Geen producten in de winkelwagen.
IFRS-light als marketinginstrument
De internationale boekhoudregels staan momenteel flink ter discussie. Maar een transparante verslaglegging kan een bedrijf ook veel voordelen opleveren. Een van de mogelijkheden om bij internationale partijen in beeld te komen is de nieuwe SME Standard. Hoe zet u de boekhouding in als marketinginstrument?
Nu de stofwolken van de kredietcrisis langzaam neerdalen, weerklinkt de roep om een aanpassing van de internationale boekhoudregels. Vooral door banken, die vanwege de beurscrisis flinke afboekingen moesten doen op hun beleggings- en hypotheekportefeuille. De noodkreten blijven niet onbeantwoord. De International Accounting Standards Board (IASB) is momenteel bezig met een vereenvoudiging – en op sommige punten ook een versoepeling – van de internationale standaarden. Ook werkt zij aan een speciale wereldwijde standaard voor kleinere ondernemingen.
Lagere rentevoet
Deze ontwikkelingen bieden bedrijven een mooie gelegenheid om de eigen boekhouding nog eens tegen het licht te houden. Want welbeschouwd is een transparante en uitgebreide verslaglegging het ultieme marketinginstrument, erkent Henk Verhoek, coördinator externe verslaglegging bij het NIVRA, de landelijke beroepsorganisatie van registeraccountants. "Je kweekt er vertrouwen mee bij alle stakeholders. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een lagere rentevoet bij kredieten. Een transparanter jaarverslag maakt risico's voor banken immers inzichtelijker, waardoor ze sneller geneigd zullen zijn met een lagere rente genoegen te nemen. En beleggers belonen extra vertrouwen vaak met een hogere beurskoers."
Om dit te bewerkstelligen is het zaak om voortdurend te bedenken dat lezers van een jaarverslag in staat moeten zijn er de informatie uit te filteren die voor hen interessant is. "Ze moeten op basis van de cijfers hun eigen berekeningen kunnen maken en zelfstandig een oordeel kunnen vormen", aldus Verhoek.
Dit geldt volgens hem niet alleen voor de jaarrekening, maar ook voor het jaarverslag. "Zorg dus voor concrete voorspellingen voor de toekomst, een heldere rapportering in segmenten en/of producten en een toelichting over het kasstroomgenererend vermogen. Maar ook een heldere risico-analyse, inclusief een toelichting over de manier waarop die risico's worden beheerst, mag niet ontbreken."
SME Standard
Een goede manier om een bedrijf positief op de radar te krijgen bij andere partijen is de hierboven genoemde nieuwe boekhoudstandaard die momenteel wordt ontwikkeld.
Beursfondsen binnen de Europese Unie zijn wettelijk verplicht om full IFRS toe te passen; voluit de International Financial Reporting Standards. Overige Nederlandse ondernemingen moeten hun jaarrekening opmaken overeenkomstig de Nederlandse regelgeving en de richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Binnen afzienbare tijd komt echter een derde variant bij: de International Financial Reporting Standard voor Small and Medium-sized Entities, afgekort als SME Standard. Dit is een sterk vereenvoudigde versie van IFRS, toegespitst op kleine en middelgrote ondernemingen – met uitzondering van banken. Het wordt de eerste wereldstandaard voor niet-beursgenoteerde ondernemingen, die gezamenlijk ongeveer 95% van het mondiale bedrijfsleven vertegenwoordigen.
Verhoek juicht de komst van deze light-variant toe. "De jaarverslaglegging bij niet-beursgenoteerde ondernemingen is momenteel één grote lappendeken. Alleen al binnen de Europese Unie bestaan er 47 standaarden. Er zijn wel overkoepelende Europese richtlijnen opgesteld, maar die bevatten voor de lidstaten zoveel keuzemogelijkheden dat de jaarverslagen er binnen de EU toch heel verschillend uitzien. De komst van SME Standard maakt een einde aan deze situatie: er komt meer consistentie en transparantie in de jaarverslaggeving en bedrijven worden onderling beter vergelijkbaar."
