Deepak Chopra hielp Bill Clinton door de Lewinsky-affaire, was getuige in de rechtszaak van Michael Jackson en adviseert tal van topmanagers. Wat hij ze leert? Emotioneel communiceren en behoeften van medewerkers onderkennen. “Een menselijke behoefte is niet salaris ontvangen, maar waardering krijgen.”
Je moet er maar zin in hebben. Om zeven uur ’s ochtends door een wildvreemde Amerikaan geknuffeld worden. Terwijl buiten de hel losbreekt in het drukke verkeer op Broadway in Manhattan overheerst in de kelder van het Deepak Chopra Centrum serene rust. Hier wordt elke ochtend gemediteerd en yogales gegeven. Niet zomaar een yogales, maar een les op basis van De zeven spirituele wetten van succes, een van de vele bestsellers van Deepak Chopra.
De Indiase arts schreef ruim veertig boeken en vestigde onlangs een tweede spiritueel centrum in New York. Vandaag komt de wet van het karma aan bod. De yogalerares praat tussen de oefeningen over oorzaak en gevolg en de keuzemogelijkheden die wij elke dag hebben. Het gaat om bewustzijn. We moeten afstand leren nemen en naar onze keuzes kijken en de consequenties. Als onze keuzes een aangenaam gevoel geven en onszelf en anderen geluk brengen, zijn we op de goede weg. En de knuffel? Die heeft een positief effect op ons welbevinden. Een yogales is de goedkoopste manier om je in het centrum van Chopra spiritueel te laten verlichten. De lichamelijke behandeling op basis van de Indiase geneeswijze Ayurveda kost duizenden dollars. Wie de spirituele leider als spreker wil boeken betaalt de hoofdprijs: rond de vijftigduizend dollar.
Chopra is niet onomstreden. Zijn visie op geneeskunde – hij zegt dat gelukkige gedachten tot gelukkige moleculen leiden – maakte hem in westerse medische kringen niet geliefd. Het leverde hem zelfs een aantal rechtszaken op. Zijn status varieert van goeroe tot charlatan, afhankelijk van wie je het vraagt. Chopra zegt hier wijselijk over dat dit meer zegt over de mensen zelf dan over hem. De Indiër heeft veel bekende aanhangers. Naar verluidt heeft hij Bill Clinton door de Lewinsky-affaire geholpen. Ook was hij een van de vele getuigen in de rechtszaak van Michael Jackson. De Amerikaanse designer Donna Karan kreeg van haar bedrijf een zwijgplicht opgelegd nadat zij bekendmaakte dat zij zich bij beslissingen door Chopra liet leiden. Chopra zelf praat liever niet over zijn beroemde cliënten.
Deepak Chopra geeft interviews aan Nederlandse media omdat hij in april twee lezingen komt geven in ons land. Net als veel andere goeroes is hij klein van stuk. Met zijn designerkleding en een met diamanten ingelegde bril zou hij net zo goed modeontwerper kunnen zijn. Hij heeft vriendelijke, bruine ogen, praat zacht en is vanwege zijn Indiase accent moeilijk te verstaan. Tijdens het gesprek speelt hij met zijn hippe mobieltje en beantwoordt in alle rust een telefoontje van een kennis uit het Midden-Oosten.
U zegt dat wij het beste lesgeven in wat wij zelf nodig moeten leren. Wat moet u zelf dringend leren?
“Ik heb een enorme behoefte aan goedkeuring van anderen. Ik kom er langzaam over heen.”
Uw boeken zijn in dertig talen vertaald en twintig miljoen keer verkocht. Is dat niet voldoende goedkeuring?
“De behoefte aan goedkeuring is de drive achter mijn werk. Het wordt ook de wijsheid van onzekerheid genoemd. Als jij je zeker voelt, ben je gedoemd te mislukken. Ik heb nog nooit een succesvol iemand ontmoet die niet onzeker is. Ik noem het goddelijke onvrede. Verwarring, onvrede en chaos zijn belangrijk voor de ontwikkeling. Onzekerheid is de drijvende kracht.”
Geldt dat voor iedereen? Niet iedereen is succesvol.
“Onzekerheid is het begin. Je moet je daar op gegeven moment overheen zetten en je onzekerheid loslaten. Anders leidt het tot niets.”
Wat was voor u de moeilijkste les om te leren?
