Hulde voor ABN Amro. Met 15 sterren dit jaar de nummer 1 van deze MT Finance. De lijstaanvoerder wordt op de voet gevolgd door Rabobank en ING en een eervolle vermelding komt Deloitte toe, dat vlak achter De Grote Drie aan een opmars bezig is. Waaraan danken de financiële dienstverleners de aanbevelingen? Een zedenschets in 29 bedrijfjes.
01 ABN Amro
***************
Voordat de bank met ongetwijfeld de meeste initialen van 's werelds bancaire stelsel deze vijftien MT-sterren mocht plukken, had het instituut ook al sterretjes gezien. Eerst was daar de niet geheel geluid- en pijnloze overname door een consortium. Toen de parachutering van een nieuwe bestuursvoorzitter (de Schot Mark – the Integrator – Fisher), met ontmanteling als primaire opdracht. Vervolgens ontfermde Vadertje Staat zich ruimhartig over de bank. En ten slotte mocht Gerrit Zalm als kersverse ceo ABN Amro van oude glorie gaan voorzien. En dat allemaal in een tijdsbestek van iets meer dan een kalenderjaar. Zelfs met terugwerkende kracht wordt een mens er duizelig van! Maar zie, er zit inderdaad weer muziek in. Het jaar 2008 werd uitgeluid met een winst van 3,6 miljard euro.
Bijzonderheden. Onlangs kozen kenners Gerrit Zalm tot de beste minister van Financiën (sinds 1900). Hij heeft zich intussen laten ontvallen ook de allerbeste bankier te willen worden. Van de allerbeste bank uiteraard!
02 Rabobank
**************
In de loop der jaren heeft Jan en alleman de Rabobank bijkans een kaartspel aan etiketjes opgeplakt. Eigenlijk waren het stuk voor stuk variaties op hetzelfde thema: noem een ander woord voor bedachtzaam en het etiket zit er tussen. Bij Rabo kunnen ze er niet mee zitten. Integendeel zelfs. Ze koesteren het image als een godsgeschenk en handelen er ook naar. ‘Realisme loont' was niet voor niets de slogan die moest verklaren waarom deze bank tijdens de crisispiek wél vast in het zadel bleef. En de eigen broek kon ophouden! Chapeau voor de (scheidende) no-nonsense kopman Bert Heemskerk.
Bijzonderheden. De opvolger van Heemskerk is inmiddels geïnstalleerd. Hij heet Piet Moerland. Over hem zei zijn voorganger: "Piet is een Zeeuw, en Zeeuwen benne zunig.'
03 ING
***********
Dat de ING Groep, de winnaar van 2008, fletser zou stralen aan het financiële firmament, viel ook zonder glazen bol te voorspellen. Want als het epicentrum van de kredietorkaan iets trof, dan de ING wel! In het Amsterdamse hoofdkantoor – bijgenaamd Het Zandkasteel – viel het begrip annus horribilis al herhaaldelijk. Nou, en dan hoef je niet eens te weten wat dat precies betekent! Toen de crisis nog een briesje was, ging ING onder aanvoering van ceo Michael Tilmant nog voor een positie als ‘wereldmerk.' Maar in de zwartste aller beursmaanden moesten ineens twee forse staatsinfusen worden aangelegd. Onder de nieuwe leider Jan Hommen krijgt ING sinds begin 2009 weer de nodige blos op de wangen en blijkt vooral het vertrouwen van klanten gelukkig redelijk weerbestendig.
Bijzonderheden. Jan Hommen is een alom erkende rekenmeester. In een interview zei hij met gevoel voor zelfkennis: ‘Grootheid is nooit mijn ambitie geweest.'
