Heineken is altijd een tikje conservatief geweest. Meer volgend dan leidend, maar wel heel alert op veranderingen en mogelijkheden. In dit patroon past ook de investering in Beerwulf, een webshop voor craftbieren. Nieuw is de online bierhandel niet. Wie online bier wil kopen, kan al terecht bij Bier&Zo, de online slijter van groothandel Bier&Co, bij het Europese Beernavigater en bij de webslijterij van Gall en Gall, maar voor Heineken is het een nieuwe stap.
Dat conservatisme zie je terug in de hele geschiedenis van het bedrijf. Het mes snijdt evenwel aan twee kanten: Heikenen heeft kansen gemist op de internationale markt uit angst voor machtsverlies, maar door strategisch behoudend te handelen heeft de familie ook kunnen voorkomen dat Heineken een overnameprooi werd. Heineken speelt zijn eigen spel aan de top.
Zuiver Gist
Heineken & Co, zoals het bedrijf aanvankelijk heette, werd opgericht in 1864, toen Gerard Heineken brouwerij De Hooiberg (opgericht in 1592) overnam voor een bedrag van 48.000 gulden. Opvallend in de eerste periode van zijn bestaan – van 1864 tot ongeveer 1914 – was dat Heineken niet uitblonk in eigen innovaties, maar wel zeer alert was op uitvindingen van andere brouwers of ontdekkingen die in wetenschappelijke laboratoria werden gedaan.
Zo had het Deense Carlsberg in zijn eigen wetenschappelijke onderzoeksinstituut een zuiver gist ontwikkeld. Zuiver gist levert betere resultaten op tijdens het fermentatieproces. Heineken hoorde hierover en liet in zijn Rotterdamse laboratorium eenzelfde experiment uitvoeren, wat leidde tot de beroemde A-gist die de brouwerij nog steeds gebruikt.
In de tweede helft van de negentiende eeuw werd ook het maken van ondergistend bier geperfectioneerd. Daarvoor hadden brouwers ijs nodig, wat het brouwen ervan seizoensgebonden maakte. Met de uitvinding van de ijsmachine werd dat probleem ondervangen. En ook toen betoonde zich zeer alert. Al snel beschikte het bedrijf over de beste ijsmachines, waardoor het hele jaar door ondergistend bier kon worden gemaakt.
Ambities
Daarna bleek pasteurisatie een gouden greep voor bierbrouwers. Door kortstondige verhitting bleef bier langer houdbaar en kon het dus ook over langere afstanden vervoerd worden. Tot die tijd werd bier hoofdzakelijk lokaal betrokken; pasteurisatie opende de wereld voor brouwers met grenzeloze ambities. Ook hier was Heineken snel bij. Rond 1914 was Heineken de grootste brouwerij van Nederland, een positie die het niet meer zou loslaten.
Als grootste brouwerij was Heineken benauwd voor een prijzenoorlog. Heineken zocht daarom al in de jaren twintig en dertig nadrukkelijk de samenwerking met andere brouwers om afspraken te maken over prijzen, productie en afzetgebieden. Voor Heineken pakte dit profijtelijk uit: de brouwerij produceerde efficiënt en de winsten waren aanzienlijk. Van de winsten konden andere brouwerijen worden overgenomen. In 1938 bedroeg het marktaandeel al 24 procent. Tot in de jaren zestig werd dit beleid
voortgezet. In 1968 nam Heineken Amstel werd over en kreeg het 55 procent van de Nederlandse biermarkt in handen. Het was een defensieve overname, uit angst dat buitenlandse brouwerijen vat zouden krijgen op de Nederlandse biermarkt.
Meer lezen over de geschiedenis van Heineken? Het hele artikel – met onder andere de grote rol van marketing en branding voor Heineken – lees je in het nieuwste nummer van Mt. Bestel hier een proefexemplaar!
