Chronisch ziek en door alle behandelend artsen opgegeven? Probeer het eens in Tiel, bij Jomanda. Bijna bankroet en door de eigen effectenbank en haar analisten van de regen in de drup geholpen? Zoek een beleggingsgoeroe. Even voorstellen.
1 Rienk Kamer, oplichter of financieel wonderkind?
Tip > Ga in goud of cash!
Beleggingsexpert, publicist, schrijver en kunstverzamelaar noemt Rienk Kamer zichzelf op zijn website. Oplichter, geldwolf en notoire kletskous zijn een aantal andere veelgehoorde typeringen voor Neerlands eerste echte beursgoeroe. Met de bestseller Alles over geld brak selfmade beleggingsexpert Kamer in 1976 door bij het grote publiek. Vermogende particuliere beleggers stonden in de rij om een graantje mee te pikken van Kamers American Land Program: een fonds dat in Amerikaanse grond investeerde en beleggers een fiscale ‘superaftrek’ voorspiegelde. Maar het liep anders. De door Kamer aangekochte stukken land bleken dorre stukken woestijn, Kamer werd gearresteerd en de fiscale voordelen werden geschrapt. Een smet op zijn blazoen, maar zijn ster als beursgoeroe bleef onverminderd schijnen. Met zijn aandelenhandel, lezingen, 0900-nummers, seminars en nieuwsbrieven harkt Kamer jaarlijks miljoenen binnen. “De kunst is om dezelfde informatie zo vaak mogelijk
te verkopen,” vertrouwde Kamer het Algemeen Dagblad in 1992 toe. “Ik heb naast de nieuwsbrief een speciale faxservice, ik lever aan grote beleggers, er is een 06-advieslijn en tenslotte gebruik ik de informatie zelf. Kortom: één keer moeite en er vijf keer aan verdienen.” Voor alweer het veertiende Rienk H. Kamer-Symposium, op 12 november in Den Haag, verwachtte Kamer net als in voorgaande jaren een kleine tweeduizend bezoekers. Voor 310 euro per persoon konden beleggers tijdens Kamers vijf uur durende monoloog ongeremd griezelen. Niet zozeer van Kamer zelf, als wel van zijn immer inktzwarte toekomstverwachtingen. “Tycoons vallen om, banken gaan failliet en mensen verkopen gedwongen hun huizen. De VS heeft in de laatste tien jaar meer schulden gemaakt dan in de tweehonderd jaar daarvoor. We weten niet meer wat het geld waard is en op sociaal gebied kunnen we onze beloften niet waarmaken,” zo somberde hij al in 1992. In 1996 zag hij plotseling een zwak licht aan het einde van de tunnel. “Vanaf 2000 veert alles op,” orakelde hij op zijn symposium, maar zoals we inmiddels weten, ging het vanaf toen juist goed mis. Kamer praat dus weer in doemscenario’s. Zijn laatste symposium droeg de onheilspellende titel The perfect storm. De stilte vóór de storm, daar ging het 12 november eigenlijk over. “Dwazen rennen binnen waar wijze mensen niet meer durven te handelen,” luidt de aanhef van Kamers landelijke reclamecampagne. Terwijl particuliere beleggers na de grote schrik van de beursmalaise weer schoorvoetend de beursvloer opscharrelen, trekt smart money zich op dit moment juist grootschalig terug, weet Kamer. “De stilte waarin die grote topbeleggers zich uit alle markten terugtrekken is natuurlijk een oorverdovend signaal, waarbij u echter niet verdoofd stilletjes moet blijven toekijken,” waarschuwt hij. Profiteer van de wetenschap dat we in de stilte voor de storm zitten en speel op zeker. Kamer adviseert cash of goud als vluchthaven. Verder hebben aandelen met een hoog dividendrendement Kamers warme belangstelling: “Gewoon beursgenoteerd in enkele westerse landen, die gemiddeld 14 à 16 procent per jaar contant dividend uitkeren.” Hij verwacht dat de hoogdividendaandelen stormbestendiger zullen zijn. “Het zou wel eens de nieuwe toekomst voor de ernstig door koersongelukken en bedrijfsschandalen (bij bovendien geen of laag dividend) in onmin geraakte aandelen kunnen worden. Redding op het randje voor onder andere pensioenen en hun fondsen?”
