Xavier Niel, de ceo van Iliad, heeft 15 miljard dollar geboden voor T-Mobile US. Wat bezielt de op 6 na rijkste man van Frankrijk?
Een ZX81, daar begon het allemaal mee in 1981. Xavier Niel uit Créteil, een slaapstadje ten oosten van Parijs, kreeg op zijn 14de van zijn vader een computer die werd ontwikkeld door het Britse Sinclair Research (foto onder). Het ding had een intern geheugen van maar liefst 1 kilobyte. Al snel bleek dat Niel talent had voor programmeren en in die zin was hij gezegend dat hij in Frankrijk opgroeide. Daar werd namelijk in 1982 al Minitel opgericht, een voorloper van het internet, dat gebruik maakte van telefoonlijnen. Je zocht er telefoonnummers mee op en deed er bestellingen mee.
Seks als basis
Op basis van Minitel startte Niel op 19-jarige leeftijd zijn eerste bedrijfje, dat gebruikers in de gelegenheid stelde seksueel getinte chats te versturen. Met het geld dat de schoolverlater overhield aan de verkoop van deze onderneming investeerde hij enerzijds in peepshows en sexshops, anderzijds in World-NET, de allereerste internet service provider van Frankrijk. Dat was in 1993. Een jaar voordat de internetbubbel barstte in 2000 verkocht hij het bedrijf, waardoor Niel ongeveer 45 miljoen had om de wereld mee te veroveren.
Vrij gratis
Nou ja, eerst Frankrijk dan. In 1999 richtte hij een nieuwe internetprovider op, Free genaamd. De naam was niet lukraak gekozen, aangezien de toegang tot de modem, in tegenstelling tot andere providers, gratis was. Sindsdien heeft Niel er alles aan gedaan om de Franse telecommarkt te liberaliseren. Zo lanceerde hij in 2002 de Freebox, de mondiale primeur van een zogeheten triple play-pakket, dus televisie, internet en telefoon. In de VS zou een dergelijk pakket pas drie jaar later worden geintroduceerd. Abonnees betaalden 30 euro per maand voor zo'n pakket, een prijs die ver onder de gangbare prijzen in Frankrijk lag en die in de loop der jaren ongewijzigd bleef, ook nadat een blu-rayspeler, digitale recorder en onbeperkt bellen in het binnenland werden toegevoegd aan het pakket. Het zorgde ervoor dat Free binnen een aantal jaren uitgroeide tot de één na grootste internetprovider, achter Orange, het voormalige staatsbedrijf France Télécom.
Even brommen
Zo rond 2004 kwam Niel vanwege zijn peepshow-keten in opspraak. Aanvankelijk werd hij beschuldigd van de meest wilde zaken, nadat bleek dat een peepshow in Straatsburg als dekmantel werd gebruikt voor prostitutie. Het onderzoek duurde een jaar of vier. Niel werd uiteindelijk veroordeeld voor het verduisteren van ongeveer 200.000 euro. De aantijgingen van prostitutie hielden geen stand in de rechtszaal. In totaal zat Niel 4 weken vast in de La Santé gevangenis in Parijs, ook kreeg hij een voorwaardelijk celstraf van 2 jaar en een boete van 250.000 euro. Het is lastig om Niel te strikken voor een interview en als het al lukt, spreekt hij maar weinig over deze zwarte bladzijde in zijn carrière. Meestal houdt hij het bij: 'Ik heb stomme dingen gedaan in mijn leven, maar daar heb ik ook voor geboet.'
'Wij zijn geen zigeuners'
In 2009 kreeg Niel met Free, dat hij inmiddels had ondergebracht in zijn holding Iliad, een licentie om naast Orange, SFR en Bouygues de vierde aanbieder op het gebied van mobiele telefonie te worden. In plaats van een eigen netwerk te bouwen, werd de capaciteit en connectie gehuurd van Orange en kon Free zich positioneren als de prijsvechter die het was. In 2012 was het dan eindelijk zover en presenteerde Free Mobile zich als een provider met een pakket voor amper 20 euro per maand (ongeveer de helft van de prijs van de andere 3 providers), waarmee je onbeperkt kon bellen, internetten en sms-en. Miljardair Martin Bouygues, ceo van Bouygues, was not amused en reageerde neerbuigend op de prijzen van Free Mobile door te zeggen dat hij niet de intentie had om 'zigeuners toe te laten op het gazon van zijn kasteel'. Niel, ook niet op zijn achterhoofd gevallen, stuurde vervolgens een reclamevrachtwagen naar het hoofdkantoor van Bouygues met daarop de tekst: 'Wij zijn geen zigeuners.'