04 Deloitte
********
Always one step ahead. Onder die leus afficheert Deloitte zich graag. Aan de toegenomen hoeveelheid sterren te oordelen is die vlieger ook in het voorbije jaar opgegaan. Niettemin moest ook de ‘grootste financieel-zakelijke dienstverlener van Nederland' de tering uiteindelijk een beetje naar de nering zetten. Aan de ene kant een stabilisatie van de omzet (750 miljoen euro); aan de andere kant gedwongen inkrimping van het aantal banen. Je kunt dus wel zeggen dat je gebeurtenissen altijd een stap voor blijft, daarin ook daadwerkelijk slagen is natuurlijk een tweede. Volgens bestuursvoorzitter Roger Dassen heeft het één overduidelijk met het ander te maken. Recessie = kritische klanten = stagnatie = saneren.
Bijzonderheden. Prof. Dr. R.J.M. Dassen RA in een vraaggesprek: "In alle segmenten moet Deloitte marktleider zijn. Een beetje zoals Mercedes van A-klasse tot S-klasse."
05 KPMG
********
Enig sarcasme was Herman Dijkhuizen niet vreemd, toen hij vorig jaar de positie op de voorplecht van KPMG Nederland overnam van good old Bert van der Veer. ‘Ik val met mijn neus in de boter,' zei hij onderkoeld. Het was 1 oktober 2008. De kredietcrisis overschreed op dat moment z'n eigen grenzen. Er bestaan makkelijkere en dankbaardere momenten om een gerenommeerd accountants- en advieskantoor te besturen. Het ging Dijkhuizen – ook met dank aan het werk van zijn voorganger – goed af. KPMG profiteerde, zegt hij, van de economische tegenwind. Het resulteerde onder meer in een gewilde, krachtige fusie met een aantal gelijkgezinde buitenlandse firma's.
Bijzonderheden. Favoriete lijfspreuk van Herman Dijkhuizen (die ooit hartchirurg wilde worden): "Ik mag accountants graag vergelijken met dokters. Die gaan toch ook geen operatie uit de weg?"
06 BDO CampsObers
******
In het universum van accountants en belastingsadviseurs schijnen vier ‘grootheden' het voor het zeggen te hebben. De Big Four is dan ook een logische bijnaam. De oligopolie van het kwartet (Deloitte, PwC, KPMG en Ernst & Young) is Martin van Roekel echter een doorn in het oog. ‘Er is daardoor geen gezonde marktwerking,' vat de bestuursvoorzitter van BDO CampsObers de situatie samen. Vermeende obstructie of niet, voor BDO (de naamappendix vergeten we gemakshalve maar even) steeg de omzet in 2008 met ruim 7%. Wereldwijd zijn er waarschijnlijk collega's die ter gelegenheid van een dergelijk percentage een verpletterende party zouden organiseren.
Bijzonderheden. Prognose voor dit jaar: meer omzetstijging. "Behalve," zegt Martin van Boekel, "als de hele economie instort."
07 Ernst & Young
******
Transfers zijn niet alleen voorbehouden aan de voetballerij. Nog sterker, binnen de haute finance worden er jaarlijks zelfs méér stuivertjes gewisseld. In relatieve zin dan. Met als enig verschil, dat er waarschijnlijk lagere koopsommen tegenover staan. Maar zeker weten doen we dat vanzelfsprekend niet! Tot de laatste dag van 2008 stuurde Jan Nooitgedagt als ceo Ernst & Young bekwaam langs de verraderlijke klippen van De Crisis. Helemaal probleemloos ging dat allesbehalve. Vooral niet, omdat zijn organisatie als accountant de jaarrekening verzorgde van ABN Amro en ING (zie elders). Bij een andere grote klant van Ernst & Young – Aegon – waren ze kennelijk zo onder de indruk van de directievoorzitter, dat ze hem heel graag als cfo wilden hebben. Nooitgedagt hapte toe.
Bijzonderheden. Hoofdopdracht voor de nieuwe bestuursvoorzitter Pieter Jongstra: marktaandeel vergroten.
