Vriend en vijand zijn het erover eens. Innovatie is de weg naar een weerbare Nederlandse economie. De belangrijkste driver voor nieuwe technologie en ontwikkeling is de structurele vergroening van niet alleen onze, maar ook van de wereldeconomie. Hoe past de Green Deal van het kabinet in die ontwikkeling?
De Green Deal bestaat uit 59 afzonderlijke afspraken met individuele bedrijven, brancheverenigingen en lagere overheden, met het doel de Nederlandse economie te vergroenen. Volgens de enige meewerkende milieuorganisatie, Natuur & Milieu, wordt hiermee ‘op ondernemende, innovatieve wijze bijgedragen aan het behalen van nationale en internationale energie- en klimaatdoelstellingen.’
De Deal
Misschien wel de belangrijkste passage in de deal komt voort uit de afspraak met de lobbyclub van energiebedrijven, EnergieNed. Kolencentrales blijven de komende jaren 10 procent biomassa mee stoken en gaan na 2015 een verplicht percentage groene stroom leveren. Hoeveel dat wordt is nog niet bekend. Duidelijk is wel dat er naast biomassa in kolencentrales vooral wordt ingezet op het uitbreiden van het arsenaal windmolens op land. Overigens naar een doelstelling die al jaren geldt. Meer van hetzelfde dus.
Andere afspraken zijn onder meer met KLM, die dit najaar 200 vluchten van Amsterdam naar Parijs op biobrandstof (op basis van afgewerkt frituurvet) gaat uitvoeren. Desso en Van Gansewinkel gaan tapijtafval opwaarderen naar secundaire brandstof en -indien mogelijk – recyclen tot hoogwaardige grondstof. Essent, Nederlandse Groen Gas Maatschappij en Friesland Campina werken aan de productie van vloeibaar biogas via vergisting van mest bij boerenbedrijven. Opvallend is dat al deze initiatieven genomen waren voordat het kabinet met deze green deal kwam. Net als bij de windmolens, lijkt de deal hier goede sier te maken met het omarmen van het bestaande in plaats van het stimuleren van het nieuwe.
Proven concepts
Waar zit dan de innovatie, die belangrijke impuls voor het groen groeien waar beleidsmakers de mond vol van hebben? Een lastige vraag. De deal met de energieclub is weinig stimulerend voor nieuwe of zelfs maar vernieuwende ontwikkelingen. Het kabinet kiest volledig voor proven concepts. Het bijstoken van biomassa in kolencentrales is een bestaande praktijk. Ook nu al wordt flink wat houtpulp verbrand om energie op te wekken. En ook het bouwen van windmolens op land is niet direct een innovatie. Er valt wel een impuls voor verdere verfijning van de technologie te verwachten, maar die zou groter zijn als de complexere en moeilijker te bouwen windmolenparken op zee een flinke duw in de rug krijgen.
In de deal worden vooral bestaande initiatieven omarmd. Het verwijt dat de green deal dan ook oude wijn in nieuwe zakken is, snijdt hout. De deals die gesloten zijn bestonden al en worden gemakshalve ingerekend. Makkelijk scoren, is het oordeel van de politieke oppositie.
Duurzaam en teleurgesteld
Maar ook vanuit de voorlopende bedrijven is er kritiek. Eneco reageerde teleurgesteld. Dit bedrijf stelt zichzelf tot doel de meest duurzame energieleverancier van Nederland te zijn. Niet alleen door windparken op zee te ontwikkelen, maar ook door alleen energie in gascentrales op te wekken. Van de carbon based centrales leveren deze de minste milieubelasting. Eerder noemde Jeroen de Haas dat in een groot interview met MT dat de onvermijdelijke consequentie als je groen wilt zijn.
De groene zaak
Nu is het oordeel van politici voorspelbaar. Zij zijn sowieso wel tegen als daar publicitair of electoraal gewin wordt vermoed. Betekenisvoller is dan ook de afwijzing van De Groene Zaak. Dit platform van meer dan 100 duurzame ondernemers, tekent niet. Kern van de kritiek is dat structurele maatregelen voor de transitie naar de groene economie ontbreken.
Gratis
Nu gaat het met de overheidsfinanciën niet bijster goed. En dat er goed wordt gekeken naar waar het beschikbare geld naar toe gaat, en wat de opbrengsten daarvan zijn, is niet meer dan logisch. Maar wat deze green deal vooral wil is gratis zijn. Het kabinet belooft vooral administratieve barrières weg te nemen. Vergunningen voor windparken op land gaan makkelijker verleend worden.
Laaghangend fruit
Deze Green Deal plukt vooral het overrijpe laaghangende fruit. Nodig en zelfs urgent. Maar wat de Green Deal niet is – ondanks de mooie woorden van Natuur& Milieu – is een wezenlijke impuls voor het structureel vergroenen van de economie. Het laat na om die groene innovatie, waarschijnlijk de belangrijkste driver voor nieuw producten en diensten echt te omarmen. Voor de lange termijn ontwikkeling van de concurrentiekracht van de Nederlandse economie doet deze deal niet veel.
Lees ook:
- De bodemloze innovatieput
- Nog geen geld voor Topsectoren
- Steden claimen grotere rol in innovatiebeleid
- Nederland verliest glans
- 'Not invented here'
- Oude wijn in innovatiefonds Verhagen
- De innovatie verlanglijst
