De beste beslissers zijn experts in het schatten van kansen, zegt risico-expert Dylan Evans. Neem deze 7 stappen als leidraad.
1. Accepteer dubbelzinnigheid
Volgens onderzoeker en schrijver Dylan Evans zijn sommige mensen beter in het schatten van kansen. Hij noemt dit een soort van intelligentie: de risico-intelligentie (RQ) van een persoon. Evans beschrijft risico-intelligentie in zijn boek ‘RQ’ als het vinden van de balans tussen veel en weinig zelfvertrouwen hebben. De eerste stap om tot een hoger RQ te komen, is accepteren dat er niet altijd een eenduidig antwoord mogelijk is. Als voorbeeld geeft Evans een sollicitatie waarbij nog maar één andere kandidaat over is. Hoe groot is de kans dat je de baan krijgt? Wie niet tegen dubbelzinnigheid kan, zal vooraf tegen zichzelf zeggen dat die baan óf vast en zeker in de pocket is, óf juist niet. Wie er wel mee kan omgaan, weet echter dat er een kans is van 50% dat hij of zij de baan krijgt. Evans schrijft: “Zorg dat je geen extreme inschattingen doet.”GELEZEN:
RQ
Dylan Evans
(Maven Publishing, 325 blz.)
Het boek winnen? Check binnenkort onze Facebook-pagina!
2. Accepteer onzekerheid
Een valkuil bij het schatten van kansen is dat je iets met volstrekte zekerheid stelt (Het is zo! Het is niet zo!), terwijl een schatting van de waarschijnlijkheid waarop iets gebeurt een veel waarheidsgetrouwer beeld oplevert. Volstrekte zekerheid hoeft niet altijd een vereiste te zijn, zegt Evans. Tegelijkertijd moet je kleine kansen ook niet als algemene waarheid gaan accepteren. Evans schrijft over de éénprocentsdoctrine die Dick Cheney zou hebben bepleit als vicepresident. Hij zou hebben gezegd dat Amerika moest reageren op Pakistan, zelfs als er maar een kans van 1 procent zou zijn dat Pakistaanse wetenschappers Al-Qaida hielpen met kernwapens. Beetje dom, zou Maxima zeggen.
3. Zoek de echte waarheid
Niet alles is wat het lijkt. Wie de media volgt, zou bijvoorbeeld kunnen denken dat iedere manager een vervelende, falende graaier is, maar uiteraard is niets minder waar. Media vergroten zaken uit, waardoor je al snel een ander wereldbeeld krijgt en kan gaan denken dat ook je buurman een graaiende manager is. Kortom: zoek de echte waarheid. Dat kan op verschillende manieren, zegt Evans. Zo eist de Britse overheid tegenwoordig van projectplanners dat ze bij grote projecten standaard correcties toepassen om beter budgetten op te kunnen stellen. Ook moet je niet alleen letten op de informatie die je krijgt, maar ook op de persoon die je de informatie toevertrouwt. Dat is lastig, want uit onderzoek blijkt dat mensen hun scepsis over de afzender van informatie op de lange termijn vergeten. Van een negatieve campagne van Obama wordt uiteindelijk alleen de boodschap onthouden.
4. Zoek het tegengeluid
Je vindt Apple een fantastisch bedrijf, dus lees je vooral kranten die schrijven dat Apple een fantastisch bedrijf is. We hebben nu eenmaal de neiging om meer aandacht te schenken aan informatie die bevestigt wat we geloven, schrijft Evans. Dat is gevaarlijk, zo schetst hij aan de hand van een geniaal onderzoek van psycholoog Peter Watson. Zijn studenten moesten raden welke regel hij had gebruikt om tot de reeks getallen “2, 4, 6” te komen, door steeds zelf reeksen van drie getallen te geven. Slechts 1 op de 5 raadde de juiste regel, want de meeste studenten zochten naar bewijs voor hun eigen hypothese. Dit kan voorkomen worden door op zoek te gaan naar tegengeluiden. Het gevaar daarbij is dat je achteraf zegt: “Ah! Eigenlijk had ik dat altijd al gedacht! Apple is helemaal geen fantastisch bedrijf!” Zo leer je nooit van je fouten. Evans geeft als tip om je voorspellingen altijd vast te leggen, zodat je achteraf kan bepalen of je goed zat.
5. Voorkom snelheid en groepsdruk
Wie vinden we cool? Inderdaad, de persoon die overkomt als een snelle beslisser en met lekker veel zelfvertrouwen de boardroom komt binnenwandelen. Met een beetje machtsvertoon, zo beweert Evans, win je de strijd vaak al. In eerste instantie tenminste, want uiteindelijk valt ook zo’n coole persoon door de mand als de verkeerde keuze wordt gemaakt. De les? Ga geen snelle beslissingen nemen, alleen omdat je collega’s verwachten dat je de stoerheid zelve bent. De echt goede beslisser zwicht niet voor groepsdruk. Sociale druk is hoe dan ook een gevaar voor je risico-intelligentie, maar zoals je moeder vroeger al vroeg: als je vriend in de sloot springt, spring jij er dan achteraan? Makkelijker gezegd, dan niet gedaan. Evans citeert John Maynard Keynes ter illustratie: “De praktijk leert dat het beter voor je reputatie is om op een conventionele manier te falen dan op een onconventionele manier te slagen.”
6. Druk kansen uit in percentages
Kwantificeer de kans dat iets gebeurt of dat iets juist niet gebeurt en bepaal bijvoorbeeld vooraf bij welk percentage je een bepaalde beslissing neemt. Een kans in een percentage uitdrukken, dwingt je om beter na te denken over de variabelen. Risico-intelligentie is eigenlijk gewoon kansberekening op basis van de kennis die voorhanden is, zegt Evans. Volgens de schrijver kunnen we hierbij van gokkers leren, die niet anders gewend zijn dan af te wegen of ze wel of juist niet moeten inzetten. Simpel gezegd kan je als volgt te werk gaan: schat het verwachte nut van een bepaalde beslissing in, door de kansen op potentiële winst en het potentiële verlies ervan te berekenen. Is het verschil positief? Dan moet je de gok nemen. Eén kleine opmerking: helemaal zeker weet je het nooit, want of je de juiste beslissing maakt, hangt af van de informatie die je tot je beschikking hebt. Waarmee we bij het laatste punt aankomen:
7. Weet hoeveel je weet
Donald Rumsfeld deelde kennis ooit in drie categorieën in: bekende bekenden (info die je hebt), bekende onbekenden (info die je moet kunnen achterhalen) en onbekende onbekenden (info waarvan je niet weet dat het bestaat). Dat je niet alles weet, zal je gewoon moeten accepteren, zegt Evans. Hij voegt nog een vierde categorie toe: onbekende bekenden. Dit is info die je hebt, maar waarvan je niet weet dat het van belang is. En dan? Stel Fermi-vragen, die zijn vernoemd naar natuurkundige Enrico Fermi. Hij liet studenten problemen onderverdelen in subproblemen. Voorbeeldje: “Wat is de omvang van de Chinese markt voor wegwerpluiers?” Geen idee? Probeer dan antwoorden te schatten op vragen als: hoeveel mensen wonen er in China? Hoeveel kinderen worden er jaarlijks geboren? Hoeveel luiers gebruikt een baby per dag? Zo ontwikkel je vaardigheden, want, concludeert Evans: “Je hebt nooit ‘geen idee’”.
Bovenste foto door morberg
Onderste foto door Sean MacEntee
Wie benieuwd is naar zijn of haar eigen RQ kan hier de test doen.
Lees ook:
