Worstelt u ook met uw eetpatroon? Ons lichaam reageert alleen maar op ons gedrag. Hoog tijd dus om beter naar uw eigen behoeften te luisteren.
Meer dan de helft van de Nederlanders is te dik. Ruim 40 procent wil gezonder gaan eten maar ongeveer evenveel mensen zeggen daar nauwelijks in te slagen. Ondanks onze goede wil blijven we worstelen met ons eetpatroon. We eten te vet, te zout en vooral teveel. Vanuit onze genen is dat goed te verklaren. Maar kunnen we dan alleen maar slank blijven als we ons leven lang vechten tegen onze natuurlijke behoeften?
Gelukkig niet. Volgens voedingswetenschapper Meijke van Herwijnen, gespecialiseerd in gedrag en gewoonten, moeten we juist beter luisteren naar de behoeften van ons lichaam. Als we ons gedrag daarop aanpassen, gaan een prettig leven en een gezond eetpatroon heel goed samen.
Oerbehoeften
Net zoals dieren precies weten wat goed voor ze is, weet de mens dat ook. "Alleen sluit onze huidige samenleving niet meer aan bij ons inwendig systeem", zegt Van Herwijnen. "Overvloed kennen we eigenlijk pas sinds de vorige eeuw. We zijn erop gebouwd om te overleven in schaarste. Maar ons lichaam is daar nog lang niet op aangepast. Onze oerneigingen kunnen ons vervolgens behoorlijk in de weg zitten."
Zes factoren in dat oergedrag zijn volgens Van Herwijnen belangrijk:
- We hebben de neiging tot hamsteren (veel eten, uit voorzorg voor mindere tijden)
- We komen alleen in beweging als dat écht nodig is (om geen energie te verspillen)
- We zoeken beschutting en comfort (om ons lichaam te sparen)
- We willen beter zijn dan andere mensen (want de sterksten overleven)
- We zijn voortdurend alert op nieuwe informatie (in verband met mogelijk gevaar)
- We willen aantrekkelijk zijn (zodat we een partner vinden en ons kunnen voortplanten)
In de samenleving van tegenwoordig geeft dat gedrag conflicten. "Als je gaat lijnen, krijgt je lichaam het signaal dat er voedseltekort is en gaat het juist extra hard vet opslaan. Door te lijnen krijg je honger en heb je minder energie. In sporten heb je dan helemaal geen zin meer. Je ziet andere mensen lekker eten en jij mag niets. Je houdt het dieet dus niet lang vol. En zodra je stopt ga je extra eten, want dat zijn je oerneigingen na voedseltekort."
Onrust en stress
Lijnen kan ons dus dik maken. Maar onrust en stress kunnen dat ook. "Mensen zijn voortdurend gespitst op nieuwe informatie. Vroeger was dat nodig om gevaar te ontwijken en beter te zijn dan anderen. Tegenwoordig is het ondoenlijk om alle informatie die op ons afkomt bij te houden. Als we dat toch proberen, raken we gestresst. Het lichaam vat die onrust op als signaal dat er iets niet in orde is, en dat er actie moet worden ondernomen. Eén van die acties is eten. Maar onrust kan bijvoorbeeld ook leiden tot roken, drinken, teveel geld uitgeven of ruzie maken."
Tot slot speelt rust een belangrijke rol. "Als we te weinig slapen of op ons werk te weinig pauze nemen, maakt het lichaam stresshormonen aan. Die verstoren de stofwisseling. Cellen reageren niet meer goed op insuline en kunnen geen glucose (energie) meer binnenhalen. Daardoor krijg je meer zin in zoet, vet en zout eten.'
Wie wil afvallen of gezonder wil gaan eten, moet dus niet gaan lijnen, maar beter luisteren naar de behoeften van zijn lichaam. Van Herwijnen: "Hou op met vechten tegen die oerbehoeften, maar gebruik ze op een manier die klopt. Leer jezelf om honger niet te negeren, maar te stillen met gezonde voeding, om genoeg te slapen en om je hoofd af en toe leeg te maken."
Starten met gezonder leven
Als u nú wil beginnen met een gezonder leef- en eetpatroon heeft Meijke van Herwijnen een aantal direct toepasbare tips.
# Ga uit van behoeften in plaats van verboden
Zorg dat je alles krijgt wat je lichaam nodig heeft, dan komen de oerbehoeften tot rust. Stel een maaltijd niet uit, maar eet wat gezonds op het moment dat je honger hebt. Kies niet voor zo min mogelijk calorieën, maar voor dat waar uw lichaam om vraagt. Als je jezelf tijdens de lunch op rantsoen zet, is de kans groot dat je later die middag op zoek gaat naar zoetigheid.
# Vind een balans tussen inspanning en ontspanning
Slaap genoeg en neem ook tijdens de werkdag voldoende rust. Gebruik de middagpauze niet om emailtjes weg te werken, maar om rustig te genieten van de maaltijd en eventueel een wandeling te maken.
# Stel vast wat echt belangrijk is in uw leven
Bepaal wat belangrijk is en doe die dingen eerst. Laat je niet afleiden door zaken die misschien urgent lijken maar niet van werkelijk belang zijn. Dat geeft voldoening en voorkomt onrust die kan leiden tot teveel eten.
# Stel een grens aan de informatie die u bijhoudt
We hebben de neiging om voortdurend alle beschikbare informatie in ons op te nemen. Maar teveel informatie moeten verwerken, geeft stress. Maak dus een bewuste keuze: welke tijdschriften, websites, tv-programma’s volg je en welke niet.
Veranderingen op de werkvloer
Leidinggevenden kunnen hun medewerkers bewust stimuleren om gezonder te werken en te leven. Van Herwijnen: "Gezondheidsweken en een verantwoord menu in de bedrijfskantine zijn leuk, maar veranderen niet wezenlijk iets. Zorg liever dat uw medewerkers hun werkdag beter leren indelen. Laat ze bijvoorbeeld eens een cursus timemanagement volgen."
Ook de balans tussen inspanning en ontspanning kan vaak beter. "Stimuleer mensen om pauzes echt te nemen en plan geen vergadering tijdens de lunch. Non-stop doorwerken lijkt efficiënt maar is het niet. Vermoeide mensen kunnen geen prioriteiten meer stellen en hun denkcapaciteit wordt minder."
Maak een einde aan de informatie overload op het werk. "Stop de cc-cultuur. Wat is het nut van dagelijks honderden e-mails in je inbox?" 
Van Herwijnen: "Gezonde medewerkers zorgen voor een gezond bedrijf. Wat dat betreft zijn mensen te vergelijken met machines, die laat je ook niet draaien zonder fatsoenlijk onderhoud en goede smeerolie."
En u?
Heeft u zelf een tip om blijvend het roer om te gooien? Mail uw suggestie naar [email protected]. De tien beste inzendingen worden beloond met het boek 'Meer energie' of 'Weg met de weegschaal' van Meijke van Herwijnen (graag in de e-mail uw voorkeur voor een boek aangeven).
Lees ook:
- Gezond leven is makkelijk
- Maak uw werknemers weer gezond
- Nederlandse werknemer heeft geen tijd voor de lunch
- Dikke mensen passen niet in bedrijfsbeeld
