Management Team deed het in 2000 op eigen gezag. Maar binnenkort wordt voor het eerst officieel een Chief Financial Officer van het Jaar gekozen. “Een cfo die opstapt, is tegenwoordig zelfs koersgevoelige informatie.”
Wie de presentaties van de jaar- en kwartaalcijfers de afgelopen tijd heeft gevolgd, zal het niet zijn ontgaan: naast de bestuursvoorzitter valt op de verschillende persconferenties steeds vaker het geluid van de chief financial officer (cfo) te beluisteren. Ook de aansluitende conference call voor analisten en financiële journalisten wordt meestal door de financiële topman verzorgd. Nu ook veel Nederlandse bedrijven de aandeelhouder heilig hebben verklaard, stellen vooral beursgenoteerde ondernemingen alles in het werk om wispelturige en nieuwsgierige kapitaalverschaffers van zo veel mogelijk informatie te voorzien. En daarbij wordt de financiële topman belangrijker.
“De cfo neemt taken waar die voorheen bij de bestuursvoorzitters lagen,” zegt Jan Willem Berghuis, analist bij Dexia Bank Nederland. “Jan Hommen van Philips bijvoorbeeld, doet in zijn eentje zelfs de presentatie van de kwartaalcijfers. Dat heeft Kleisterlee al helemaal afgestoten.” Volgens Berghuis heeft het rechtstreekse contact met de financiële topman grote voordelen. “Hommen heeft veel kennis van zaken en weet natuurlijk precies welke informatie analisten en beleggers willen horen. Ook als je naar aanleiding van de kwartaalcijfers nog een toelichting wil, is dat geen enkel probleem.” Volgens Berghuis heeft Hommen de afgelopen jaren een grote rol gespeeld bij het transparanter maken van de Philips-cijfers. “Hommen heeft bijna twintig jaar in Amerika gezeten. Daar heeft hij geleerd dat aandeelhouders maar beter alles kunnen weten.”
Boekhouders
In Nederland heeft de cfo nog niet de (helden)status bereikt die aan veel bestuursvoorzitters wordt toegedicht, maar namen als Jan Hommen (Philips), Michael Meurs (Ahold) of Tom de Swaan (ABN Amro) klinken veel business-watchers al net zo bekend in de oren als die van hun baas, Gerard Kleisterlee, Cees van der Hoeven en Rijkman Groenink. Het opstappen of aantreden van financiële topmensen behoort tegenwoordig zelfs tot de categorie koersgevoelige informatie.
“Als Tom de Swaan van ABN Amro om wat voor reden dan ook besluit op te stappen, zetten we dat onmiddellijk op het net,” aldus een journalist van een groot Amerikaans financieel persbureau in Amsterdam. “Vervolgens wil je natuurlijk weten waarom zo iemand vertrekt. Is het een voorbode van tegenvallende cijfers, is er onenigheid over de te volgen strategie? Dat soort zaken kunnen grote invloed hebben op de koers van het aandeel.”
De opmars van de cfo is ook terug te zien in het aantal financiële topmensen dat de stap maakt naar de hoogste positie in het bedrijf. Recentste voorbeeld is de promotie van de 40-jarige Peter Bakker, die na drie jaar als financieel directeur TPG te hebben gewerkt vorig jaar november het roer overnam van Ad Scheepbouwer. Maar er zijn meer cfo's die het tot topman hebben gebracht: Cees van der Hoeven bij Ahold, Jan Michiel Hessels bij Laurus, Pieter Bouw bij KLM en Cees van Luyck bij Getronics. Volgens Elisabeth Huigen, directeur van Robert Walters, een headhuntersbureau dat bemiddelt voor financiële (top)functies, is het profiel van de financials al een paar jaar aan verandering onderhevig. “Vroeger werden veel financiële functies bemand door registrerende boekhouders die vooral een ondersteunende taak hadden. Die functies heb je nu ook nog wel, maar de topfuncties zitten veel dichter bij de business. Daarbij gaat het vooral om financiële generalisten met een brede kijk, die ook op strategisch niveau kunnen meedenken.” Het veranderende profiel stelt volgens Huigen ook andere eisen aan de vaardigheden van de moderne financial. “Commercieel inzicht en communicatieve vaardigheden worden steeds belangrijker. Daar wordt ook met nadruk om gevraagd. Daarnaast wordt een ondernemende instelling verwacht. Met alleen analytisch inzicht en een goed gevoel voor cijfers kom je niet langer in de Raad van Bestuur.”
Dubieus
In 2000 benoemde Management Team Fritz Fröhlich van Akzo Nobel tot beste Nederlandse cfo. Dit jaar wordt voor het eerst een officiële verkiezing gehouden. Geïnspireerd door het Amerikaanse CFO Magazine, een maandblad met ruim 450.000 lezers dat al enkele jaren een soortgelijke verkiezing organiseert, heeft Alex van Groningen Corporate & Finance Training de primeur voor Nederland. In samenwerking met het Nipo heeft het Amsterdamse bureau voor financiële trainingen en cursussen een vragenlijst doen uitgaan naar ruim duizend financiële topmanagers in Nederland. Hen is gevraagd om uit de financiële topmannen van alle beursfondsen van Euronext hun favoriete cfo te nomineren. De winnaar zal donderdag 13 juni worden bekendgemaakt tijdens het Jaarcongres Financieel Management, dat wordt gehouden in het Schiphol Airport Hotel. De 168 respondenten die de vragenlijst terugstuurden hebben genomineerd: Cees Maas (ING), Michael Meurs (Ahold), Judy Boynton (Shell), Jan Hommen (Philips), Rudy Markham (Unilever), David Hazelwood (Heineken), Tom de Swaan (ABN Amro), Mark Armour (Reed Elsevier) en Robert de Bakker (ASM International). Op zich geen verrassende namen, of het zou de cfo van Ahold moeten zijn. Want het supermarktconcern uit Zaandam werd de afgelopen twee maanden al twee keer in verband gebracht met dubieuze boekhoudpraktijken en ook de 'verkapte winstwaarschuwing' van twee weken geleden lijkt niet echt positief bij te dragen aan het imago van Aholds financiële topman.
Hobby's
Naast de vraag wie de financiële topmanagers als hun favoriete cfo beschouwen, liepen in het onderzoek ook een aantal vragen mee die meer inzicht moesten geven in het profiel
van de Nederlandse financial. Ook daarbij wederom weinig verrassingen. De gemiddelde leeftijd van een financieel directeur ligt tussen de 40-50 jaar (40 procent) of 50-60 jaar (32 procent). Een kwart is jonger dan 40 jaar. Ruim driekwart geeft leiding aan 1-50 mensen. Aandeelhouders zijn voor eenderde van de financials de belangrijkste stakeholders in het bedrijf, gevolgd door klanten (30 procent) en eigen personeel (12 procent). Onder de financials is ABN Amro de favoriete bank om zaken mee te doen, gevolgd door ING en Rabobank. De cfo's zien managementkwaliteiten als hun belangrijkste bekwaamheid, op de voet gevolgd door analytische vaardigheden en financiële kennis. En ook met de work/life-balans van de financial zit het, gezien vanuit het perspectief van het bedrijf, wel snor: meer dan de helft van de ondervraagden geeft aan dat ze ruim 80 procent van hun tijd aan hun werk besteden en ongeveer 20 procent aan hun privé-leven. Tot slot de hobby's: reizen is favoriet, op de voet gevolgd door golf en voetbal.
