De top van de Nederlandse bouwsector moet vervangen worden door een nieuwe laag, die wél integer is. Want lessen uit de bouwfraudecrisis zijn niet getrokken. Dat stelt politicoloog Lennie Vulperhorst, die gisteren promoveerde op de bouwfraude.
In zijn proefschrift Verzwegen onderneming beschrijft hij hoe bouwondernemers als daders reageren op alle beschuldigingen. Zo ontkenden de ondernemers gedurende de hele crisis dat er sprake was van fraude, terwijl de boekhouding op straat lagen. “Typisch dadengedrag,” noemt Vulperhorst dit in het radioprogramma Met het oog op morgen.
Het handelen van ondernemers in een kartel lijkt volgens hem meer op dat van criminele organisaties dan de ondernemers willen weten. Ze werken op basis van onderling vertrouwen, ze zwijgen en houden er eigen taal en codes op na. “Het is een specifieke gesloten groep en mensen die er niet bij wilden horen, hadden moeite om zich in die groep te handhaven. Het zijn mensen die er bijna een kick van krijgen om op deze manier te ondernemen. Het is spannend om onderling dit soort zaken te regelen.”
Rationeel spreken de managers nu over ‘fouten,’ niet over fraude. Toen Vulperhorst tijdens zijn onderzoek doorvroeg, stuitte hij zelfs op woede. “We worden neergezet als criminelen!” is een veelgehoord verwijt. Hij pleit in zijn boek over een vervanging van de gehele top, omdat de groep die er nu zit niet de kwaliteiten heeft die nodig zijn in de bouwsector. Vulperhorst: “dat komt omdat ze in het oude systeem het werk onderling verdeelden en daar ook goed in waren, maar hun klanten niet kenden. Sterker nog: klanten zagen ze als vervelende mensen, daar had je niets mee te maken. Nadenken over nieuwe business, meedenken met je klanten, dat is de toekomst. Mensen die dat nu niet kunnen, die kun je dat niet leren.”
Overigens is Vulperhorst ervan overtuigd dat er nog steeds fraude plaatsvindt. “Niet bij de grote projecten, maar het kleine werk. Op het niveau van de badkamerverbouwing zijn geen straffen uitgedeeld, is geen Nma langs geweest. Vraagt u maar eens bij drie aannemers een offerte aan voor die badkamer. U krijgt of maar één offerte, of drie offertes die qua prijs niet van elkaar verschillen.” Ook valt het hem op dat de bouwsector momenteel goed rendeert, terwijl de prijzen zijn gedaald. “Misschien moet een nieuwe enquetecommissie hier eens naar kijken.”(RM)