07 Fortis
******
Het zou zo maar kunnen, dat de naam Fortis in deze MT-special voor de allerlaatste keer dit jaar in druk verschijnt. Tenzij, natuurlijk, om nog een keer herinneringen op te halen aan de wervelstorm van gebeurtenissen die voorlopig nog wel even in het geheugen zullen beklijven. Dat van de naamverdwijning is overigens geen hersenspinsel onzerzijds. Jan van Rutte, de huidige ceo van Fortis Bank Nederland, heeft het in hoogsteigen persoon gezegd. Heeft alles te maken met – in willekeurige volgorde – de nationalisatie van de bank, de loskoppeling van de Belgische Fortis-holding en de fusie annex integratie met ABN Amro. Rutte vatte het rond kerstmis 2008 zo samen: "Het is surrealistisch wat we beleven." Kernachtiger kon het nauwelijks! Niettemin is zijn vertrouwen in Fortis (nou, vooruit, nog één keer dan) Bank Nederland onverwoestbaar. "Ook de spaarders weten ons gelukkig weer massaal te vinden."
Bijzonderheden. Ooit begon Jan van Rutte zijn bankierscarrière bij …… de ABN!
09 PricewaterhouseCoopers
******
Toen de crisis – daar is-ie weer! – een soort van universele bosbrand was geworden, werden wereldwijd ook accountancyfirma's door de publieke opinie onder het vergrootglas gelegd. Er is niet zoveel fantasie voor nodig om dat te begrijpen. Bij PricewaterhouseCoopers ondervonden ze die houding eveneens. Het is dan een zegening als je organisatie over leiders beschikt die net zo veel vertrouwen inboezemen als de lekkerste gerechten van je eigen moeder. PwC (‘één naam, één merk, één boodschap') had en heeft ze. Had, omdat ceo Jos Nijhuis – levensvisie: hard werken, hard lopen en hard lachen – eind vorig jaar de grote baas van de Schiphol Group werd. Heeft, omdat zijn opvolger Robert Swaak ook al zo'n bonafide visitekaartje bezit. "Hij kiest altijd voor de menselijke maat."
Bijzonderheden. Citaat van Swaak: "Het gaat PwC Nederland voor de wind. Ook omdat de kredietcrisis ironisch genoeg onze portemonnee spekt."
10 ASR
****
Dat ASR Nederland tot de nieuwkomers binnen deze kolommen behoort, is niet zo heel erg verwonderlijk. Tot oktober vorig jaar heette de allround verzekeraar namelijk nog Fortis ASR. Daar kwam abrupt een eind aan, toen de groep door de overheid een financiële reddingsboei kreeg toegeworpen om aan de verdrinkingsdood te ontkomen. Het was Wouter Bos in hoogst eigen persoon die de nieuwe naam namens de ook al nieuwe eigenaar – lees: de Staat – wereldkundig maakte. Aan ceo Jos Baeten, assuradeur in hart en nieren, de niet eenvoudige taak én verder te saneren én ASR klaar te stomen voor (een mogelijke) zelfstandigheid.
Bijzonderheden. Voor de volledigheid. De afkorting ASR staat voor Amev en Stad Rotterdam.
11 Centraal Beheer Achmea
****
Vraagje: wordt het topechelon van financials dan uitsluitend bekleed door stropdassen en kostuums van driedelig grijs?
Antwoord: nee. Bij Centraal Beheer Achmea is de (voorzichtige) cultuuromslag al gemaakt. Daar werd Danny van der Eijk in oktober 2008 als directievoorzitter opgevolgd door Ellen Faber. Dat was trouwens in hetzelfde jaar dat het bedrijf zijn eeuwfeest vierde. Maar dat kan ook toeval zijn! Centraal Beheer (denk aan de spraakmakende reclamefilmpjes) ontleent zijn grootste kracht uit het feit dat het een zogenaamde direct writer is. Wat betekent, dat er zonder tussenpersonen gewerkt wordt. Over de resultaten hebben ze bij de verzekeraar bepaald geen klagen: steeds meer mensen bellen Apeldoorn even!
Bijzonderheden. Centraal Beheer is onderdeel van Eureko, dat verder bestaat uit: FBTO, Agis, Avéro Achmea, Zilveren Kruis en Interpolis.
