De Europese regeringsleiders kwamen maandag voor de zoveelste keer in korte tijd bijeen. Omdat de rust op de financiële markten lijkt te zijn teruggekeerd was het een keer geen top der toppen''. De uitkomst was daar ook naar.
Van tevoren was veel lawaai gemaakt rond de nieuwe afspraken over begrotingsdiscipline. Maar in feite werd gisteren niet meer gedaan dan het in december gesloten pact nog eens bekrachtigen. De verklaring die de 27 Europese regeringsleiders na afloop van hun vergadering naar buiten brachten, ging dan ook vooral over het bestrijden van de werkloosheid en het ondersteunen van de economie. Er zijn 23 miljoen Europese werklozen, waaronder heel veel jongeren. Er komt wat Europees geld om hier iets aan te doen en er werden wat vage plannen genoemd: meer traineeships en meer gebruik van bestaande Europese instellingen. Ook kwamen er wat vrijblijvende uitspraken over de beschikbaarheid van krediet en versterking van de gezamenlijke markt, maar dat is iets wat de Europese Unie altijd doet.
Echte problemen blijven liggen
Maar over de gigantische verschillen tussen Noord en Zuid als het gaat om productiviteit en arbeidskosten, uiteindelijk de kern van de problemen in de eurozone: geen woord. Ook niets over de grote problemen op de interbancaire markt (banken lenen elkaar geen geld meer uit en stallen hun liquiditeiten liever bij de ECB) en over de Griekse faillissementsonderhandelingen al helemaal geen woord.
Deze houding is wel te begrijpen. De financiële markten lijken immers te zijn gekalmeerd. De euro heeft wat terrein gewonnen op de dollar, de aandelenkoersen zijn in januari relatief sterk gestegen en de rente op Spaans en Italiaans tienjarig staatspapier is wat gezakt. Maar schijn kan bedriegen.
Veel haken en ogen aan Grieks bankroet
Want hoewel er de hele tijd wordt 'gelekt' dat Griekenland en 'de banken' er bijna uit zijn, laat een deal nog steeds op zich wachten. En de implicaties van het Griekse bankroet, het is gewoon een bankroet als je met schuldeisers om tafel moet voor een schuldsanering, zijn nog niet goed te overzien.
Er zitten namelijk nogal wat haken en ogen aan het hele proces. Zo is bijna zeker dat een deel van de schuldeisers niet akkoord zal gaan met gedeeltelijke kwijtschelding. De Griekse overheid zal, aangejaagd door Europa en het IMF proberen ze de schuldsanering door de strot te duwen. Zij zullen dit juridisch aanvechten en de geschiedenis leert dat de kans op succes groot is.
Maar nog belangrijker is welk precedent het Griekse bankroet schept voor andere eurolanden met financieringsproblemen. In de eurocrisis ging het altijd om de vraag “who is next?” Er is geen enkele reden om te denken dat dit nu niet zo zal zijn. En zover hoeven we niet te kijken om een antwoord te vinden op deze vraag. Op de markt is de afgelopen weken al voorgesorteerd op de situatie dat Portugal Griekenland achterna gaat en ook met zijn schuldeisers om tafel moet. De laatste weken is de rente op Portugese leningen omhoog geschoten.
Strengste verdrag ter wereld tekenen
De Europese leiders hebben even achterover kunnen leunen. In maart gaan ze, in de woorden van minister van Financiën Jan Kees de Jager, ‘het strengste verdrag ter wereld’ tekenen en praten over de hoogte van het permanente Europese noodfonds. Maar de kans is aanzienlijk dat zich voor die tijd een nieuwe escalatie rond Griekenland heeft voorgedaan en de volgende top zich opnieuw in een crisissfeer zal afspelen.
Lees ook:
-
ECB-leningen: keerpunt of uitstel van executie?
- En wat doen de heren zelf?
- Gevraagd: daadkracht
- ‘Eurogeddon onafwendbaar’
- Hoe we de crisis kunnen ontvluchten
