Wie werden er niet gevraagd voor het prestigieuze, door onze minister-president persoonlijk voorgezeten Innovatie Platform? De economen! Daardoor voelen ze zich niet alleen gepasseerd, ze vrezen zelfs voor het landsbelang. Want het CPB stapelt vergissing op vergissing en beleidsmakers maken vooral verkeerde analyses. Dus willen de economen een eigen platform. Moeten we daar blij mee zijn? Ik dacht het niet. Het sterkste punt van economen is immers het geven van verklaringen achteraf. Een vaardigheid die bij parlementaire enquêtes zeker bruikbaar is, maar nutteloos als het om de toekomst gaat. Voorbeelden te over: we krijgen achteraf-verklaringen voor het mislukken van de fusiebesprekingen tussen Alitalia en KLM, en voor het maatschappelijke tumult rond de Betuwelijn. Achteraf concluderen de economen dat de umts-frequenties te duur verkocht zijn waardoor KPN in de problemen komt. En na het debacle van Ahold-topman Cees van der Hoeven melden ze dat Ahold beter over de cultuurverschillen had moeten nadenken alvorens met Amerikanen in zee te gaan, terwijl in de periode vóór de bestuurscrisis Van der Hoeven door dezelfde economen nog bewierookt werd als een van de beste managers die ons land ooit heeft voortgebracht. Omdat economen zelf ook wel weten dat het achteraf makkelijk praten is, wagen zij zich af en toe aan het ontwikkelen van een visie op de toekomst. Maar dat kunnen ze dus niet. Zo kondigden ze destijds opgewonden de komst van de Nieuwe Economie aan. Afwisseling van hoog- en laagconjunctuur zou tot het verleden gaan behoren. We zouden een periode tegemoet gaan met constant lage inflatie bij een voortdurend toenemend bruto nationaal product. De Oude Economie zou alle zeilen bij moeten zetten en Nederland moest heftig investeren in e-business en in infonomics. Het pakte echter anders uit en de achteraf-verklaring van de economen luidt dat er toen sprake was van een internethype. Klaar. Op een enkele uitzondering na weten economen niet wat er op de vloer van de moderne kennisintensieve organisatie gebeurt en dat willen ze ook niet weten. Ze geven er de voorkeur aan abstract te blijven praten over arbeid en kapitaal en hebben geen idee van de echte problemen van ondernemers. Ingenieurs daarentegen weten dat een van de grootste problemen op dat gebied innovatie is. Ze hebben niet zo veel verstand van notulen en beleidsdocumenten en kunnen het verleden niet slim verklaren, maar ze kunnen wel nieuwe dingen maken die het doen. Gelukkig zijn zeven van de vijftien leden van het Innovatie Platform ingenieur. Dus dat zit wel goed.
Mathieu Weggeman is hoogleraar organisatiekunde aan de TU Eindhoven en chef innovatie van de Baak Managementcentrum VNO-NCW
Winkelmand