Dat laatste is natuurlijk een pré voor bedrijven die binnen hun peergroup bovengemiddeld presteren. Maar er kleven volgens deskundigen nog meer voordelen aan dit systeem. "Voor bedrijven met deelnemingen in andere landen betekent het gebruiksgemak. Op dit moment moeten al die dochterbedrijven een jaarrekening opmaken die voldoet aan de specifieke eisen van het betreffende land. Daarnaast moeten de deelnemingen nog cijfers maken die worden gebruikt voor de geconsolideerde jaarrekening van de moedermaatschappij. Omdat die laatste jaarrekening vaak volgens een ander stelsel wordt opgemaakt dan de rapportages van de individuele deelnemingen, is een vertaalslag nodig. Dat is dubbel werk, dat voorkomen kan worden door bij al die deelnemingen één boekhoudstandaard toe te passen", zegt Hugo van den Ende, partner bij PricewaterhouseCoopers Accountants
Verhoek vult aan dat de standaard zelf ook korter en op de meeste punten minder complex is. "Ze omvat dertig bladzijden en is geschreven in duidelijke, goed leesbare taal. Ter vergelijking: de huidige Nederlandse richtlijnen voor de jaarverslaglegging bevatten meer dan duizend pagina's."
Shoppen
Een ander groot voordeel volgens beide deskundigen is dat deze beter aansluit op de steeds internationaler wordende kapitaalmarkt. "Het is een wereldwijd erkende en geaccepteerde standaard, die dus door iedereen wordt begrepen", stelt Van den Ende. "Voor internationaal opererende banken en investeerders is dat handig", vult Verhoek aan. "Ze kunnen een bedrijf dan makkelijker beoordelen." Daar heeft een onderneming volgens hem zelf ook baat bij. "Omdat buitenlandse partijen sneller in je bedrijf geïnteresseerd zijn, heb je meer keuze en kun je uitgebreider shoppen."
Volgens de twee deskundigen is de SME Standard om deze redenen vooral interessant voor bedrijven met buitenlandse dochterbedrijven of financiers.
Of ook andere ondernemingen het nieuwe stelsel zullen omarmen is evenwel de vraag. Kleine bedrijven mogen tegenwoordig hun jaarrekening combineren met de fiscale winst- en vermogensbepaling. Dat maakt het voor hen minder aantrekkelijk om de SME Standard te adopteren. Middelgrote bedrijven schrikken mogelijk terug van de uitgebreide, soms concurrentiegevoelige informatie die ze moeten verschaffen; bijvoorbeeld over overnames en voorzieningen. Als zo'n bedrijf niet internationaal opereert, staan daar weinig voordelen tegenover.
Wetteksten aanpassen
Maar het grootste obstakel is dat voor de SME Standard ruimte moet worden gemaakt binnen de lokale en Europese wetgeving. De diverse landen moeten het nieuwe stelsel als lokale verslaggevingsstandaard adopteren en waar nodig hun wetteksten aanpassen. Zo ook in Nederland. "De SME Standard staat op sommige punten op gespannen voet met onze wetgeving", stelt Verhoek. "Volgens het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9 moeten deelnemingen tegen de nettovermogenswaarde worden gewaardeerd, maar volgens de SME Standard moet dit tegen de kostprijs of de reële waarde gebeuren. De wet moet daarom worden aangepast. Ook de Europese richtlijnen moeten worden herzien." Dit kan volgens Verhoek en Van den Ende wel enige tijd in beslag nemen.
Enkele landen, waaronder Groot-Brittannië en Zuid-Afrika, hebben al aangekondigd de nieuwe standaard als nationale standaard te zullen implementeren. Nederland heeft er nog geen besluit over genomen.
Tot het zover is, kunnen bedrijven nog niet met de nieuwe regeling aan de slag. Maar volgens Verhoek kunnen ze wel de grondslagen alvast zoveel mogelijk toepassen. "Je kunt in dat geval niet claimen dat je volledig SME-proof bent, maar wel in het jaarverslag aangeven op welke punten je er -vanwege de lokale wetgeving- van af bent geweken. Je krijgt dan toch enige internationale status en het is positief voor het imago van het bedrijf."
SME en Full IFRS: de verschillen
Winst en verliesrekening:
Mag bij SME Standard worden gecombineerd met het mutatie-overzicht eigen vermogen. Bij IFRS zijn dit twee afzonderlijke overzichten.
Rentelasten:
Moeten bij SME als last in de winst-en-verliesrekening worden verwerkt. Full IFRS schrijft voor dat ze moeten worden geactiveerd.
Vastgoedbeleggingen:
Worden bij SME gewaardeerd tegen reële waarde (default). Full IFRS biedt een keuze tussen reële waarde en kostprijs.
Goodwill:
Bij SME is regulier afschrijven mogelijk. Full IFRS schrijft impairmentmethode voor, waarbij jaarlijks wordt getest.
Immateriële vaste activa:
Volgens de SME Standard moet hierop altijd worden afgeschreven. Full IFRS maakt onderscheid tussen activa met een beperkte en een oneindige levensduur. In het eerste geval moet worden afgeschreven; in het tweede geval wordt een impairmenttest toegepast.
Bron: Hugo van den Ende, PricewaterhouseCoopers