12 De Lage Landen
****
Mooi en verheugend bericht uit het Eindhovense. En tegelijkertijd toch ook een beetje tegenstrijdig! Waar nogal wat financiële dienstverleners bij het opmaken van de jaarcijfers lichte tot zware zorgrimpels vertoonden, meldde leasemaatschappij De Lage Landen dat ‘2008 wederom met records was afgesloten.' Nettowinst: € 235,- miljoen. Niettemin was topman Karel Schellens niet helemaal tevreden. Waarom niet? Hierom niet. "Dubbelcijferige groei, zoals we de afgelopen jaren kenden, zit er even niet meer in. Dat is wennen." De Lage Landen, een volle dochter van de Rabobank, is gespecialiseerd in het door Schellens bevorderde concept van ‘vendor lease'. Voorbeeldje: wie een tractor via de maatschappij least moet daarvoor per kilometer betalen. Blijkt gesmeerd te lopen.
Bijzonderheden. Karel Schellens geniet inmiddels van zijn pensioen. Zijn plaatsvervanger heet Ronald Slaats.
13 Van Lanschot
****
Als iemand sterren verdient – en misschien wel meer dan de vier die Van Lanschot nu toebedeeld kreeg – is het Floris Deckers wel. Op de eerste plaats, omdat er onder zijn leiding altijd leven in de brouwerij van de private bank was (en is). Op de tweede plaats, omdat Van Lanschot als een magneet spaarders blijkt aan te trekken. Op de derde – en meest belangrijke – plaats, omdat Deckers als eerste onder zijn gelijken publiekelijk excuses aanbood voor de rol van collega's tijdens de kredietcrisis. Voor dat mea culpa koos ‘de fatsoenlijke bankier' een even fatsoenlijk medium: NRC Handelsblad. Het werd een lap van een ingezonden brief. Moraal: I should have known better!
Bijzonderheden. Ook Van Lanschot ontkomt er niet aan. Onlangs maakte de bank bekend dat er alsnog drastische maatregelen genomen moeten worden om de kosten te drukken.
14 Aegon
***
Wat de ene dag bij Aegon nieuws was, werd de volgende dag ongeveer al weer door de feiten achterhaald. Het was een ware rollercoaster aan gebeurtenissen. Volg ons in een korte samenvatting. Aegon beurt 3 miljard euro staatsteun, maar wordt door de verstrekker ‘ontzaglijk gezond' genoemd. De tamelijk kleurloze Amerikaanse ceo Shepard maakt plaats voor Alex Wynaendts en die, vanwege promotie, weer voor Marco Keim. De verzekeraar meldt donkerrode cijfers, maar gaat de ‘lening' van de overheid toch versneld aflossen. Klanten & aandeelhouders maken zich lichtelijk zorgen, doch volgens de nieuwe (van Ernst & Young afkomstige) cfo Nooitgedagt ‘ziet de toekomst er prima uit.' Kortom, positivisme overheerst op het Haagse Aegonplein. Een betere, vruchtbare voedingsbodem voor de toekomst moet nog worden uitgevonden.
Bijzonderheden. Opmerkelijk quote van bestuursvoorzitter Marco Keim (ex Zwitserleven): "Aegon was de laatste tijd te veel naar binnen gekeerd."
15 Interpolis
***
Er zijn slagzinnen die even onuitwisbaar zijn als de memorie aan wereldschokkende gebeurtenissen. ‘Interpolis. Glashelder' is daar een sprekend voorbeeld van. Zo raak als een dart van Raymond van Barneveld! In Tilburg wordt als volgt geredeneerd: "Welbeschouwd is verzekeren een vorm van pure emotie. Die mag je best laten zien." Of woorden van die strekking. Om te bewijzen dat het geen loze verkoopkreet is, maakten ook de bazen van Interpolis er werk van. Daarom kroop directievoorzitter Joop Kanen op Valentijnsdag op het hoofdkantoor in een glazen viskom voor een uitgebreide chatsessie. Dat de verzekeraar geramd zit bij de klanten, blijkt uit deze prijs: de Customer Contact Award 2008.
