Universitair docent Christian Felber is niet alleen een gerenommeerd spreker en bestsellerauteur. hij is tevens mede-grondlegger van een beweging die de Gemene Goed Economie wordt genoemd. Een utopie of een volwaardig alternatief? Dat zal de tijd leren, maar zijn boek is inmiddels wel in tien talen vertaald en sinds de start in 2010 in Oostenrijk doen al meer dan 2.000 bedrijven in 50 landen mee. Zelfs Europa ziet het systeem zitten, het economisch en sociaal comité beval vorig jaar nog aan om het op te nemen in wetgeving.
Waar gaat dit over? Dat wordt allemaal degelijk uitgelegd in het boek. Winstbejag en eigenbelang zijn niet langer de drijfveren voor de economie, maar het welzijn van de mens en zijn leefomgeving. Economisch succes wordt dan ook niet langer gemeten aan het BBP (Bruto Binnenlands Product), maar aan GGP (Gemene Goed Product). De indicatoren voor dit GGP zijn onder meer humane arbeidsvoorwaarden, ecologische productieprocessen, verdeling van de opbrengsten, gelijke behandeling van mannen en vrouwen… Indicatoren die vaak al zijn uitgewerkt in corporate social responsability-programma’s, OESO-richtlijnen en ISO-systemen.
De financiële balans wordt vervangen door een Gemene Goed-Balans, waarop bedrijven worden gewaardeerd op bovenstaande indicatoren. Bedrijven die veel punten scoren via externe audits worden beloond met lagere belastingen.
Geld is doel, geen middel
Belangrijk in dit alternatief economisch systeem is dat geld niet langer een doel is, maar een middel. Winsten mogen wel degelijk gebruikt worden voor zinvolle investeringen, het aanleggen van reserves, verhoging van het eigen vermogen, uitkeringen aan werknemers of leningen aan andere ondernemingen.
Wat bijvoorbeeld niet langer kan in de Gemene Goed Economie zijn winsten gebruiken voor vijandige overnames, donaties aan politieke partijen en het uitkeren van dividend aan eigenaars die niet zelf in de onderneming werken. Het is juist het loskoppelen van eigenaars en personeel die ontsporingen en mateloosheid mogelijk maakt, schrijft Felber. Zo ontsnappen bedrijven aan de groeidwang die huidige monetaire systeem met zich meebrengt. ‘Wie in een eindige wereld in oneindige exponentiële groei gelooft, is ofwel een idioot ofwel een econoom’, zo formuleerde de gerenommeerde Amerikaanse econoom Kenneth Boulding het al eerder.
De Economie van het Gemene Goed vervangt ook het huidige financiële systeem. Rente wordt afgeschaft, omdat nu al 90 procent van de bevolking verlies lijdt in dit systeem. Ze betalen immers meer rente op krediet dan dat ze rente op spaargeld ontvangen, aldus Felber. De 
financiële markten zouden gesloten worden. Beurzen zijn er om ondernemingen te financieren, niet om ze te verhandelen. Democratische banken zouden niet gericht zijn op winst, maar op het stimuleren van duurzame investeringen in de regio. In Oostenrijk is de oprichting van de Bank voor het Gemene Goed inmiddels in volle gang. Vanaf 2018 is het ook mogelijk om een Gemene Goed-rekening te openen.
Wil je het boek lezen? Je kunt het hier bestellen.
