cloud, en ook KLM heeft al deze opties overwogen bij zijn eigen cloud strategie. 'Maar juridisch zitten er haken en ogen aan het buiten onze muren brengen van data', zegt Moll. 'Op dit moment is het nog lastig om harde garanties af te dwingen dat data de landsgrenzen niet verlaat en dat we er altijd controle over houden. Met name in de luchtvaart ligt dat erg gevoelig.'
Organisatie aanpassen
Nu de cloud zich bij een deel van de KLM-organisatie heeft bewezen, is het een kwestie van goed getimed de vervolgstappen zetten, schetst Moll. 'Op weg naar cloud technologie moet je als organisatie wel degelijk die nieuwe manier van werken in je processen opnemen', zegt hij. Een voorbeeld: de bekende orderstroom met formulieren voor het aanvragen van IT-middelen wordt straks vervangen door een web portal, waarop de interne klant zelf aanklikt en inzet wat hij nodig heeft. 'Dan moet je vervolgens ook hebben geregeld, dat bijvoorbeeld de kosten voor die cloudcapaciteit op de juiste manier worden doorbelast. Dat vergt een vergaande aanpassing van bestaande producten en processen.'
Tijd voor innovatie
Kosten zijn, naast de flexibiliteit en snelheid die het KLM brengt, een belangrijk argument voor de cloud: als alle handelingen die een beheerder nu moet verrichten, worden geautomatiseerd, zijn minder handjes nodig. Dat gegeven zou een onderneming kunnen aanwenden om te snoeien in het IT-budget, maar dat lijkt onverstandig: de business schreeuwt meer dan ooit om innovatie. Moll: 'Wat in feite gebeurt, is dat je de mensen die nu druk zijn met het beheer en terugkerend werk, kunt vrijspelen om ze in te zetten op innovatie. Op toepassingen waar de business om vraagt, die rendement opleveren.'