Bijzonderheden. Gevleugelde uitspraak van Joop Kanen: ‘Echtheid, daar gaat het om. Mensen hebben genoeg van mooie verhalen."
16 ABP
**
‘De grootste spaarpot van Nederland.‘ Het is een van de benamingen die sinds de oprichting van het Ambtenarenpensioenfonds aan het ABP is blijven kleven. Dat er naast de reguliere geldgleuf nog wat extra spleetjes zitten in het ‘varken' is ondertussen wel duidelijk geworden. Ook de 65-plus club ontkwam namelijk niet aan de gevolgen van de kredietcrisis. Heel wat oudedagsvoorzieningen verdampten ten gevolge van riskante beleggingen. Dat het allemaal om een ‘momentopname' gaat en dus wel in orde komt, daar is iedereen het nu over eens. En ex kopman (alsmede voormalig kroonprins der Nederlanden) Elco Brinkman, én zijn tijdelijke plaatsvervanger Harry Borghouts, én de definitieve stand-in Ed Nijpels.
Bijzonderheden. Persbericht van het ABP, in de eerste maand van 2009: "2,6 miljoen leden zijn uiterst tevreden."
17 Achmea
**
Zomaar wat berichtkoppen uit de recente historie van de zorgverzekeraar. Achmea ontstijgt inktpot en kroontjespen voorgoed Moederbedrijf Rabobank neemt Eureko/Achmea onder de arm Beurs treft Achmea eigenaar Eureko midscheeps Bestuursvoorzitter opgestapt
Dit – en nog veel meer – kon allemaal in hetzelfde jaar (2008) worden genoteerd. Dat was er dus een van pieken en dalen. Maar noem eens een verzekeraar die er zonder kleurscheuren vanaf kwam! Wordt écht zoeken. Niettemin blijft Eureko/Achmea op zijn terrein 's lands grootste. Met de bijbehorende potentie. De bestuursvoorzitter in kwestie heette overigens Maarten Dijkshoorn. Hij nokte op 1-1-2009 en wordt vooralsnog waargenomen door de persoon die het tóch al voor het zeggen had: Willem van Duin, de grote man bij Eureko.
Bijzonderheden. Voor alle duidelijkheid: Achmea is een der ledenmaten van het verzekeraarsconglomeraat Eureko. (Zie ook Centraal Beheer e.a.).
18 Aon
**
De drie initialen (geen afkorting, maar Keltisch voor eenheid) staan prominent op de voetbalshirts van de Britse titelverzamelaar Manchester United. Je hoeft niet per se van voetbal te houden om te weten dat het dan om een naam gaat die klinkt als een klok. Zoiets moet eveneens automatisch afstralen op de Nederlandse tak van het Amerikaanse Aon Corp. Doet het ook. Met gepaste trots maakte Lex Geerdes daarom bekend dat de dienstverlener op het gebied van risicomanagement, employee benefits en verzekeringen de omzet in 2008 met 7% had verhoogd. Het beste groeicijfer in jaren. Klanttevredenheid is volgens de bestuursvoorzitter het magische woord.
Bijzonderheden: Een ceo die openlijk bekent zijn bedrijf het ‘mooiste in de verzekeringssector' te vinden, moet tot in lengte van dagen in ere worden gehouden.
19 Berk
**
In de pikorde van accountancy- en belastingadvieskantoren bekleedt Berk plusminus de achtste plaats. Maar verbindt daar vooral geen positioneel waardeoordeel aan. De naamloze vennootschap roert zich vanuit Gouda met de aplomb en brutaliteit van een lijstaanvoerder. Met enige prudentie zou dus gezegd kunnen worden dat Berk de spin in het web is van de gevestigde orde. De cijfers geven de organisatie recht van spreken. Lees maar mee. In 2008 een autonome omzettoename van € 90,5 miljoen. Negen procent meer dan het voorafgaande jaar. Er zijn waarschijnlijk bedrijven die in deze moeilijke tijden bereid zijn voor de helft daarvan een contract te tekenen!
