Exacte cijfers ontbreken, maar duidelijk is dat het aantal Nederlandse ondernemers in het buitenland toeneemt – mede dankzij de globalisering en de opkomst van lagelonenlanden. Het Zweedse Karlshamn – 140 kilometer van Stockholm – zoekt nieuwe ondernemers, het liefst Nederlandse. “De bedrijfscultuur van de twee landen ontloopt elkaar nauwelijks”, zegt Mats Mats Jonsson, door het bestuur van de kleine stad belast met het werven van entrepreneurs uit het buitenland. “Het enige grote verschil is de directheid van de Hollander. Zweden zijn meer terughoudend, diplomatiek.”
De feiten: Negen miljoen Zweden bewonen een land dat elf keer zo groot is als Nederland. De bedrijvigheid concentreert zich in het zuiden. Met name logistiek/haventransport en industrie zijn groot. Andere marktkansen zijn IT en nieuwe media. Het land kent een van de meest actieve internetgebruikers van Europa. Het World Economic Forum riep Zweden – na Finland – uit tot de meest innovatieve mogendheid van de wereld. Ook wordt er veel geïnvesteerd in infrastructuurprojecten. Van wegenbouw tot het renoveren van bruggen. Alleen dit jaar is er voor de regio rond Stockholm al 4 miljard euro beschikbaar. En openbare aanbestedingen verlopen anders dan in Nederland.
“Er is veel minder corruptie, processen verlopen een stuk democratischer”, zegt Ruud van der Lem. De oprichter van Scanparks startte anderhalf jaar terug met projectontwikkeling in Zweden. “Schandalen zoals de bouwfraudeaffaire, die kom je hier echt niet tegen. De overheid is veel minder gelaagd, alles is openbaar. Vriendjespolitiek bestaat niet.” Van der Lem haast zich te zeggen dat hij tot nu toe alleen in kleine steden zaken doet en niet weet hoe de situatie in een miljoenenstad als Stockholm is.
Ondernemerszin
Uiteindelijk biedt iedere business ondernemerskansen in Zweden. Het ondernemersklimaat is bijkans nog slechter dan in Nederland. Dat is niet omdat de overheid hordes opwerpt. In tegendeel. Net als de Nederlandse regering richt ook de Zweedse overheid zich op de verkeerde kant van de ondernemersval. Het is te gemakkelijk om werknemer te zijn. De arbeidsvoorwaarden zijn goed en de sociale vangnetten stevig. Niet meer dan 8 procent van de Zweden onderneemt.
Van der Lem: “Ondernemen in Zweden is heel eenvoudig. Als je je netjes aan de afspraken houdt, is er weinig aan de hand.” Maar hij waarschuwt voor overmoed. Hij ziet veel ondernemers onvoorbereid naar Zweden komen. “Die hebben een middelbare opleiding en denken het te gaan maken met een camping of een bed & breakfast. Ik heb er veel zien stranden. Ze komen hier zonder commerciele achtergrond, kennen het land niet en hebben geen contact met de lokale overheid. En, Nederlanders zijn eigenwijs”, verzucht Van der Lem. “Als het dan fout gaat, beginnen ze een consultancybureautje en gaan elkaar advies geven. Uiteindelijk is het leven voor een ondernemer hier even hard als in Nederland.”
De meest gebruikelijke rechtsvorm in Zweden is de Aktiebolag (AB) – vergelijkbaar met een BV. Andere rechtsvormen zijn het filiaal, de vereniging en de eenmanszaak. De vennootschapsbelasting bedraagt 28 procent. Loonheffingen zijn hoog, maar niet anders dan de Nederlandse. Het toptarief bedraagt 50 procent. Zweden is volgens Jonsson lang niet zo duur als mensen denken. “Noorwegen, dat is pas duur”, zegt hij. “Daar liggen de lonen gemiddeld 40 procent hoger dan in Zweden.”
Honderd miljoen klanten
De Zweedse Jonsson voorziet grootse groei voor zijn stad. “Karlshamn wordt de machtigste regio van Noord Europa. We zitten enkele uren verwijderd van honderd miljoen klanten. Van Nederland tot Rusland, het is allemaal bereikbaar.” Ook kijkt de stad naar de ontwikkeling van transportlinks naar Azië. Jonsson berekent: “Wie goederen vanuit Karlshamn naar de Transsiberië Express verscheept, heeft deze in tien dagen in China.”
Maar zonder ondernemers geen groei. Veel kleine Zweedse steden hebben te maken met leegloop, zo ook Karlshamn. Dat is uiteindelijk ook de belangrijkste reden waarom de stad actief ondernemers werft. “Het is natuurlijk ook goed om invloeden uit andere culturen te hebben”, vult Jonsson aan. Van der Lem: “De ontwikkelingen in Zweden lijken sterk op wat er zon twintig jaar geleden aan de hand was in Nederland. Iedereen wil in de stad wonen. Steden krijgen subsidie voor iedere inwoner. Het is niet zo gek dat Karlshamn aan Nederlanders trekt.”
Door Rutger Betlem