2 Hoe OK is Willem Okkerse?
Tip > OK fonds
Een van de best bewaarde geheimen van beursgoeroeland is ongetwijfeld de OK-score van Willem Okkerse. Met behulp van het jaarverslag, een simpele computer en 150 in het diepste geheim ontwikkelde rekenregels, becijfert Okkerse in een handomdraai hoe ‘OK’ het betrokken aandeel is. Gezondheid en vitaliteit van de onderneming zijn daarbij de focus. Heeft een bedrijf eigenlijk niet te veel schulden? Zijn de marges gezond en in hoeverre tasten overnames de kaspositie aan? Scores variëren van één (‘zeer OK’) tot tien (op sterven na dood). Okkerse beweert dat hij dankzij zijn OK score debacles als bij Getronics, Landis, Ceteco, Ahold, Enron en Worldcom vroegtijdig wist te onderkennen. Achteraf is het uiteraard makkelijk praten, maar in het geval van Ahold deed Okkerse zijn voorspelling en plein publique – in de televisiestudio van Harry Mens – en bijna een jaar voordat de bom in Zaandam daadwerkelijk barstte. Vorig jaar augustus orakelde hij in Elsevier ook raak: “Unilevers winst staat voortdurend onder druk. Dat kan het concern niet blijven pareren met besparingen. Het gevaar is dat Unilever te weinig geld overhoudt om het dividendbeleid te handhaven.” Een maand later kwam Unilever inderdaad met een winstwaarschuwing en Okkerses ster begon te rijzen. De Wassenaarse vermogensbeheerder First Capital zag handel in Okkerse en lanceerde het OK Fonds Nederland. Het fonds belegt uitsluitend in fondsen uit de AEX index (exclusief banken en andere financiële instellingen) met een score van één tot zes. Blijkt een AEX fonds net als Unilever niet OK, dan gaat het desbetreffende geld op deposito. Terwijl de AEX index sinds 30 september 1998 bijna een kwart in waarde daalde, ging het OK fonds met maar liefst 40 procent omhoog, zo meldt de OK-website. Dat is opvallend, ja zelfs onmogelijk, want het OK fonds bestaat pas sinds 1 juli vorig jaar. Wie goed zoekt vindt onder aan de pagina een voetnootje: “De koersontwikkeling in de periode voor 30 juni 2003 is tot stand gekomen door toepassing van het beleid van het OK Fonds Nederland op de AEX. De koersontwikkeling is door een externe accountant gecontroleerd.” Geen harde cijfers dus, maar een fictief wat-als-we-op-tijd-waren-begonnen-scenario. En daar zet de accountant zijn handtekening onder? Jazeker, zo vertelt First Capital’s Bernt Hofstad. De OK-formule is al jaren dezelfde, dus kon hij ermee volstaan onder het toeziend oog van de accountant de openbare jaarcijfers in te voeren, et voila. Toezichthouder AFM kreeg keurig een afschrift en verder niets meer van gehoord. Toch loopt het volgens Hofstad nog niet erg storm bij het OK fonds. Iets met marketing en distributie, gokt hij, maar het ligt meer voor de hand dat beleggers na lezing van de voetnoot nog eens goed naar het werkelijk behaalde rendement hebben gekeken. Dat valt tegen. Zo‘n 6,5 procent in vijf kwartalen. Het is weliswaar beter dan de magere 2 procent die de AEX in dezelfde periode mocht bijschrijven, maar toch niet wat je op basis van eerder genoemde fictieve rendementen zou mogen verwachten. Als belangrijkste verklaring voert Hofstad aan dat inmiddels 40 procent van het fondsvermogen op deposito staat: “De rest van de AEX fondsen is volgens ons gewoon niet OK. En zij die dat wel zijn worden vanzelf meer waard, wacht maar af.”
3 Steun van Royce Tostrams
Tip > IHC Calland, ABN Amro en Fortis
“Beleggers zijn kuddedieren,” zegt Royce Tostrams. “Met technische analyse doe je eigenlijk niets anders dan het pad van de kudde proberen te vinden.” Gewapend met liniaal en koersgrafieken speurt Tostrams al ruim 25 jaar naar trendlijnen, steunpunten, weerstandsniveaus, koersdoelen en moving averages. Welkom in de wondere wereld van de technische analyse. Patronen herhalen zich en zo is de toekomst uit het verleden af te lezen, denken Tostrams en zijn collega’s. Onzin menen sceptici, want wie lang genoeg zoekt, vindt vanzelf wel een paar patronen. Van enige voorspellende waarde is al helemaal geen sprake: ook een kapotte klok geeft twee keer per etmaal de goede tijd aan. Tostrams ligt niet wakker van de kritiek: “Dat er met mijn adviezen geld wordt verdiend is het enige bewijs dat ik nodig heb.” De laatste tijd valt hij met zijn voorspellingen regelmatig in de prijzen. Zo mocht hij op 11 november voor de tweede keer de Binck Bull & Bear Award in ontvangst nemen. Met zijn voorspelling van de huidige stand van de AEX, precies een jaar