In een rood T-shirt zijn vrouwen het knapst
Dat wij associaties hebben met kleuren is al langer bekend: rood is gevaar, blauw is rust en veiligheid en ga zo maar door. Maar wat voor merkwaardige gevolgen die associaties allemaal kunnen hebben, blijkt uit meer recent onderzoek.
Vooral de kleur rood beïnvloedt ons op veel verschillende manieren, zo blijkt. We associëren rood bijvoorbeeld met erotiek. Ik woon vlak bij een filiaal van Christine le Duc, loop er zelfs langs op weg naar de supermarkt, en het valt me telkens weer op dat in die zaak bijna alles rood is: het rood knalt min of meer de winkel uit. Dat is niet voor niets. Recent onderzoek toont aan dat het verband tussen de kleur rood en erotiek ons onbewust beïnvloedt. Mannelijke proefpersonen die de aantrekkelijkheid van vrouwen op foto's moesten beoordelen, vonden vrouwen die werden gefotografeerd tegen een rode achtergrond aanmerkelijk mooier dan vrouwen tegen een witte of grijze achtergrond. Ook vrouwen in een rood T-shirt werden aantrekkelijker gevonden dan dezelfde vrouwen in een ander T-shirt. De wat onbeschaamde vraag met wie van de vrouwen men graag seks wilde, leverde de voorspelde resultaten op: de ladies in red waren favoriet. Souteneurs, prostituees, en pornoactrices weten dit al jaren, wetenschappers weten het nu ook.
Opvallend genoeg werkt het alleen bij mannen (vrouwen laten zich niet beïnvloeden door rode kleren) en het heeft ook alleen effect op de waargenomen aantrekkelijkheid. Rood geklede vrouwen worden niet als vriendelijker of intelligenter gezien.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Want rood maakt ook dom! Proefpersonen die in rood afgebeelde anagrammen moesten oplossen (‘rekul'), deden dit slechter dan proefpersonen die zwarte (‘kerul') of groene (‘leruk') anagrammen maakten. Andere proefpersonen maakten een IQ-test die werd gepresenteerd in of een rode of een groene map. En inderdaad, die met de rode map scoorden het laagst.
Waarschijnlijk werkt het ongeveer als volgt. Rood is behalve met erotiek, ook geassocieerd met gevaar. Gevaar leidt tot vermijdingsgedrag. Dit leidt er weer toe dat mensen – onbewust uiteraard – wat minder gemotiveerd zijn. Ze storten zich er niet met volle overgave in.
Vermijdingsgedrag heeft niet alleen nadelen. Het mag ons dan dommer maken, het maakt ons ook nauwkeurig. Dat is niet zo verwonderlijk. Als er gevaar dreigt is het nuttig om heel precies te zijn. Fouten kunnen fataal zijn. Toenaderingsgedrag, dat mensen vertonen als alles rustig en veilig is en dat we vooral associëren met blauw en groen, leidt tot openheid en creativiteit, maar gaat ten koste van de nauwkeurigheid. Proefpersonen die een geheugentaak deden werden juist beter na het zien van de kleur rood, maar proefpersonen die iets nieuws moesten ontwerpen deden dit veel beter na het zien van de kleur blauw.
Leuk natuurlijk, die geheugentaak, maar wat natuurlijk vooral bijblijft is het feit dat rood dom maakt. Je hoeft niet eens echt de kleur te zien, het lezen van het woord "rood" alleen al is genoeg om tijdelijk dommer te worden. Ik heb het woord nu twintig keer genoemd in deze column, dus om uw intellectuele vermogens weer op pijl te brengen moet ik even wat rechtzetten.
Blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw, blauw. Zo, nu zou het met uw IQ wel weer goed moeten zijn.
Ap Dijksterhuis is hoogleraar psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en mededirecteur van adviesbureu Dijksterhuis & van Baaren