“Dat je anderen niet kan veranderen. Alleen jezelf. Het ego verlangt naar waardering en aandacht, maar daar komen geen mooie dingen uit voort. Dan hou je er een onbevredigd gevoel aan over. Je moet op zoek gaan naar je eigen passie en je unieke talenten. Daarvoor moeten we naar binnen durven kijken.”
U heeft het vaak over spiritueel leiderschap. Wat moeten wij ons daarbij voorstellen?
“Spiritualiteit is creativiteit en bewustzijn. Het is niet religieus en kent geen dogma’s. Spiritualiteit betekent creatief potentieel. Of dat nou muziek, poëzie of technologie is. Een spirituele leider is het symbool van de gezamenlijke ziel van een groep individuen. Hij kanaliseert de energie en creativiteit.”
Pardon?
“Een leider moet op zoek gaan naar de ziel van een onderneming. Wat de ziel is? Relaties, zingeving, intuïtie, visie en inspiratie. Allereerst moet een leider zijn eigen ziel ontdekken. Vervolgens moet hij het potentieel van zijn volgers verwezenlijken. Het gaat niet over jezelf, maar over de talenten en behoeften van anderen. Een spirituele leider zorgt voor verbondenheid, vertrouwen en gevoelens van zekerheid. Dat zijn mensen zich geborgen voelen.”
Hoeveel spirituele leiders kent u?
“Nelson Mandela, Desmond Tutu, Mahatma Ghandi, Moeder Theresa et cetera.”
En in het bedrijfsleven?
“Geen bekende namen, geen ceo’s, geen beroemdheden. Het zijn vooral middenmanagers.”
Is het voor managers moeilijk hun spiritualiteit te ontwikkelen?
“Nee, het is zelfs de beste manier om een succesvol bedrijf te runnen. Ik geef les op business-scholen als Harvard en Stanford en ik zie een sterke behoefte aan spiritueel leiderschap. Logisch, omdat spiritueel leiderschap over zaken gaat als teambuilding en emotionele binding met het bedrijf. Dat vertaalt zich direct in resultaten.”
Maar managers zijn vooral gericht op financiële resultaten. Een manager wordt niet afgerekend op de emotionele binding van zijn medewerkers.
“Klopt, maar dat verandert langzaam. Je moet een nieuwe generatie managers kweken. Spiritueel leiderschap is iets dat je kan leren en dat gaat het beste met jonge mensen die nog niet zijn vastgeroest in hun overtuigingen.”
Is er ander leiderschap nodig in de 21ste eeuw dan in de voorgaande eeuw?
“Ja. De tijd is rijp voor meer verlichting en spiritueel leiderschap. Wij zijn ons nu meer bewust van belangrijke zaken als mensenrechten en ecologie. In het verleden respecteerden we de natuur en mensen niet. Inmiddels zijn er steeds meer bewegingen die een poging doen om de wereld beter te maken.”
Wat voor leider bent u zelf?
“Ik heb geen politieke of zakelijke ambities.”
Maar u leidt toch een organisatie?
“Nee, daar heb ik mensen voor. Ik heb geen idee wat wij omzetten en bemoei me niet met de gang van zaken. Ik doe waar ik goed in ben: lezen en lesgeven.”
U werkt als persoonlijke coach voor bestuursvoorzitters. Wat zijn hun grootste problemen en angsten?
“De loyaliteit en het commitment van hun medewerkers. Als je medewerkers niet tevreden zijn is de zaak ook niet succesvol.”
Hoe helpt u de managers?
“Ik train ze om op verschillende niveaus te communiceren. Niet alleen intellectueel maar ook emotioneel. Je moet behoeften onderkennen. Een menselijke behoefte is niet salaris ontvangen, maar waardering krijgen. Een medewerker wil zich ergens thuis voelen en een onderdeel van een team zijn. Als een leider daarvoor kan zorgen, creëer je een veilige omgeving waar medewerkers hun talent verwezenlijken.”
Er zijn over dit onderwerp duizenden boeken geschreven die miljoenen keren zijn verkocht. Toch noemt u onze samenleving emotioneel en spiritueel bankroet. Hoe kan dat?