geleden, zat Tostrams er maar vier punten naast. Medio 2002 zei hij in de Volkskrant te verwachten dat de AEX nog een paar keer ‘als een tennisbal’ omhoog zou stuiteren, om vervolgens door het toenmalige steunniveau van 370 te storten. “Als dat gebeurt zitten we zo op 200,” zei hij toen. Hoongelach was zijn deel, maar ruim een half jaar later kreeg hij – bijna – gelijk: Op 12 maart 2003 bereikte de index een voorlopig dieptepunt, op 217 punten. Tostrams spint garen bij de onzekerheid van beleggers, al is het volgens hem nog niet zo druk als tijdens de beursgekte van drie jaar geleden. Zijn Weekblad Technische Analyse telt ruim zevenduizend abonnees en dan zijn er ook nog zijn Beursinfolijn en sms-alerts. Maar ook banken die hun eigen teams van technische analisten hebben wegbezuinigd, weten Tostrams makkelijker te vinden, zegt hij. Tostrams zit er ook regelmatig naast. Zo heeft hij naar eigen zeggen ‘hoog overgeschoten’ met Getronics. “Ik ben te lang optimistisch geweest en zag de koers, zelfs toen hij van bijna niets al voorbij de drie euro was, richting 5,25 euro gaan.” Helaas voor Tostrams’ volgelingen keerde de trend begin dit jaar steil naar beneden, om vandaag de dag rond de anderhalve euro te blijven schommelen. Voor de nabije toekomst is Tostrams ‘voorzichtig optimistisch’. Van een eventuele stilte voor de storm wil hij niet weten, al zit ook hij al bijna twee jaar voor zestig procent in obligaties. “De obligatiemarkt is en blijft een aantrekkelijke vluchthaven.” Qua aandelen staan onder andere IHC Calland, ABN Amro en Fortis op zijn favorietenlijstje. Verder verwacht hij veel van de sectoren energie, utilities en bouw. De waarde van zijn adviezen? “Het is maar net wie er wat mee doet. Een advies kan voor een daghandelaar heel anders uitpakken dan voor iemand die voor de langere termijn belegt. Ik krijg op een dag soms zowel hele blije als boze mailtjes.”
4 Koen Hoefgeest over Bin Laden
Tip > Putopties Unilever, Nederlandse lange lul
Zelf noemt Hoefgeest zich een technisch analist en een Kondratieff-adept. Wie een uurtje naar hem luistert, denkt eerder met een maniakale adhd’er van doen te hebben. Met veel geschreeuw, voorgeprogrammeerde muziekfragmenten en oerwoudgeluiden, dendert Hoefgeest van de ene Powerpoint-slide naar de andere. In zijn presentatie veel rentegrafieken, want in navolging van zijn grote voorbeeld, de econoom Kondratieff, hangen volgens Hoefgeest de ontwikkelingen op de aandelenbeurzen direct samen met de rentestand. Vindt de zaal de rente nu laag? Het is nog niets vergeleken met het reële dieptepunt van 1949. Als de grafieken niet liegen – en dat doen ze volgens Hoefgeest nooit – zitten we midden in de winter van de Kondratieff-cyclus en hebben we nog ‘minimaal tien jaar striemende vorst’ voor de boeg. Wegwezen, vrouwen en kinderen eerst, want het wordt erg, heel erg. De AEX gaat volgens Hoefgeest naar 33 punten, ‘en dan ben ik nog optimistisch’. “Wie nu koopt, verliest tussen nu en 2007 90 procent van zijn inleg.” En vraag hem niet hoe hij met zijn grafieken ooit zoiets ingrijpends als de terroristische aanslagen op het WTC kan voorspellen, want dan heb je het dus helemaal niet begrepen. Alles ligt en lag volgens Hoefgeest namelijk al vast: “De koersen duikelden niet in reactie op de aanslagen, maar precies omgekeerd.” Osama Bin Laden’s beslissing om die vliegtuigen richting WTC te dirigeren waren een gevolg, geen oorzaak van het koersverloop. Klare taal en concrete adviezen, dat is waar beleggers in deze onzekere tijden behoefte aan hebben. Hoefgeest bedient ze op hun wenken. Met de dag des oordeels op komst is het tijd om vol in putopties te stappen. Putopties op Unilever bijvoorbeeld. Het koersverloop van het aandeel Unilever vertoont volgens Hoefgeest opvallende gelijkenissen met de Dow Jones Index. Aangezien de Dow volgens Hoefgeest binnenkort richting duizend punten zal decimeren, staat ook Unilever ‘met één been in het graf’. “Unilever gaat richting drie euro,” massaal inkopen dus, die puts. Wie het gespeculeer met putopties te link vindt, zou binnenkort een ‘Nederlandse lange lul’ kunnen overwegen: ‘Een in 1993 door Zalm uitgegeven staatsobligatie die tot 2023 jaarlijks 7,5 procent couponrente uitkeert en niet voortijdig zal worden afgelost.’ Als ook deze obligatie in waarde keldert gedurende de door Hoefgeest voorziene paniek, is voor slimme beleggers het moment aangebroken toe te slaan. “Dat was het en nu: borreltijd!”
