Beleggers opgelet. Dat bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen niet altijd de waarheid vertellen over de stand van zaken binnen hun bedrijf is bekend, maar u kunt er nu ook achterkomen wanneer ze liegen.
Dat blijkt uit een analyse van 30.000 conference calls van Amerikaanse ceo's en cfo's tijdens de presentatie van hun kwartaalcijfers. Het onderzoek werd uitgevoerd door David Larcker en Anastasia Zakolyukina, twee wetenschappers van de Amerikaanse Stanford Graduate School of Business. De twee analyseerden de transcripts van bijna 30.000 conference calls uit de periode 2003 – 2007. Hun conclusie: liegende en misleidende topbestuurders zijn eruit te halen op basis van hun gedrag en uitspraken.
Vloeken en schelden
De ene aanwijzing ligt er wat dikker bovenop dan de andere. Scheldwoorden bijvoorbeeld, zoals “asshole!”. Zo noemde voormalig Enron-topman Jeff Skilling in april 2001 een analist, toen die kritische vragen stelde over de wel heel rooskleurige financiële vooruitblik die de topman voor Enron gaf. Een half jaar later was de energiereus failliet en dreven grote schandalen naar de oppervlakte.
Vloeken en het gebruik van scheldwoorden, is volgens de onderzoekers een duidelijke indicatie dat de betreffende topman liegt, maar komen niet regelmatig voor. Er zijn echter meer aanwijzingen.
Algemeenheden en superlatieven
Zo zijn bestuurders die informatie proberen achter te houden vaker geneigd om in algemeenheden te vervallen. Ze zullen niet snel vanuit de eerste persoon praten en ‘ik vind…’ zeggen, maar bijvoorbeeld ‘zoals je weet…’.
Als een liegende ceo iets positiefs wil zeggen, zal hij vaker dan een eerlijke topman in een overtreffende trap spreken. Iets is niet gewoon ‘goed’, maar meteen ‘fantastisch’. De gedachte is dat ze daarmee overtuigender overkomen. Voor negatieve kwalificaties of ontwikkelingen geldt dit overigens niet.
Aarzeling en aandacht voor aandeelhouderswaarde
Opvallend is dat degene die iets te verbergen heeft bijna geen aarzelende woorden en geluiden laat horen, zoals ‘uhmm’. Het lijkt er daardoor op dat de bestuurders gecoacht worden in het zo geloofwaardig mogelijk misleiden. Ook valt op dat de leugenaars minder aan aandeelhouderswaarde refereren.
Onderzoekers Larcker en Zakolyukina maken wel de kanttekening dat niet elke ceo die op deze manieren communiceert daadwerkelijk liegt. Het is echter wel een stevige indicatie. Hun onderzoek levert daarom waardevolle informatie op voor beleggers en analisten die de toelichtingen van corporate bestuurders op kwartaalcijfers volgen.
Algemene kenmerken
Nu de resultaten van het onderzoek bekend zijn, vrezen de onderzoekers dat de ceo’s en hun medebestuurders zich zullen bekwamen om niet meer betrapt te worden op één van de indicaties. Daarom nog een aantal algemene tips om leugenaars te ontmaskeren.
1. Korte antwoorden
Houdt iemand een wollig verhaal? Dan is de kans groot dat hij de waarheid vertelt. Mensen die liegen geven meestal korte antwoorden. Ze geven minder details, gebruiken minder woorden en zijn tijdens een conversatie procentueel gezien minder lang aan het woord dan hun tegenpartij.
2. Dooddoeners
Het viel bij de ceo's al op. Wie zich psychologisch probeert te distantiëren van een leugen zal vaker derden (jij, wij, ze) in zijn verhaal betrekken. De spreker zal bovendien vaker vragen om een vraag te herhalen en antwoorden beginnen meestal met dooddoeners, zoals 'Om je de waarheid te zeggen…' of 'Om eerlijk te zijn…'.
3. Hiaten
Wanneer eerlijke mensen een verhaal vertellen en zich halverwege realiseren dat ergens een hiaat zit, zullen ze proberen dit recht te trekken. Wie liegt zal bang zijn betrapt te worden en zal vanuit die gedachte minder snel een onvolkomendheid in zijn verhaal toegeven.
4. Fysieke kenmerken
Knikkende knieën. Voor de getrainde leugenaar geldt dit wat minder. Het zweet zal hem niet snel uitbreken, maar de iets minder geoefende leugenaar gedraagt zich al snel zenuwachtig. Dit uit zich in een aantal fysieke kenmerken. De ogen verplaatsen zich in snel tempo, de stem is hoger dan normaal, de ademhaling onregelmatig en zweten neemt toe.
5. Soepelheid
Wie de waarheid vertelt, coördineert zijn gebaren meestal in één vlotte beweging met zijn woorden. Via handgebaren wordt bijvoorbeeld nadruk gelegd op wat wordt gezegd. Wie minder overtuigd is van zijn verhaal zal ook proberen zijn bewegingen beter te controleren.
> Altijd op de hoogte? Meld u aan voor de Nieuwsbrief van MT en maak kans op het boek Postief Leiderschap van Kim Cameron (tot 1 september 2010)