Veel leuker dan de loterij
Ondertussen was het besef bij Niel doorgedrongen dat hij de aangewezen persoon was om buiten het establishment om de Franse innovatiedrang blijvend te stimuleren. Vandaar dat hij in 2010 samen met Jeremie Berrebi Kima Ventures oprichtte. Met dit fonds investeert Niel jaarlijks in 50 tot 100 startups, voornamelijk op het gebied van internet. Volgens Niel is dat namelijk de enige manier om Frankrijk de 5de economie ter wereld te laten blijven. Tegen de Financial Times verklaarde Niel op eigen houtje in gemiddeld twee van dergelijke startups per week te investeren, omdat 'het veel meer oplevert dan de loterij en bovendien ook leuker is'. Eind vorig jaar richtte Niel met twee compagnons een tech-opleidingsinstituut op. Het heet 42, naar het getal dat alles omvat volgens 'The Hitchhiker's Guide to the Galaxy'. Niel stak er 70 miljoen euro van zijn eigen geld in. Hoewel de toelatingseisen vrij strikt zijn, is de opleiding gratis, kunnen studenten voor noppes overnachten, zijn er geen examens of diploma's en worden zelfs beurzen uitgedeeld aan jongeren die het niet zelf kunnen betalen. Op die manier maken ook minder bedeelde Fransen kans om een imperium als Xavier Niel op te bouwen.
Hoge bomen
Toch investeert Niel niet alleen in nieuwe media. Zo nam hij met een groep investeerders in 2010 een meerderheidsbelang in een van de grootste kranten van Frankrijk, Le Monde. Op dat moment was Nikolas Sarkozy president van Frankrijk en die probeerde koste wat kost de overname tegen te houden. Sarkozy noemde Niel steevast 'de peepshow-man'. De journalisten van de krant, die uiteraard argwanend stonden tegenover de kandidaat die Sarkozy's voorkeur had, kozen massaal voor Niel als nieuwe eigenaar. Daarna volgden nog twee landelijke media, om de plurifomiteit in stand te houden, en bemachtigde Niel ook de rechten van het lied 'My Way', het bekendst geworden door de uitvoering van Frank Sinatra, maar inmiddels honderden keren gecoverd.
What's next?
Dankzij de Free-abonnementen, die gemiddeld 50 procent goedkoper zijn dan die van de concurrenten, ontstond er een prijzenoorlog in Frankrijk. In het eerste jaar mocht Free Mobile ruim 5 miljoen nieuwe klanten verwelkomen. De drie concurrenten worstelden met Free Mobile en moesten de afgelopen jaren flink reorganiseren om het hoofd boven water te houden. Inmiddels vinden de grote 4 dat er iets moet gebeuren. In maart dit jaar werden onderhandelingen opgestart over fusies tussen de Franse telecombedrijven. Bouygues zou SFR overnemen, waardoor Free Mobile het totale mobiele netwerk van Bouygues mocht overnemen. Ook de Franse overheid was van mening dat het aantal mobiele aanbieders van vier naar drie moest worden teruggebracht. Toch bleek begin juli dat geen van de overnameplannen doorgang vond: Bouygues had geen trek in een overname door Orange, dat eveneens geen sjoege kreeg bij Iliad, waardoor de Franse situatie tot op heden onveranderd is.
De blik naar buiten
Xavier Niel besloot daarop eind juli zijn blik naar buiten te richten en een waanzinnig bod op T-Mobile US uit te brengen: 15 miljard dollar voor 56,6 procent van de aandelen. Who knows wat dat Niel gaat opleveren. Analisten wensen hem echter veel succes, meldt Bloomberg, want het bod ligt hoger dan de waarde van Iliad zelf en de synergie van 10 miljard dollar waar Niel op hoopt, bestaat helemaal niet. Maar Niel, die door de een de Franse Steve Jobs wordt genoemd en door de ander de Franse Elon Musk, heeft in het verleden wel gekkere dingen uitgehaald.
Bron foto's
