TU Delft heeft prijzen uitgedeeld aan de beste uitvindingen van zijn onderzoekers en ingenieurs. Dat werden een productiemethode voor medische isotopen, een fijnstof-magneet en een revolutionaire regenmeter.
TU-prof Bert Wolterbeek en dr. Peter Bode hebben een nieuwe methode bedacht voor de productie van in ziekenhuizen veelgebruikt radioactief materiaal. Wolterbeek en Bode 'beschieten' het metaal molybdeen 98 met neutronen, om zo het instabiele molybdeen 99 te verkrijgen. Vervolgens slaagden ze erin, dat te scheiden van de stabiele varianten van het element om zo de zuivere grondstof te krijgen die jaarlijks wordt toegepast als radioisotoop bij 20 tot 25 milljoen diagnoses.
Schaarste
Wolterbeek en Bode lossen een groot probleem op. Wereldwijd dreigt er namelijk schaarste aan Mo-99. Het spul werd tot nu toe gewonnen via het splijten van uranium 235, iets wat slechts vijf partijen kunnen en mogen in verband met de strenge regels rond kernenergie. Bij de productie komt bovendien een hoop radioactief afval vrij. Hoe veelbelovend het nieuwe productieproces is, bewijst de reactie van de gevestigde orde. "Die heeft de bestaande voorraden molybdeen in één klap opgekocht," zegt Wolterbeek. "Gelukkig weten we de weg om zelf het materiaal te maken."
Valorisatie
Het project is een perfect voorbeeld van hoe wetenschap wordt omgezet in maatschappelijk en economisch relevante innovaties, en daarmee de winnaar van de Delft Innovation Award 2011. De universiteit wil met die prijs graag de aandacht vestigen op die zogenoemde valorisatie van kennis en riep zijn onderzoekers, profs en ingenieurs op hun beste uitvindingen in te dienen voor de wedstrijd. Uit 23 finalisten werd dinsdag door een jury met R&D-kopstukken uit bedrijven als Unilever en BAM en instellingen als TNO en TU Delft het project van Wolterbeek en Bode gepikt.
Fijnstof-magneet
Een tweede prijs was er voor een systeem waarmee fijnstof is af te vangen. Bioloog Bob Ursem Bob Ursem, chemicus Jan Marijnissen en elektrotechnicus Rein Roos slaagden erin met een elektrostatisch veld fijnstofdeeltjes een positieve lading te geven, waarna ze zich bewegen in de richting van een neutraal opvangsysteem. Door deze roosters te monteren in een tunnel of boven een kippenfarm weet Ursem een fenomenale hoeveelheid van de kleinste partikeltjes uit de lucht te zuiveren. Zelfs, zo laat een test in een operatiekamer zien, bacteriën en virussen worden gevangen. Ursem krijgt zijn prijs – een cheque om een demonstratiemodel te laten bouwen – dan ook om die toepassing verder te ontwikkelen.
Regenmeter
De publieksprijs was voor Disdro (Delft Innovation to Sense Drops), een nieuwe regenmeter. Die 'luistert' naar de gevallen druppels en bepaalt zo de intensiteit en aard van een regenbui. "Met dit principe zijn we minstens zo nauwkeurig als de nu bestaande professionele regenmeters, maar wel tot een factor honderd goedkoper," zegt Stijn de Jong, die momenteel het project mede leidt. De disdro laat zich bovendien eenvoudig opnemen in een netwerk van regensensoren, wat de meting bijvoorbeeld binnen de bebouwde kom exacter maakt.
En nu: business
Dé manier om de projecten van de prijswinnaars en de andere twintig deelnemers aan de innovatiewedstrijd werkelijk om te zetten in relevante toepassingen, is natuurlijk ze om te zetten in marktproducten. En ook daaraan wordt driftig gesleuteld. Voor de productie en vermarkting van hun radioisotopen hebben Wolterbeek en Bode al partners gevonden, klanten staan te trappelen. De vinding van Ursem is inmiddels gemonteerd in een proeftunnel door BAM, die er in 2008 de traffic innovation award mee won. De regensensor van Disdro krijgt waarschijnlijk zijn eigen spin-off. En daarvoor lijkt Yes!Delft, de succesvolle incubator van de de technische universiteit, de aangewezen plek.
