Bedrijven en overheid betalen miljoenen teveel voor hun IT. Hoofdoorzaak: gebrek aan concurrentie. Fors besparen kan door over te stappen op open source.
De markt voor PC-besturingssystemen en kantoorapplicaties is stuk. De financiële horde om concurrentie te scheppen, is zo hoog dat zelfs gratis alternatieven geen kans maken. Veroorzaker is Microsoft, dat onvoldoende concurrentiedruk ervaart. Economen van het Centraal Planbureau (CPB) stelden eerder dit jaar al voorzichtig dat de markt volledig in handen is van de gigant.
En dat is een ernstig probleem: het gebrek aan keuze in licentietype, prijzen, kwaliteit en innovatieniveau, leidt tot een permanent verlies van welvaart, waarschuwen de economen. Bedrijven en overheden laten miljoenen euro's liggen aan mogelijke besparingen op hun IT. Maar ingrijpen kan.
Oplossing: open source
Hoe? Volgens het CPB moet de overheid haar marktmacht inzetten als koper van software. Overstappen op iets anders dan Microsoft Windows en Microsoft Office. Maar daarvoor ontbreekt vooralsnog de politieke wil.
Andere mogelijkheid is overstappen op open source. De economen van het CPB stellen dat als de overheid om open source-dekstops vraagt, dit de drempel verlaagt voor anderen om ook over te stappen.
Overheden of bedrijven die in de IT de noodzaak van leveranciers-onafhankelijkheid inzien, zijn nog zeldzaam. Maar de partijen die overstappen op open source op hun desktop boeken grote besparingen.
In de praktijk
De Franse Gendarmerie is, met 100.000 medewerkers de grootste Europese organisatie die kiest voor een eigen, onafhankelijk IT-strategie. Het zet tussen nu en 2015 alle 85.000 desktops over op Ubuntu Linux en bespaart er miljoenen per jaar mee.
Dat is niet alleen op licenties. Men is veel minder tijd kwijt met het onderhoud: "Voorheen was een van ons een jaar op reis om op alle eilanden in Frans-Polynesië de anti-virussoftware bij te werken. Dat kost ons nu twee weken, en we hoeven er ook de deur niet meer voor uit."
Waarom het hier werkt? De Gendarmerie is onderdeel van het Franse Ministerie van Defensie. Dat is een organisatie waar change management nooit een probleem oplevert. "Tot uw orders, generaal."Een recent voorbeeld is het Finse ministerie van Justitie. In 2007 verruilen de Finnen Microsoft Office met een open source-alternatief, OpenOffice. Het ministerie is een complexe organisatie, inclusief rechtbanken, rechtsbijstandskantoren, voogdijraden, reclasseringsorganisatie en gevangenissen. Een van de IT'ers bij het ministerie, Martti Karjalainen, chief systems analist, stelt in een wetenschappelijke evaluatie dat de overstap ondanks de complexiteit van de organisatie, heeft geresulteerd in aanzienlijke besparingen. Met inbegrip van de kosten voor licenties, onderhoud en training, en dat over een periode van zes jaar. De migratie kostte uiteindelijk 1,9 miljoen euro, minder dan een derde van de kosten voor Microsoft Office: 6,8 miljoen euro.
Mooi voorbeeld is ook het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. Het onderhoud van de 11.000 Linux-desktops in de 230 kantoren wereldwijd, kost net geen 1.000 euro per jaar, zegt Rolf Schuster, voormalig hoofd van de IT-afdeling van het Duitse BuZa. Bij de andere ministeries kost dat onderhoud gemiddeld 3.000 euro per PC per jaar. De duurste PC's staan bij Binnenlandse Zaken, waar het onderhoud 8.000 euro per PC per jaar kost.
Ook de Belgische gemeente Anderlecht bespaart in 2009 dankzij de overstap op OpenOffice. De installatie op 600 desktops scheelt 250.000 euro. De Poolse gemeente Katowice meldt vergelijkbare resultaten, en bespaart een ton, met de installatie op 450 computers.
Kosten drukken
Recent bleek ook dat alleen al het schermen met een overstap naar open source helpt om de kosten te drukken. Deze zomer ontvouwde IT-wethouder Liam Maxwell van het Engelse district Windsor & Maidenhead zijn plannen om over te stappen op open source. "Meteen de volgende dag had ik hoog bezoek van Microsoft. Ik kreeg geweldige kortingen aangeboden, in ruil voor het opschorten van mijn plannen", aldus Maxwell.
De besparingen spreken voor zich, toch zijn er wat overheden betreft slechts een paar grote voorbeelden. Alle andere vijftien miljoen Europese ambtenaren vertrouwen hun werk toe aan die ene fabrikant.
Schaars zijn eveneens voorbeelden van bedrijven die zich los weten te wrikken uit de houdgreep van hun IT-leverancier. De bekendste, autofabrikant Peugeot-Citroën, houdt de kaken stijf op elkaar. Wat wel naar buiten komt, toon het gelijk van de voorstanders van open source: het scheelt bakken met geld.
Overstappen op open source?
Voor wie meer wil weten over het toepassen van open source, vindt vrijdag 26 november de Opensource Conferentie 2010 plaats. Sprekers zijn onder meer: Werner Knoblich (Red Hat), Ron Tolido (Capgemini), Tom Schuster (SugarCRM) en Thomas Nyström (Accenture).
