Elke dag pakt hij een schoon zwart T-shirt van de stapel. Dertig heeft hij er. Allemaal dezelfde. Dat scheelt weer één ding om over na te denken. Bunq-oprichter en -ceo Ali Niknam is volledig gericht op zijn missie: de financiële sector veranderen.
Waarom Bunq, waarom dit leven?
‘Ik ben altijd heel nieuwsgierig geweest en heb een drang tot creatie. Of ik dat nu doe met programmeren, of met het creëren van bedrijven, dat is mij om het even.’
Maar een bank? Je had na je hostingbedrijven TransIP en Datacenter Group elke business kunnen kiezen.
‘Ik heb gezien wat de financiële crisis heeft gedaan met mensen om mij heen en hoe de politiek en de toezichthouders hebben geprobeerd het probleem om te lossen. En dat was oppervlakkig, patchwork. Terwijl: wat was de onderliggende oorzaak van de crisis? Mijn conclusie is dat de bankenwereld te veel een monocultuur is. Als je bij ING naar binnen loopt en je verandert het oranje in groen, heb je ABN Amro. Dezelfde producten, dezelfde diensten, dezelfde bedrijfsmodellen, dezelfde mensen. Het probleem is dus het gebrek aan diversiteit. Waarom begin ik dan een bank en schrijf ik er geen boek over? Ik ben ondernemer, ik los problemen op. Ik heb de handschoen opgepakt.’
Maar waar zit de emotie? Iedereen weet dat de bancaire sector moet veranderen, maar niet iedereen richt een bank op.
‘Het is een drive, maar ook een stuk masochisme, want het is heel ingewikkeld. Ik heb het juist gedaan omdat ik het niemand anders zag doen. Niet omdat ik het zo leuk vond.’
Hoe laat sta je op?
‘Dat is een van de vrijheden die ik mezelf permitteer: ik zet geen wekker. Ik sta wat natuurlijker op. Normaal tussen half acht en acht uur.’
Denk je dan na over de vraag waarom je aan het werk gaat?
‘Nee… Ik weet precies wat ik aan het doen ben. Altijd. Het is net als een voetbalwedstrijd. De klok loopt, we weten wat de stand is, we weten hoe we moeten spelen.’
Je zit in een doorlopende wedstrijd?
‘Ja. Eigenlijk zit ik zo diep in de wedstrijd dat ik ook nergens meer over inzit. Bij TransIP waren er dingen die emotioneel waren, die ik met me meesjouwde. Dat doe ik allemaal niet meer.’
Ben je zo gefocust op het werk dat andere dingen je niet meer raken?
‘Nee, dan ben je apathisch, en dat ben ik niet. Het is: de dingen wel zien, maar er niet door geraakt worden. Het is: ervaren zonder meegesleept te worden. Je moet het zo zien: je schiet en je raakt de lat. Nou, daar kun je een kwartier over gaan inzitten, of je pakt de bal op en je schiet nog een keer. Ik doe het tweede.’
‘Edison is gepiepeld door bankiers die zijn naam van het bedrijf hebben gehaald’
Hoe doe jij je dagelijkse werk, hoe manage jij jezelf?
‘Eigenlijk heel simpel. De minst leuke dingen doe ik in de ochtend. Dan weet ik dat die in elk geval gedaan zijn, als ik nog het meest energiek ben. En dan heb ik de rest van de dag om de dingen te doen die ik toch al zou doen.’
Hoeveel uur werk je per week?
‘Wat is werk?’
Typisch het antwoord van een workaholic.
‘Wat definieert een workaholic? Dat iemand niet zonder werk kan? Dat heb ik niet. Werk is een gevolg van mijn creatiedrang. Dan ben ik een creataholic. Dat wil ik grif erkennen.’
Als mensen kritiek hebben op Bunq of op jou, wat gebeurt er dan in je hoofd?
‘Eigenlijk heb ik drie bakjes in mijn hoofd. Een is: dit is onzin. Twee is: het is naar, maar het is terecht. We fucked up. Of: I fucked up. Dan onderzoek ik: hoe kwam het nou, waarom dan? En dan probeer ik het ook goed te maken. En het derde is: er spelen andere factoren mee en het is niet zuiver.’
Je bedoelt: onterechte kritiek, iemand probeert je onderuit te halen…
‘En daar kan ik dus niet zo goed tegen. Dan word ik eerst kwaad en dan ga ik nadenken: is dit mijn tijd waard, ja of nee? En dan ga ik wel proberen de rekening te settelen.’
Maakt het dan uit of het groot of klein onrecht is?
‘Nee. Onrecht is onrecht.’
Met wie vergelijk je jezelf?
‘Met niemand.’
Dat geloof ik niet. Je noemt in jouw boek over ondernemerschap allerlei voorbeelden, zoals Edison.
‘Dat is wat anders dan vergelijken. Ik probeer van deze mensen te leren. Als Edison een probleem had, ging hij creatieve oplossingen verzinnen. Dat hij op zoveel verschillende terreinen de wereld vooruit heeft geholpen, dat vind ik interessant. Het feit dat zijn bedrijf nu General Electric heet, in plaats van Edison General Electric, appelleert aan mijn rechtvaardigheidsgevoel. Edison is gepiepeld door een paar bankiers en die hebben zijn naam van het bedrijf gehaald.’
Wie of wat helpt jou dan om te doen wat je doet?
‘Eigenlijk heb ik niet zoveel mensen nodig. Maar ik heb een heleboel oprechte vriendschappen.’
Heb je daar tijd voor?
‘Ja, daar máák ik ook tijd voor.’
Zijn er vrienden of andere mensen met wie je spart over je werk?
‘Niet echt. Op deelterreinen wel hoor, als ik bijvoorbeeld een ‘fijne brief’ krijg van De Nederlandsche Bank. Maar eigenlijk heb ik het idee dat ik op een fundamenteel niveau alles wel weet.’
Alles, dat is wel veel, leg eens uit.
‘Het is tegelijk weinig. Weet je, als het regent, dan regent het. Als je niet nat wilt worden, dan neem je een paraplu mee. Of laarzen om in de plas te springen. Als dit besef doordringt in alles wat je doet, dan is dat eigenlijk het enige wat je hoeft te weten. De rest volgt vanzelf.’
Dat is hoe veel programmeurs denken: in rechtlijnige if-then-beslissingen.
‘Exact, dat doe ik.’
Wat is de kern voor jou?
‘Begrijpen wie je bent, begrijpen wat je drijft en begrijpen wat dat betekent in het grotere geheel. Wie ik ben? Ik ben creatief. Wat mij drijft? Nieuwsgierigheid. En hoe dat past in het grotere geheel: ik probeer met wat ik maak de wereld vooruit te helpen. That’s it. En dan heb ik goede dag. En een goed leven.’
Dit is een publicatie uit de nieuwe MT Insights, met als thema ‘Het bedrijf waar iedereen wil werken’. Het hele magazine is hier te bestellen.