Bijzonderheden. De nog jonge bestuursvoorzitter Michel de Graaf: "Het zal in 2009 wat lastiger worden, maar we gaan voor meer."
20 Delta Lloyd
**
Soms is een ceo kleurrijker dan het instituut dan hij (of zij) vertegenwoordigt. Daar kunnen uiteenlopende redenen voor bestaan. Zoals: leiderschapsniveau, veelzijdigheid, zichtbaarheid en nog wat van die grootheden. Op Niek Hoek, de ceo van Delta Lloyd, zijn al deze kwalificaties van toepassing. Plus nog een niet geheel onbelangrijke. Zodra hij geïnterviewd word, wat sinds zijn aantreden nogal eens voorkwam, blijven de oneliners na lezing hangen alsof ze met crazy glue zijn ingesmeerd. Uit beschikbare voorraad de allermooiste: "Bij een epidemie moet je iedereen inenten." Ook heel fraai: "Als de storm komt, moet je het rif leggen." Zal lekker werken zijn met zo'n down to earth bestuursvoorzitter.
Bijzonderheden. Niek Hoek over eventuele staatssteun: "Ik moet er toch niet aan denken." Op zo'n man valt te bouwen. Minstens vier sterren te weinig.
21 Graydon
**
We kunnen het fout hebben, maar op basis van nattevingerwerk heeft waarschijnlijk het gros van de samenleving weleens post/mail gehad van Graydon. Ofwel in de vorm van een persbericht ("Faillissementen nemen andermaal toe"), ofwel als waarschuwing ("Ons is helaas gebleken dat er nog een rekening openstaat"), ofwel als thermometer van de maatschappelijk/ financiële moraal ("Helft bedrijven te laat met jaarstukken."). Er is, kortom, altijd wel een gegronde oorzaak waarom het incasso/kredietmanagementbureau de ‘publiciteit' haalt. Wat ons betreft zijn twee sterren daarom alleen al aan de karige kant. Behalve voor degenen op wie terecht de pijlen zijn gericht, staat de betrouwbaarheid van Graydon buiten kijf.
Bijzonderheden. De huidige algemeen directeur, Gertjan Kaart, gaat met zijn tijd mee. Hij twittert er tenminste lustig op los.
22 KPMG Meijburg
**
‘Een gezonde groei.' Zo kwalificeerden de fiscalisten van KPMG Meijburg (‘tax is our business') de uitkomst van het voorbije boekjaar. Drieënhalf procent (3,6 om exact te zijn) meer dan in 2007, omgerekend in euro's: 169 miljoen. Prima resultaat. Vooral omdat recessie & crisis ook – of zelfs – 's lands belastingadviseurs niet geheel onberoerd lieten. Ook voor anderen dan de zijnen had bestuursvoorzitter Jaap Rog uitstekend nieuws. Dankzij de proefballonnetjes én inspanningen van KPMG Meijburg moet de fiscus nationale en internationale pensioenfondsen tientallen – zo niet honderden – miljoenen dividendbelasting terugstorten. Ja, zo'n bureau hou je dan vanzelfsprekend voor eeuwig in ere!
Bijzonderheden. KPMG Meijburg beschikt over een eigen zeilboot, The Taxation. Voor klanten en medewerkers. Jaap Rog: "We zien ons vak als een topsport."
23 Loyens & Loeff
**
Zijn er betere werkgevers dan Loyens & Loeff? Nee, niet in de categorie meer-dan-duizend-personeelsleden. Dat vonden deelnemers aan een enquête van Volkskrant Banen in samenwerking met onderzoeksbureau Effectory vorig jaar. Nog sterker, dat vonden ze tevens in 2007. Twee keer goud dus voor de fiscale en juridische dienstverlener uit de Maasstad. Mis