“Miljoenen boeken veranderen niets. Er is nog steeds een grote groep mensen materialistisch ingesteld. Die vooral op hun eigen ego zijn gericht. Wij moeten een kritieke massa van mensen hebben die geloven in een betere samenleving. Daarvoor heb ik een wereldwijde organisatie Alliance for the New Humanity opgezet. Wij hebben de technologie om wereldwijd problemen in no
time op te lossen als wij onze gezamenlijke intelligentie weten te gebruiken. Alleen het ego moet opzij worden gezet.”
Wat zou u onmiddellijk willen veranderen in deze wereld?
“Het zelfbeeld van mensen. Het gevoel te weten wie je werkelijk bent. Geen individu, maar een onderdeel van een groter geheel. Als mensen door zouden hebben dat zij zijn verbonden met alles wat er in de wereld gebeurt, zouden er veel minder vreselijke dingen gebeuren.”
En wat moeten managers in het bedrijfsleven nodig leren?
“Het belangrijkste is dat zij vragen leren stellen aan hun medewerkers. Wat zijn de behoeftes en hoe kan je die als manager verwezenlijken. Ik zou hun alles leren over de menselijke behoeftes: zekerheid, zingeving of intuïtie.”
Geen businessvaardigheden?
“Teambuilding is een business skill. De rest kan je aan de
accountants overlaten.”
Is er voldoende leiderschap in de wereld?
“Nee, absoluut niet. Er is een enorm verlangen naar leiderschap. Een grote honger om het menselijke potentieel te verwezenlijken. Ik was laatst in een meeting in Argentinië waar men zich in het begin aan elkaar voorstelde. Iedereen begon met zijn functieomschrijving, Ik ben baas daar, hoofd van die afdeling etc. Waarom praten we zo zelden over wat ons menselijk maakt? Iedereen heeft toch pijn geleden, is verliefd geworden of houdt van muziek of literatuur. Laten we het daarover hebben, dan hebben we een veel mooiere wereld.”
Kan het werkelijk veranderen? En welke rol speelt leiderschap daarbij?
“Ja, wij kunnen alles veranderen en alles ontwikkelen. Leiderschap speelt een cruciale rol. Ik geloof niet in geboren leiders. Voor elke leider is tijd en plaats bepalend. Het is de context die een leider maakt. Voor Ghandi of Martin Luther King was de context het meest relevant.”
U stelt dat elk probleem kan worden opgelost door het volgen van spirituele wetten. Hoe zit het dan met uw eigen land India? Of Afrika? Zijn deze landen spiritueel verarmd?
“Ja, dat is het gevolg van jarenlange uitbuiting en onderdrukking.”
Waarom woont u dan niet in India. Bent u daar niet harder nodig?
“Ik werk en leef over de hele wereld. Ik woon voornamelijk in het vliegtuig. Ik doe van alles. Ik werk op dit moment bijvoorbeeld met de Verenigde Naties om de millenniumdoelstelling te behalen. Maar doelstellingen zijn niets zonder creatief en spiritueel leiderschap.”
U vraagt 50.000 dollar voor een lezing. Is dat ook spiritueel leiderschap?
“Ik vraag inderdaad veel geld. Zo financier ik al mijn activiteiten over de hele wereld. Ik verzamel geen geld. Er zijn ook lezingen die ik gratis geef aan non-profitorganisaties. Het geld moet ergens vandaan komen.”
U krijgt ook behoorlijk wat kritiek. Zo zouden uw methoden niet wetenschappelijk verantwoord zijn. Hoe gaat u daarmee om?
“Ik ga met iedereen in discussie die dat wil. Wie mij onwetenschappelijk vindt, is bevroren in een overbodige kijk op de wereld. Als ik me druk zou maken over kritiek zou ik geen werk gedaan krijgen. Er zullen altijd mensen zijn die mij bekritiseren. Daar zal ik mee moeten leven. Zoals Oscar Wilde zegt: mijn beste vrienden zijn mijn slechtste critici.”
Op 9 en 11 april geeft Deepak Chopra lezingen in Nederland.
CV Deepak Chopra
1947 geboren in New Delhi
1968 studeert af aan het All India Institute of Medical Sciences in India
1970 arts en later hoofd New Jersey Hospital en University of Virginia in de VS, praktijk in Boston
1985 directeur Maharishi Ayuerveda Health Center in Lancaster, Massachusetts
1993 directeur Sharp Institute for Human Potential in San Diego
1995 oprichting Chopra Center for Well Being in California
2005 opening tweede centrum in New York
Deepak Chopra is getrouwd en heeft een zoon en een dochter
