De onrust op de financiële markten slaat over op de reële economie. Zoveel is duidelijk na de presentatie van een serie cijfers deze week. Gevolg: het vertrouwen daalt verder en dus lijken we in een vicieuze cirkel te belanden.
Waar tot nu toe de impact van de onrust over de schuldencrisis in Europa en de VS met name zichtbaar werd op de beurzen, zijn nu ook de eerste scheurtjes te zien via meer tastbare indicatoren.
Economische groei
In ons land
Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat de werkloosheid in ons land oploopt: 5,3 procent van de beroepsbevolking heeft geen baan, tegenover 5 procent een maand eerder.
Wat betreft uitgaven: bedrijven hebben volgens de laatste cijfers het afgelopen kwartaal wel nog meer geïnvesteerd, met een plus van 4,2 procent. Maar een kwartaal eerder was dit nog en plus van 9,9 procent. Ook hier een neerwaartse trend dus. Wat wel nog stijgt is het aantal vacatures, met 1,55 procent. Maar dit wordt gelet op de voorspelde tekorten op de arbeidsmarkt gezien ook wel gezien als een voorbode van nieuwe problemen.
Internationale dompers
Een aantal internationale ontwikkelingen op donderdag helpt ook niet mee. Een bank in de eurozone, niet bekend welke, heeft 500 miljoen dollar (ongeveer 350 miljoen euro) geleend van de Europese Centrale Bank. De lening met een looptijd van een week is een signaal dat de geldmarkten onder druk staan. In Amerika leeft bij de Centrale Bank en bij lokale toezichthouders nu openlijk de vrees dat de Europese schuldencrisis zo langzamerhand het bankensysteem in de VS binnendringt.
Een bar slechte graadmeter van de Centrale Bank van Philadelphia, de Philly Fed-index, die het ondernemersvertrouwen in die regio meet, was voor beleggers donderdag de genadeklap om de beurzen weer met verkopen te overspoelen, en de prijzen dus omlaag te jagen. De index noteerde niet, zoals verwacht een plus van 2, wat nog licht positief zou zijn, maar duikelde drastisch naar een min van 30,7 punten. De Philly-Fed-index is de eerste regionale graadmeter die bekend maakt hoe het er voor staat met het vertrouwen van ondernemers, en wordt gezien als een belangrijke voorbode van het landelijk sentiment.
In de Verenigde Staten werd bovendien bekend dat de verkopen van bestaande woningen onverwacht daalden, met 3,5 procent. Aangezien de verkoop de afgelopen maanden juist in de lift zat, impliceert dit dat veel verkoopcontracten momenteel worden geannuleerd. Tel daarbij op een hoger dan verwachte inflatie en een stijging van het aantal steunaanvragen waar niet op was gerekend, en het is weer bal op de beurzen.
Vertrouwen cruciaal
Het lukt politici en beleidsmakers maar niet om met maatregelen te komen die het vertrouwen op korte termijn al herstellen. In Europa waren het de plannen van Merkel en Sarkozy, waar beleggers deze week reikhalzend naar uitkeken. Maar die brengen niet veel goeds voor de korte termijn. In de Verenigde Staten lukt het ook Obama nog niet om een vuist te maken.
Het gebrek aan oplossingen voor de daadwerkelijke problematiek, de hoge schulden, opgeteld bij de actuele cijfers, trekt het vertrouwen op de beurzen nog verder omlaag. De terugloop van de economische ontwikkelingen en dus ook inkomsten, maakt bovendien dat de schulden in de betreffende landen nog zwaarder gaan wegen. Een vicieuze cirkel, die pas doorbroken kan worden als het vertrouwen terugkeert.
Gevaarlijk dichtbij recessie
De vraag die nu bij velen op de lippen brandt is of dat gaat lukken en hoe, of dat we in een recessie belanden. Van een recessie is officieel sprake na twee opeenvolgende kwartalen van krimp. Steeds meer partijen waarschuwen daarvoor.
Zoals de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley, dat de groeiverwachting voor de wereldeconomie donderdag heeft verlaagd, van 4,2 procent naar 3,9 procent. Europa en de VS zijn gevaarlijk dicht bij een recessie aanbeland, is de lezing van de bank. Eerder zei ook Dennis Lockhart, voorzitter van een regionale centrale bank in Atlanta dat het risico op een recessie in de VS is toegenomen. De Amerikaanse president Barack Obama bestrijdt dat weer, maar ziet wel het gevaar dat het economisch herstel niet hard genoeg gaat om een echte werkgelegenheidscrisis aan te pakken. In Europa benadrukte voorzitter Herman van Rompuy dat de eurozone ondanks de vertraging van de economische groei, niet op een recessie afstevent.
Het is te hopen dat de poltieke leiders dit optimisme laten klinken omdat ze prachtige plannen hebben om de boel weer op de rit te zetten.
>>> Volg de economische ontwikkelingen op OnzeEconomie.nu
Lees ook:
- Tripple A-status Nederland spijkerhard
- 'Europa straks winnaar'
- 'VS kunnen meer schulden aan dan andere landen'
- De crisis samengevat
